Poezija u akciji Vlade Marteka

Izložba Vlade Marteka u Galeriji Miroslav Kraljević u Zagrebu, koja će biti otvorena 25. novembra, predstavlja izbor radova iz njegovog bogatog opusa koji su refleksija na pesnika i pesništvo, književnika i knjigu.

Izložba Vlade Marteka u Galeriji Miroslav Kraljević u Zagrebu, koja će biti otvorena 25. novembra, predstavlja izbor radova iz njegovog bogatog opusa koji su refleksija na pesnika i pesništvo, književnika i knjigu.

Biće izloženi poetski objekti, knjige kao delo umjetnika, samizdati, poetske agitacije, dokumentacija poetskih akcija, crteži, kolaži, geografske mape.., odnosno radovi u kojima se “proteže” Martekova poezija.

U saradnji Instituta za trajanje, mjesto i varijable (DeLVe) iz Zagreba i Galerije P74 iz Ljubljane, objavljuje se i knjiga “Poezija u akciji” (Poetry in action) autorke Branke Stipančić, koja je i kustoskinja istoimene izložbe.

Prema njenim navodima, Martek je svoju poeziju razdelio u pretpoeziju, poeziju i postpoeziju, i to ispremešanim redosledom: poeziju, koju piše od najranije mladosti, pretpoeziju od kraja 1970-ih i postpoeziju od sredine 80-ih godina, u kojoj se prepustio pisanju na krajnje slobodan način. Danas se bavi svima trima.

U fokusu je predpoezija, jer je izraz postkonceptualnih Martekovih težnji kojima je posvećena izložba i knjiga.

Martek predpesnik nije želeo da piše klasičnu poeziju, ali ju je zato prelio u različite vidove umetnosti. Svoju “poetsku revoluciju” izveo je poričući poeziju, a zatim je nadilazeći.

Odbacio je pesmu da bi prepustio mesto “elementarnim procesima u poeziji” - sinergiji konkretnih materijalnih elemenata kojima se pisala poezija i ideja tautologije karakterističnih za konceptualnu umetnost i primarno slikarstvo. Tim je procesima vršio “nasilje nad poezijom”, ali ju je zato stavio u pokret, razbio njezinu imanentnu statičnu formu i otvorio novim mogućnostima, navela je Branka Stipančić.

U želji da poezija bude u društvenoj funkciji, Martek je promovisao ideje koje su odgovarale savremenom urbanom društvu, obraćao se publici na ulici i u galeriji.

On je svestan, emancipovan i otvoren, njegova je strategija kritička, a otpor poetski. Ne priznaje granice i ne voli podele umetničkih praksi, zanimaju ga sve životne situacije. Mnoge njegove pesničke akcije svedoče da je sve politično. One su lirske i kada su teme političke i vice versa. Želja za pravdom i lepotom odraz su želje za prisutnošću, za puninom u kojoj mu nije ništa strano, u kojoj se kao pojedinac može dokazati, istakla je Branka Stipančić u tekstu “Poezija u akciji”.

Martek je ujedno, kako je dodala, i postmodernista - u svojim radovima i akcijama često se referiše na radove i ideje iz različitih područja kulture.

“Reference idu u svim smerovima, ali najviše prema idejama književnika i pesnika. Martek, koji svoj radni vek provodi u knjižnici, dobro poznaje i proučava književnost, filozofiju i umetnost.

Opsesivno čita i njegova umetnost prvenstveno “potiče” iz sveta pisane reči, koja je uvek bila utočište ovom romantičnom pobunjeniku. U svom radu podrazumevao je određene ideje nadrealizma, izvesnu koncepciju sveta iz koje proističu posebne metode, nepomirljiv životni stav, pobune, težnja za izgradnjom novog duha i drugačijeg sveta. Nije se pozivao na snagu snova, ali je zato slučaj imao posebnu važnost. U susretu različitih elemenata dolazilo je do neobičnih spojeva i u cilju poetskih istraživanja u njegovim poetskim objektima i crtežima, knjigama i akcijama, racionalno i iracionalno treba uzeti zajedno u razmatranje”, navela je Branka Stipančić.

S obzirom da je Martekova mašta pesnička, u vizuelnim umetnostima je nepredvidiv. Pesničke slike i metafore su, kako je istaknuto, u pozadini njegovih radova i to večno šetanje između krajnje konkretnog i metaforičnog čini njegovo delo intrigantnim.

Promocija knjige i razgovor sa Martekom biće održani tokom trajanja izložbe, koja će biti otvorena do 22. decembra.

Sajt Galerije “Miroslav Kraljević” je www.g-mk.hr

(SEEcult.org)