Stog sena na riječkom trgu
Skulptura “Stog sena” Ivana Kožarića, jednog od najpoznatijih hrvatskih vajara, postavljena je na riječkom Trgu 128. brigade Hrvatske vojske, gde će do početka februara simbolično označavati početak "žetve" kulturnih događaja u Rijeci u godini Evropske prestonice kulture (EPK).
Reč je o iteraciji instalacije prvi put postavljene u Dubrovniku ispred Kneževog dvora u okviru izložbe “Otok” 1996. godine. U Rijeci se rad predstavlja kao prva u nizu umetničkih intervencija u javnom prostoru u sklopu projekta Izvrnuti džep, unutar kojeg umetnici i kustosi preobražavaju i personalizuju urbane lokalitete, integrišući umetnost u rutinu svakodnevice, sa naglaskom na pitanjima gostoprimstva i tolerancije, saopštio je Muzej moderne i savremene umetnosti (MMSU), koji je organizovao postavljanje privremene skulpture “Stog sena”.
Izmešteno iz prirodnog okruženja i vremena u kojem se inače skuplja, seno zbijeno oko središnjeg štapa pojavljuje se kao začuđujući totem javnog prostora, kao nagoveštaj ruralnog uz glavni simbol urbanosti – riječki Korzo. U karnevalskom periodu, neposredno nakon adventa i usred zime, Kožarić u javni prostor uvodi teksturu stoga i miris sena, njegovu propadljivost i prolaznost, potvrđujući svoj nepogrešivi osećaj za prostor i razigravanje gradskih tačaka i simbola.
Minimalizam, sažetost i konciznost izraza koji su upareni sa skromnim materijalom i jednostavnom formom i inače su Kožarićev recept za prenos maksimalne vizuelne i višeslojne umetničke poruke, a budući da reakcije prolaznika čine integralni deo njegovih radova, ostaje da se vidi kako će Riječani prihvatiti neobičnog gosta.
Ivan Kožarić (1921) diplomirao je na Akademiji likovnih umetnosti u Zagrebu 1949. Boravio je 1959. i 1960. nekoliko meseci u Parizu, a nakon povratka u Hrvatsku, njegov ga stalni otklon od tradicionalnih tokova i težnja ka razvijanju novog umetničkog senzibiliteta približavaju umetničkoj grupi Gorgona.
Izlagao je na mnogim važnim međunarodnim izložbama kao što su bijenala u Veneciji i Sao Paolu. Dela mu se nalaze u brojnim privatnim zbirkama i u muzejima u zemlji i svetu, a više njegovih skulptura trajno je postavljeno u spoljnim prostorima, među kojima su i “Hodač” na riječkom Korzu, spomenik A.G. Matošu na Štrosmajerovom šetalištu u Zagrebu ili “Prizemljeno sunce” u zagrebačkoj Bogovićevoj ulici. Iako je Kožarić u osnovi vajar, njegova praksa uključuje javne spomenike, ready-made radove, elemente performansa, instalacije, konceptualne proklamacije, tekstualne radove, crteže i slike. Sve ih povezuje smisao za humor koji se kreće od suptilne ironije i apsurda do ismejavanja i karnevalizma.
Postavljanje skulpture “Stog sena” organizovano je uz podršku porodice Kožarić i Komunalnog društva Čistoća, kao deo programa EPK Rijeka 2020, u okviru programskog pravca Doba moći.
*Foto: Tanja Kanazir
(SEEcult.org)
