66. Berlinale

Međunarodni filmski festival u Berlinu počeo je 11. februara filmom “Ave, Cezare” braće Koen, koji je prikazan van konkurencije, dok je u trci za Zlatnog medveda, koji će dodeliti žiri na čelu sa Meril Strip, 18 ostvarenja od ukupno 434 filma iz 77 zemalja. Na 66. Berlinalu primetne su i kinematografije iz regiona bivše Jugoslavije, a u glavnom takmičarskom je i novi film oskarovca Danisa Tanovića iz BiH “Smrt u Sarajevu”.

Radnja novog filma četvorostrukih oskarovaca braće Koen, koji će biti prikazan i na 44. Festu u Beogradu, smeštena je u zlatno doba Holivuda 50-ih i prati jedan dan u životu čoveka zaduženog da rešava probleme filmskih studija, a glavne uloge tumače Džordž Kluni, Skarlet Johanson, Džoš Brolin, Tilda Svinton, Rejf Fajns i Čening Tejtum.

To je drugi put da Koenovi otvaraju Berlinale, nakon što je 2011. njihovim filmom “Čovek zvani hrabrost” počelo 61. izdanje tog festivala.

Otvaranje 66. Berlinala proteklo je u znaku izbegličke krize, na koju su podsetili nemačka državna sekretarka za kulturu Monika Griters i gradonačelnik Berlina Mihael Miler, koji su se obratili publici nakon Meril Strip i direktora Berlinala Ditera Koslik.

Berlinale i nizom filmova ukazuje na probleme ljude koji beže od rata i repersije, a priređen je i niz programa koji su osmišljeni kao pomoć azilantima kojih je više od milion došlo u Nemačku tokom 2015. godine. Koslik je rekao da Berlinale veruje da mora da odgovara na realnost u okruženju, a ne samo da “ima osmehe na crvenom tepihu”.

Jedna od prvih zvezda na crvenom tepihu 66. Berlinala, američki glumac Džordž Kluni, razgovaraće sa nemačkom kancelarkom Angelom Merkel o migrantskoj krizi. “Želim da vidim šta možemo zajednički da uradimo”, rekao je popularni glumac koji se bavi i humanitarnim i socijalnim projektima.

Među filmovima u konkurenciji za Zlatnog medveda su “Alone in Berlin” Vensana Pereza (Vincent Perez) o bračnom paru u Berlinu koji se opire nacizmu, “A Lullaby to the Sorrowful Mystery” filipinskog reditelja Lava Diaza, “The Commune” Tomasa Vinterberga (Thomas) iz Danske, “Midnight Special” Džefa Nikolsa (Jeff Nichols) – mešavina naučne fantastike i porodične sage u malom američkom gradu, “Being 17” Andrea Tešinea (André Téchiné), koji će videti i publika Festa, a priča je o odrastanju dva mladića u različitim društvenim okruženjima.

Italijanski reditelj Đanfranko Rozi (Gianfranco Rosi) učestvuje u takmičarskom programu dokumentarcem “Fire at Sea” kojim progovara o izbegličkom pitanju kroz priču o dečaku sa Lampeduze, dok Aleks Gibnej (Alex Gibney) učestvuje dokumentarnim filmom “Zero Days” o računarskom virusu.

U trci za nagrade su i nemački “24 Weeks” (Anne Zohra Berraćed), portret žene u moralnoj dilemi, kineski “Crosscurrent” (Yang Chao), “The Hunter, It's Winter” (Rafi Pitts) o mladom Meksikancu koji se za američko državljanstvo bori na Bliskom Istoku, kanadski “Boris without Béatrice” (Denis Côté), portugalski “Letters from War” (Ivo M. Ferreira), politički esej sa intimnim zapisima koje iz Angole supruzi šalje vojni lekar, iranski “A Dragon Arrives!” (Mani Haghighi), “Things to Come” (Mia Hansen-Løve), “United States of Love” (Tomasz Wasilewski), te debitantski filmovi “Hedi” (Mohamed Ben Attia), koprodukcija Tunisa, Belgije i Francuske o mladiću koji pokušava da se odupre tradiciji i posesivnoj majci, i britansko-američki “Genius” pozorišnog reditelja Majkla Grendidža (Michael Grandage) o njujorškoj izdavačkoj sceni 20-ih godina 20. veka, u kojem igraju Kolin Firt, Džud Lo kao Tomas Volf, Nikol Kidman kao njegova ljubav i muza Alin Bernštajn, te Dominik Vest kao Ernest Hemingvej i Gaj Pirs kao Skot Ficdžerald.

Među filmovima u trci za Zlatnog medveda je i novo ostvarenje Danisa Tanovića “Smrt u Sarajevu”, koprodukcija Francuske i Bosne i Hercegovine, koji se bavi pitanjem da li je Gavrilo Princip heroj ili atentator, koje je aktuelizovano 2014. godine obeležavanjem veka od sarajevskog atentata.

