Trijumf Kožikovog Vavilona

Predstava “Vavilon”, autorski projekat Miroslava Kožika, u produkciji Slovačkog KUD “Heroj Janko Čmelik” i Pozorišta VHV iz Stare Pazove, trijumfovala je na 56. Festivalu festivala dramskih amatera u Trebinju, osvojivši četiri nagrade Zlatna maska, uključujući za najbolju predstavu u celini i za režiju.

Predstava “Vavilon” nagrađena je i za scenografiju i kostimografiju Kožika (sa Ivanom Bako), kao i za originalnu muziku, čiji je autor Miroslav Bako.

Trebinjski Festival festivala smotra je najboljih predstava ovogodišnje amaterske dramske produkcije iz Srbije, Bosne i Hercegovine i Crne Gore.

Tri nagrade dobila je predstava “Na granici” Slavomira Mrožeka, u produkciji Centra za kulturu “Masuka” iz Velike Plane, u režiji Dejana Cicmilovića.

Nada Bajić nagrađena je za najuspešnije ostvarenu žensku ulogu, Jelena Stojadinović za epizodnu žensku ulogu, a predstava “Na granici” dobila je i Zlatnu masku i diplomu kao najbolje scensko delo.

Dve nagrade ostale su u gradu-domaćinu - Darko Kurtović nagrađen je za najbolju mušku glavnu ulogu, koju je ostvario u predstavi Ivana M. Lalića “Heroj nacije”, u režiji Željka Miloševića i produkciji trebinjskog Gradskog pozorišta. Reditelj Milošević nagrađen je za najbolje odigranu mušku epizodu.

Na 56. Festivalu festivala, održanom od 22. do 28. jula, izvedeno je ukupno šest predstava - prvo i drugoplasiranih na republičkim festivalima dramskih amatera.

Uz nagrađene, izvedene su i predstave “Opera za tri groša” Bertolta Brehta, u režiji Milovana Ćetkovića i produkciji Centra za kulturu “Nenad Rakočević” iz Mojkovca, te “Živeli su do kraja života” Dramskog studija “Zahulje” iz Nikšića koju su, prema tekstu Jovana Sterije Popovića, Efraima Kišona, Dušana Kovačevića i Nadežde Milenković, režirali Marija Backović, Slaviša Grubišić i Ilija Gojović. Gradsko amatersko kazalište Orašje učestvovalo je predstavom Mire Gavrana “Traži se novi suprug”, u režiji Ilje Benkovića.

Stručni žiri činili su Nebojša Kundačina, Božidar Zečević i Dimitrije Jovanović (predsednik).

Razgovore za okruglim stolom vodio je teatrolog i pozorišni kritičar Raško Jovanović.

Staropazovačko pozorište je, inače, šesti put ove godine učestvovalo na nekom od festivala u Trebinju.

Prvi put je to bilo pre 32 godine, na 25. Festivalu dramskih amatera Jugoslavije (FEDRAJ) - u pratećem, ponoćnom programu u kojem su odigrali poetsku duo-dramu Jana Smreka “Pesnik i žena”, u režiji Petra Lazara, sa Anom Karedelis (kasnije diplomirala glumu i odavno živi i radi u Španiji) i Miroslavom Benkom, sada jednim od vodećih reditelja pozorišta pokreta u Srbiji (diplomirao glumu na Akademiji umetnosti u Novom Sadu i režiju na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu).

Već naredne, 1982. godine, na 26. FEDRAJ-u, Benka je dobio svoju prvu Zlatnu masku, kao reditelj predstave “Magla u svitanje” Mila Urbana, u izvođenju Slovačkog pozorišta VHV iz Stare Pazove. Tada su takođe nagrađeni i Ana Kardelis i Jan Vereš.

Za režiju “Salome 1982” po Oskaru Vajdlu, koju je na 27. FEDRAJ-u izvelo 1983. godine slovačko pazovačko amatersko pozorište, Benka je nagrađen za režiju. Predstava “Pešice” Slavomira Mrožeka, igrana na srpskom jeziku u koprodukciji VHV i Kulturog centra, donela je Benki još jednu Zlatnu masku za režiju, a protagonistima više pohvala .

Staropazovačko pozorište VHV poslednji je put, na tada još uvek živućem Festivalu dramskih amatera Jugoslavije, učestvovalo 1989. izvelo je Čehovljevu “Svadbu”, ponovo u režiji Benke. Najbolji staropazovački glumac tokom 110 godina postojanja slovačkog divalda u toj sremskoj varošici, Juraj Ondrik, dobio je Zlatnu masku za glavnu ulogu.

Kuriozitet je i učešće predstave “Slučaj Jelizavete B.” Danijela Harmsa, avangardnog ruskog pisca i jednog od preteča pozorišta apsurda, na 28. FEDRAJ-u 1984. godine.

Ta predstava, u režiji i total dizajnu Tomaša Hriješika, izazvala je festivalski skandal velikih razmera.

Festivalski žiri, kojim je predsedavala rediteljka Darka Čeh iz Ljubljane (članovi su bili reditelj Fadilj Hisaj iz Prištine i reditelj Zoran Ristović iz Zenice), jednoglasno je odlučio da prizanja ne dodeli nijednoj predstavi iz zvaničnog progarama, već je svih pet nagrada dodeljeno “Slučaju Jelizavete B.”.

To je žiri želeo da učini, ali nije mogao, jer Pravilnikom festivala tako nešto nije bilo predviđeno.

Zato je u odlucii žirija 28. FEDRAJ-a te 1984. godine pisalo: “Žiri bi svih pet zlatnih maski dodelio, kad bi moglo, a ne može”, ansamblu iz Kovačice i to za predstavu i celini, glumici Ani Tomanovoj i Hriješiku za režiju, te za muizku i scenografiju.

Pravilnik, međutim, nije predvideo takvu situaciju, pa je odlučio da uopšte ne dodeli nagrade.

Branko Rakočević