Odlazak Arnolda Veskera
Britanski dramski pisac Arnold Vesker (Wesker), autor više od 50 drama, među kojima je najpoznatija trilogija “Pileća supa sa ječmom”, “Koreni” i “Govorim o obećanoj zemlji”, preminuo je u 84. godini.
Vesker je još u ranom periodu karijere bio predstavljen i beogradskoj publici – predstava “Govorim o obećanoj zemlji” (I'm Talking About Jerusalem) izvedena je u Narodnom pozorištu 13. maja 1961. godine, u režiji Arsenija Jovanovića, i to samo godinu dana nakon londonske – 1960. godine u pozorištu “Beograd” u Koventriju.
Prema rečima Jovanovića, kome je to bila jedna od prvih režija, za tako brzu reakciju na značajne pojave i događaje u inostranim pozorištima zaslužan je bio pre svega Miodrag Mija Pavlović, tadašnji direktor Drame Narodnog pozorišta. Pritom je Veskerovu dramu za tako kratko vreme trebalo prevesti, što je učinio Jovan Hristić, te uvrstiti komad u repertoar, što takođe nije u to vreme išlo preko noći, a potom ga i postaviti na scenu.
Glavnu ulogu igrao je Ljuba Tadić, a u podeli su bili i Bogić Bošković, Slavka Jerinić, Divna Đoković, Rastko Tadić, Momčilo Životić, Branislav Jerinić, Predrag Tasovac…
Slavka Jerinić, Tasovac i Tadić, Govorim o obećanoj zemlji
Jovanović je kasnije režirao za TV Beograd i Veskerove “Korene”, a povodom predstave “Govorim o obećanoj zemlji”, tada je istakao da je Vesker u grupi novih engleskih pisaca, koji uzimaju reč tradiciji i zapostavljenoj klasi daju njeno pozorište, bio jedan od onih čija terapeutska misija umetnika magično deluje i u trenucima sopstvenog pesimizma - njegovi junaci ne uspevaju, ali on ipak uspeva da svoje gledaoce - kroz prividnu negaciju i uzaludnost velikih ljudskih napora, izvede na čistinu afirmacije, prisiljavajući ih istovremeno da razmišljaju o značaju individualne odgovornosti.
“U jednom društvu u kome je kolektivni napor nacije revolucijom ostvario ono o čemu tek sanjaju romantični heroji ‘Obećane zemlje’, Veskerova drama bi mogla izgledati naivna i izlišna ukoliko bi se bukvalno tumačila kao problem negacije, odnosno afirmacije socijalnih ciljeva porodice Kan. To je drama pre svega poštenih i naivnih - večna tema sukoba usamljene ljudske dobronamernosti bez iskustva i snage i skrivenih i neočekivanih raznovrsnosti zala života i neprijateljskog društva ... Ona je samo prividno drama poraza... ona je poema o obećanoj zemlji koje i ima i nema, u zvanisnosti od snaga koje se za nju bore i snaga koje joj se suprotstavljaju”, naveo je bio Jovanović u programu te predstave.
Proba predstave "Govorim o obećanoj zemlji"
Jevrejin mađarskog i ruskog porekla, Vesker je rođen 24. maja 1932. godine u proleterskoj porodici u Ist Endu, a radio je i kao vodovodni instalater, kuvarski pomoćnik, završio i poslastičarski zanat…
Kasnije je, još kao đak Škole za filmsku tehniku u Londonu, napisao svoju prvu dramu "Pileća supa sa ječmom" (Chicken Soup With Barley), izvedenu prvi put u julu 1958. godine u pozorištu “Beograd” u Koventriju, čija je trupa tu predstavu kasnije prikazivala u još dva londonska pozorišta. Isto se dogodilo i sa drugim njegovim komadom "Koreni", koji sa "Govorim o obećanoj zemlji" i prvim komadom čini trilogiju.
Osim što je bio jedna od ključnih ličnosti britanskog dramskog stvaralaštva 20. veka, Vesker je pisao i eseje, poeziju i kratke priče. Pisao je i za decu, a prvi roman (Honey) objavio je 2005.
Bio je prepoznatljiv po politički angažovanim komadima, ali nije voleo da ga svrstavaju u bilo kakve grupe i pokrete. Govorio je da dobar pisac nije samo neko ko dolazi iz radničke klase, niti je to samo neko ko je završio univerzitetsko obrazovanje. “Dobar ste pisac zato što ste dobar pisac, jer je najbitnije delo, a ne etiketa koja vas okružuje”, izjavio je u jednom intervjuu Vesker.
Iako je bolovao od Parkinsonove bolesti, radio je i u dubokoj starosti, a prvu zbirku poezije “All Things Tire of Themselves” objavio je 2008.
Dobio je vitešku titulu 2006. godine, kada su njegove drame već bile prevedene na 18 jezika i igrane širom sveta.
(SEEcult.org)
