Arsenije Jovanović na iranskom radio festivalu

Srpski kompozitor Arsenije Jovanović učestvuje u finalu 12. Međunarodnog radio festivala u Iranu - najvećeg te vrste na Bliskom Istoku i u Severnoj Africi, kompozicijom “Razgovori istočnih i zapadnih vetrova” (East-West Winds Dialogues).

Jovanović je izjavio za portal SEEcult.org da je kompozicija “Razgovori istočnih i zapadnih vetrova” svojevrsni amalgman muzičke i poetske tradicije zapadnoevropskog i bliskoistočnog nasleđa, a zasnovana je pre svega na poeziji Getea i slavnog persijskog pesnika Hafiza.

Jovanovića odavno interesuje kultura Srednjeg Istoka, pa već godinama čita i proučava stare velike persijske pesnike kojima je i sam Gete bio fasciniran godinama. Tokom dve posete Iranu, Jovanović je napravio raznovrsnu kolekciju iranske tradicionalne muzike koja mu je bila inspiracija i za kompoziciju o dijalogu dve civilizacije.

Za delo “Razgovori istočnih i zapadnih vetrova” iskoristio je pre svega Hafizovu poeziju na nekoliko jezika.

“Iskoristio sam sve što sam mogao da dobijem. U Zagrebu su mi nasnimili moj izbor njegovih stihova. Onda sam dobio iz Beča i nemačke Hafizove stihove na nemačkom, film o Hafizu, ruski prevod njegove poezije...”, rekao je Jovanović, koji je koristio i izbor iz velikog fundusa Hafizove poezije pevane na persijskom, odnosno na farsiju, koja je prisutna već vekovima u tradicionalnoj muzici u Iranu.

“To sam spajao sa Geteovim tekstovima na nemačkom jeziku”, dodao je Jovanović.

Istovremeno je iskoristio i fundus tradicionalne muzike Irana i neke od kompozicija posvećenih Geteu i njegovoj poeziji.

Prema njegovim rečima, pravio je interpolacije iz dve civilizacije koje su suštinski bliske jedna drugoj, kao što je suštinski Gete blizak Hafizu.

“Najviše mi je bilo stalo da to funkcioniše na formalno akustičkom kompozicionom planu. Ne kao ređanje, već da ide jedno sa drugim tako da Hafizova poezija na farsiju ide uz muziku iz angloevropske sfere”, rekao je Jovanović, poznat i kao pozorišni, radio i televizijski reditelj.

Delo “Razgovori istočnih i zapadnih vetrova” autorska je produkcija Jovanovića, formalno nastala u koprodukciji s Dramskim programom Radio Zagreba i Kunstradiom (ORF) iz Beča, a među dvadesetak je finalista iranskog festivala na Kaspijskom jezeru. Pritom je među svega par kompozicija čiji su autori iz Evrope, a ušle su u finale iranskog festivala.

Prema rečima Jovanovića, teško je definisati žanr tog njegovog dela, koje je na iranskom festivalu uvršteno u kategoriju “kreativni program”.

Međunarodni radio festival u provinciji Gilan na severu Irana organizuje od 15. do 17. maja iranski medijski javni servis IRIB, uz učešće predstavnika iz dvadesetak zemalja iz celog sveta i raznovrstan prateći program koji obuhvata i radionice i javne razgovore.

Prijave za učešće stižu iz radio stanica i nezavisnih produkcija iz celog sveta, a pobednici finalnog takmičenja biće nagrađeni krajem maja na svečanoj ceremoniji u Teheranu.

Jovanović je, inače, poznat i po saradnji sa američkim filmskim rediteljem Terensom Malikom (Terrence Malick), koji je izrazio interesovanje za njegovu muziku i povodom novog filma koji priprema.

Jovanovićeva muzika je i u poslednjem Malikovom filmu “Drvo života”, koji je pobedio prošle godine na 64. Filmskom festivalu u Kanu i osvojio još niz nagrada.

Malik i Jovanović sarađivali su i na filmu “Tanka crvena linija” iz 1998. godine, u koji je ukomponovano Jovanovićevo “Kremansko proročanstvo”.

Jovanović je rođen 1932. u Beogradu, gde je do početka ratova na prostoru bivše Jugoslavije radio kao pozorišni, radio i televizijski reditelj i profesor na Fakultetu dramskih umetnosti.

Posebno je poznat po radiofonskom opusu, za koji je dobio i niz nagrada, uključujući Pri Italija (1971, 1977), Premio Ondas (1978), Gran pri Radio Fransa (1997)...

Jedan je od inicijatora radionica zvuka na Kunstradiju u Beču, Centru medijske umetnosti Univerziteta u Sidneju, kao i u Finskoj i Danskoj.

Njegova kompozicija “Arhipelag prospero” (Archipelago Prospero), nastala 2006. godine kao koprodukcija Radio Beograda, Dojčland radija iz Berlina i Radija Edukasion iz Meksika, inspirisana Šekspirovom “Burom”, ušla je u finale Njujorškog festivala radijskih programa, koji nagrađuje najbolje radove u oblasti kreativne radio produkcije iz celog sveta.

Jovanović je režirao i 11 godina u Narodnom pozorištu u Beogradu, a bio je i umetnički direktor Bitef teatra, radeći istovremeno predstave i na prostoru bivše Jugoslavije, u Evropi i SAD.

Među novijim Jovanovićevim radovima je i kompozicija “Okeanide”, koju je moguće preslušati OVDE

(SEEcult.org)