Ulica Sonje Savić nepoželjna u Čačku
Komisija za određivanje naziva ulica u Čačku odbacila je predlog da jedna od ulica u tom gradu dobije ime legendarne glumice Sonje Savić (1961-2008), a iako je zvanično obrazloženje da nije bilo većine za takvu odluku, pojedini odbornici tvrde da je u pitanju njen privatni život.
“Jedno od objašnjenja je bilo da, kada bi Sonja Savić dobila ulicu, to ne bi bila dobra poruka mladima zbog načina na koji je živela”, izjavila je za N1 odbornica u Skupštini Čačka Violeta Marković. Ona je dodala da je već jednom pitala Komisiju da li treba da preispitaju sve nazive ustanova kulture i ostale umetnike koji su živeli na svojstven način i imali neke poroke, jer ih svaki čovek ima.
Vest da Sonja Savić ipak neće imati ulicu u Čačku, i pored peticije od pre osam godina kojom je pokrenuta ta inicijativa, dočekana je na društvenim mrežama i sa odobravanjem, i sa osudom.
U Komisiji nisu želeli da kažu za N1 da li je jedan od glavnih razloga za odbijanje predloga to što im se nije svideo “način života koji je Sonja Savić vodila”, već je zvanično odgovoreno da su “nazive ulica dobile one koje su su do sada bile brojčano numerisane”, te da “postoji mogućnost da, kada na red dođu naselje Donja Gorevnica ili gradski park, neko od njih dobije ime po Sonji Savić”.
Iz Komisije su naveli i da je bilo još predloga koji nisu imali većinu.
Kustos u Umetničkoj galeriji “Nadežda Petrović” u Čačku Predrag Živković, jedan od pokretača peticije za ulicu Sonje Savić, istakao je da je ta inicijativa u potpunosti uspela, jer je podržana od velikog broja ljudi, ali se nikada nije pojavila u lokalnoj skupštini.
“Ta stigma, odnosno fama koja prati njen privatni život je izgleda još uvek suviše jaka za neke donosioce odluka da je uvrste u dnevni red. Očigledno da nismo spremni da odvojimo nečiji privatan život i njegov doprinos u umetnosti i kulturi”, ocenio je Živković, koji je bio kustos multimedijalne izložbe posvećene Sonji Savić 2018. godine u Jugoslovenskoj kinoteci, organizovane povodom desetogodišnjice njene smrti i praćene retrospektivom filmova u kojima je igrala.
Izložba “Sonja Savić: Devojka iz grada” gostovala je od 2013. godine, kada je prvi put priređena u Čačku, u desetak gradova u Srbiji i okruženju. Prošle godine gostovala je u Srpskom kulturnom centru u Istri, u okviru zvaničnog programa 66. Pulskog filmskog festivala, a povodom 35-godišnjice Zlatne arene koju je dobila za ulogu u filmu “Šećerna vodica” Svetislava Prelića.
Postavka u SKUC-u u Puli, foto: SKUC
UG “Nadežda Petrović”, inače, od kraja 2011. godine brine o umetničkoj zaostavštini legendarne glumice i multimedijalne umetnice Sonje Savić, a u septembru 2015. godine u njenoj kući u Donjoj Gorevnici svečano je otvorena rekonstruisana Spomen soba Sonje Savić. U postavci se nalaze Sonjini samostalni autorski filmski i video radovi, fotografije, glumačke nagrade, lični predmeti...
Otvaranje Spomen sobe Sonje Savić, voljom njene majke Mikaine Savić, predstavlja doprinos očuvanja uspomene na tu veliku glumicu i njeno delo, koje je inspiracija za mlade talentovane autore.
Galerija “Nadežda Petrović” organizuje svake godine u septembru – u mesecu rođenja i smrti Sonje Savić, različite manifestacije pod neformalnim nazivom “Sonjin septembar”.
Sonja Savić proslavila se 80-ih godina ulogama u nekim od kultnih filmova jugoslovenske kinematografije, a poslednje uloge ostvarila je u filmovima “Princ od papira” Marka Kostića (2008), “Od groba do groba” slovenačkog reditelja Jana Cvitkoviča (2005) i “Jug jugoistok” (2005) Milutina Petrovića. Na Filmskom festivalu u Veneciji nagrađena je 1985. godine za ulogu u filmu “Život je lep”, a za nezaboravnu ulogu u filmu “Šećerna vodica” dobila je,osim u Nišu, i nagradu na Festivalu igranog filma u Puli.
Iako je na početku karijere dobijala ponude da bude prvakinja gotovo svih najvećih pozorišnih kuća, sebe nije videla u institucionalnom pozorištu, pa dok je u prvoj polovini 80-ih snimala filmove gotovo na svakih par meseci, 90-ih je, na pragu zrelosti, odabrala život van institucija, kritički društveni stav i bavljenje eksperimentalnim pozorištem i video umetnošću. Oprobala se i kao rediteljka, pa je, između ostalog, 2003. godine snimila film “Šarlo te gleda”, intimno dokumentrano-igrano ostvarenje posvećeno kultnoj beogradskoj grupi Šarlo akrobata i svim “nezapisanim, a najinspirativnijim mladim umetnicima Slovenije, Zagreba i Beograda - ex YU vaninstitucionalcima”.
Vodila je poslednjih godina života i TV pričaonice na pojedinim beogradskim stanicama, a između ostalog, igrala je u nekadašnjem klubu Akademija multimedijalnu monodramu “Tajna venčane fotografije” Olge Stojanović.
Njenom životu i radu posvećen je dokumentarni film “Sonja” Dragane Kanjevac, koji sadrži i svedočenja kolega i prijatelja.
(SEEcult.org)