Radnja se događa u jednom sarajevskom hotelu gde je u toku priprema večere povodom obeležavanje stogodišnjice početka Prvog svetskog rata.

Film je rađen prema motivima dramskog teksta francuskog filozofa Bernar-Anrija Levija “Hotel Evropa”, a u glavnoj ulozi je francuski glumac Žak Veber, uz koga igraju i Izudin Bajrović, Snežana Vidović, Vedrana Seksan, Muhamed Hadžović, Faktera Salihbegović-Avdagić, Aleksandar Seksan, Boris Ler, Rijad Gvozden, Amar Selimović, Luna Zimić-Mijović, Milan Pavlović…

Tanović je na Berlinalu trijumfovao 2013. godine filmom “Epizoda u životu berača željeza” koji je nagrađen Gran prijem žirija i Srebrnim medvedom za najbolju mušku ulogu (Nazif Mujić), te specijalnim priznanjem ekumenskog žirija.

Među filmovima van konkurencije je novo ostvarenje Spajka Lija (Spike Lee) “Chi-Raq”, satirična verzija Aristofanove drame “Lizistrat” u kojoj žene pokušavaju da zaustave ulične ratove uskraćivanjem seksa. Lijev film nazvan je hip-hoperskim imenom za Čikago, u kojem je od 2001. do 2015. poginulo u različitim sukobima više od 7.000 ljudi.

Van konkurencije je i francuski film "Saint Amour" (Benoit Delepine i Gustave Kervern), najavljen kao omaž dobrom vinu i običnom čoveku, zatim “Vesti s Marsa” Dominika Mola (Moll) o čoveku koji balansira između uloga dobrog oca, prijateljskog bivšeg muža, susretljivog kolege i saosećajnog brata, te novozelandska porodična drama "The Patriarch" (Lee Tamahori).

Van konkurencije je i francuski film "Saint Amour" (Benoit Delepine i Gustave Kervern), omaž dobrom vinu i običnom čoveku, zatim “Vesti s Marsa” Dominika Mola o čoveku koji balansira između uloga dobrog oca, prijateljskog bivšeg muža, susretljivog kolege i saosećajnog brata.

Srbija učestvuje na Berlinalu sa pet filmova, od kojih će u akmičarskom programu "Forum" biti prikazan debitantski igrani film Nikole Ljuce "Vlažnost", kojim će biti otvoren potom 44. Fest, te eksperimentalni dokumentrac Ognjena Glavonića "Dubina dva".

U takmičarskom programu "Panorama" biće prikazan film "S one strane" hrvatskog reditelja Zrinka Ogreste, rađen u koprodukciji sa Srbijom, te kratki igrani film "Četiri ugla kruga" Katarine Stanković u programu "Perspektive Deutsches Kino", kao i legendarni film "Marble Ass" Želimira Žilnika, koji će biti prikazan povodom 30-godišnjice nagrade Tedi za najbolji film na teme LGBT zajednice.

Ogrestin film “S one strane” psihološka je drama nastala prema scenariju Mate Matišića i samog reditelja, a prati patronažnu sestru Vesnu koja se s decom pre 20 godina preselila u Zagreb, bežeći od događaja koji su im gotovo uništili živote. Nakon neočekivanog poziva, međutim, na površinu ispliva tajna koju je kroz sve te godine nastojala da sakrije. Glavne uloge tumače Ksenija Marinković i Lazar Ristovski, a igraju i Tihana Lazović, Robert Budak, Toni Šestan, Tena Jeić Gajski, Vinko Kraljević, Marija Tadić, Alen Liverić i drugi.

Berlinale će odati počast i nedavno preminulim umetnicima koji su obeležili filmsku umetnost – rok muzičaru Dejvidu Bouviju (David Bowie), u čijem je životu Berlin imao posebno značajnu ulogu, te glumcu Alanu Rikmanu (Alan Rickman) i italijanskom reditelju Etoreu Skoli (Ettore Scoli).

Berlinski filmski festival u proseku proda više od 330.000 ulaznica, a ima oko pola miliona posetilaca. Godišnji budžet je oko 23 miliona evra, od čega oko sedam miliona dobija od nemačkog Ministarstva kulture i medija.

Prosle godine, na 65. Berlinalu, Zlatni medved dodeljen je filmu “Taksi” koji je iranski reditelj Džafar Panahi snimio u Teheranu uprkos zabrani rada i kućnom pritvoru. Srebrnog medveda za režiju ravnopravno su dobili Radu Žude iz Rumunije za crno-beli film “Aferim” i poljska rediteljka Malgoržata Šumovska za crnohumornu dramu “Telo”.

*Foto/plakat: Berlinale

(SEEcult.org)