Ukidanje ZAPROKUL-a?

Zavod za proučavanje kulturnog razvitka (ZAPROKUL), osnovan pre 45 godina kao ustanova kulture za istraživanja, studije i analize u oblasti sociologije kulture i kulturne politike, predložen je za ukidanje u okviru mera Vlade Srbije u uslovima ekonomske krize.

Ukidanje ZAPROKUL-a predložilo je Ministarstvo finansija i privrede, a konačnu odluku trebalo bi da donese Vlada Srbije na narednoj sednici, nakon što se o tome izjasni i nadležno Ministarstvo kulture i informisanja.

ZAPROKUL je uvršten među dvadesetak znatno mlađih agencija i regulatornih tela čije je ukidanje Ministarstvo finansija predložilo radi “smanjenja javne potrošnje i stvaranja uslova za održivo finansiranje javnih rashoda”.

U ZAPROKUL-u su iznenađeni tim predlogom, ali se nadaju da još postoji mogućnost da se utiče na izmenu predloga koji tu ustanovu svrstava među skoroosnovane agencije i regulatorna tela, iako postoji već 45 godina. Upravo bi ovih dana trebalo da izađe iz štampe i monografija o ZAPROKUL-u od 1967. do 2012. godine.

Ministarstvo finansija je u predlogu za ukidanje 20 agencija i regulatornih tela, spajanje tri i preispitivanje potrebe rada njih šest, navelo da je "u legislativnim aktivnostima u prethodnom periodu malo vođeno računa o racionalizaciji administracije na republičkom nivou, pa su kao posebna pravna lica osnivane agencije, ustanove i druge posebne organizacije koje su u sastavu državne uprave, a čiji se delokrug u određenoj meri poklapa sa delokrugom ministarstava i već postojećih organa državne uprave". Takođe, kako je navedeno, nije vođeno računa o tome da li su poslove iz delokruga te administracije mogli da obavljaju postojeći državni organi, pasu njihovi materijalni i profesionalni resursi u značajnoj meri ostali neiskorišćeni, a uspostavljane su paralelne strukture koje stvaraju velike troškove, koje na kraju plaćaju poreski obveznici.

Ministarstvo finansija navelo je i da je predložilo ukidanje “upravo onih regulatornih tela, organa i organizacija čiji se delokrug preklapa sa delokrugom nekog drugog regulatornog tela, organa ili organizacije ili je u međuvremenu prestala da postoji potreba za obavljanjem poslova iz tog delokruga”.

ZAPROKUL je od 1968. godine i izdavač časopisa “Kultura” za teoriju i sociologiju kulture i kulturnu politiku. Osim časopisa “Kultura”, ZAPROKUL je objavljivao i posebne publikacije posvećene kulturnoj politici, počev od tri sveske koje su prenosile razgovor o kulturnoj politici vođen 1967. godine u Monaku pod pokroviteljstvom UNESKO-a, kao i posebne studije o kulturnoj politici u Velikoj Britaniji, Francuskoj, Čehoslovačkoj, SSSR-u, Švedskoj, Japanu, Poljskoj, Kubi...

Jedno od poslednjih obimnih, trogodišnjih istraživanja ZAPROKUL-a odnosilo se na kulturne resurse Srbije, a sprovedeno je u 144 gradova i opština (bez Beograda i Kosova) i ukazuje na neophodnost strateškog promišljanja kulture, pružajući niz nezavidnih, a ujedno i inspirativnih podataka koji bi mogli da posluže za izradu novog plana razvoja kako na lokalnom, tako i na nacionalnom nivou.

Istraživanje kulturnih resursa okruga Srbije, zasnovano na više od hiljadu dubinskih intervjua i više od 1.600 upitnika, ukazuje da su opšti problemi u kulturi, pored nedostatka sredstava za renoviranje, infrastrukturu i programe, kao i nedovoljno stručnog i brojnog kadra, i nepostojanje posebnih organizacionih jedinica za kulturu na nivou lokalne samouprave, odustvo kontinuiteta upravljanja, odnosno prisustvo politizacije, te nepostojanje strateškog planiranja, kako na nacionalnom, tako i na lokalnom i na nivou samih ustanova kulture.

(SEEcult.org)