Dijalog Popivoda-Trajković
Vajar Rajko Popivoda i slikarka Jelena Trajković predstaviće se 14. novembra u galeriji Atrijum Biblioteke grada Beograda izložbom reljefa, crteža i slika “Dijalog”, što je njihov prvi zajednički izložbeni projekat tih umetnika različitih generacija.
Biće izložena četiri reljefa “Licem u lice” (2012) Popivode, koje gradi na istoimenom crtežu iz 1985. godine u kombinovanoj tehnici, te 40 crteža i slika Jelene Trajković na papiru u kombinovanoj tehnici, uramljenih u ram/kutiju, iz najnovijeg ciklusa “Un necéssaire de voyage” (2011/12).
Budući da stvaralaštvo oba umetnika - desetogodišnju profesionalnu umetničku karijeru Jelene Trajković i troipodecenijsku Rajka Popivode - karakteriše stalno recikliranje i rekontekstualizacija vlastitog rada, i ovaj izložbeni diptih počiva na sličnim principima, navela je u predgovoru za katalog Danijela Purešević, opisujući njihov “Dijalog” kao “sugestivno tkanje ličnih i civilizacijskih nanosa”.
Oboje umetnika, na tragu prethodnih opusa, preispituju ličnu, društvenu i civilizacijsku istoriju, različite preplete, koencidencije, sinhronicitete, koji se uspostavljaju na presecima ličnih i opštih istorija, mikro i makro svetova.
Popivoda ostvaruje četiri masivna “crteža u materijalu” koje, prema inicijalnom crtežu, naslovljava “Licem u lice”. Oslanjajući se na identičnu kompozicionu šemu, on ova četiri skulptorska rada izvodi kao zidne reljefe koristeći različite limove: bakarne, gvozdene, mesingane i aluminijumske, sa aplikacijama od bronze i aluminijuma.
Iako je prvobitan crtež nastao kao zapis o suočavanju i preispitivanju vlastitih pozicija, prilikom prvog susreta sa Amerikom, ovim reljefima, nastalim gotovo 30 godina kasnije, Popivoda multiplikuje i usložnjava vlastita preispitivanja, zaoštrava i dramatizuje rezove i tenzije nagoveštene komunikacije, relativizujući moguće odgovore i gradeći “rašomonsku” atmosferu, navela je Danijela Purešević.
Prema njenim rečima, Popivoda se u svom sveukupnom stvaralaštvu, težeći ka kodifikovanju i šifrovanju ličnog iskustva, kao izvanredan poznavalac materijala, poigrava njihovim svojstvima, a ovde, u sasvim svedenom maniru, uspostavlja neočekivane odnose i ritmove.
Jelena Trajković je za ciklus slika i crteža osmislila naziv “Un necéssaire de voyage” tokom čestih razgovora i sugestija kolega sa kojima se družila u Cité-u u Parizu.
“Moj ciklus radova doživljavali su kao kutiju, torbu u kojoj su pohranjeni neophodni civilizacijski artefakti o čoveku, njegovom razvoju, strahovima, propadanju.... Slobodan prevod izložbe bi glasio: kutija sa onim što je potrebno, neophodno budućem čoveku”, navela je ona.
Serija “Un necéssaire de voyage” obuhvata pedesetak crteža i slika ostvarenih u kombinovanoj tehnici (digitalna grafika, akril, tuš, pero, lavirani crtež, na papiru/kartonu) uramljenih u ram/kutiju, čime se oni oprostoruju, postajući trodimenzionalni objekti. Reč je o radovima koje autorka objašnjava kao “rezultat hibridnog procesa ukrštanja lične ikonografije proistekle iz dosadašnjih vizuelno-istraživačkih projekata, sa slikama/delima i simbolima drugih umetnika”.
Po povratku iz Pariza, Jelena Trajković je nastavila kreativni dijalog sa okruženjem, pa su na crtežima, koji su kasnije nastali prepoznatljivi predlošci iz ovdašnje ikonosfere: autoportret slikarke Katarine Ivanović, ali i autoportret mlađeg umetnika Mirona Mutaovića, nastao kao reinterpretacija Ivanovićkinog, zatim frejm iz filma Maje Miloš “Klip”, kao i isečci i citati sa mnogih izložbi koje su se u skorijem periodu desile u beogradskim i niškim galerijama.
Prema navodima Danijele Purešević, “Dijalog” jeste priča o komunikaciji dvoje umetnika, čije stvaralaštvo karakteriše posvećenost, negovan rukopis i perfekcionizam u izvedbi - o njihovim individualnim i zajedničkim dijalozima sa okruženjem, umetnošću, istorijom, civilizacijom. Takođe, njihov izložbeni diptih je i posveta ljudskom telu, odnosno svedočenje o dva umetnička govora gde se telo ne tretira kao mimetički, figurativni nosilac kompozicije, već kao značenjski okvir, simbol, odnosno dominantan jezički kôd.
Rajko Popivoda je diplomirao i magistrirao na vajarskom odseku Fakulteta likovnih umetnosti u Beogradu. Samostalno izlaže od 1977. godine, kada je postao i član ULUS-a.
Održao je 16 samostalnih izložbi u Beogradu, Njujorku, Parizu, Budvi, Nordenu, Oslu, Podgorici... Izlagao je i na više od 160 grupnih izložbi u zemlji i inostranstvu.
Popivoda je dobitnik više značajnih nagrada i priznanja, među kojima su Nagrada za skulpturu iz Fonda Ilije Kolarevića (1975), nagrada za skulpturu iz Fonda Sretena Stojanovića (1976), nagrada “Prostor 92” (1992), nagrada Otobarskog salona za skulpturu (1995), specijalna nagrada žirija za skulpturu na Bijenalu umetnosti u Gornjem Milanovcu (1996), nagrada ULUS-a “Zlatno dleto” (2002), prva nagrada za skulpturu na međunarodnom Bijenalu umetnosti u Gornjem Milanovcu, nagrada za skulpturu na Jesenjoj izložbi ULUS-a (2006)...
Učestvovao je na međunarodnim simpozijumima skulpture (Bor, Kikinda, Danilovgrad, Prilep, Bušteni...).
Autor je i više skulptura za javni prostor, a njegova dela nalaze se u vlasništvu muzeja, galerija privatnih kolekcija u zemlji i inostranstvu.
Jelena Trajković diplomirala je i magistrirala na slikarskom odseku FLU u u Beogradu, u klasi prof. Čedomira Vasića. Student je doktorskih umetničkih studija (oblast slikarstvo) na FLU u Beogradu. Takođe je član ULUS-a, a zaposlena je na Fakultetu umetnosti u Nišu od januara 2012. godine, u zvanju asistenta.
Priredila je 17 samostalnih izložbi u Beogradu, Parizu, Nišu, Kraljevu, Kragujevcu, Zrenjaninu, Paraćinu... Učestvovala je i na više od 70 grupnih izložbi kako u svojoj zemlji tako i u inostranstvu.
Dobitnica je više nagrada, uključujući nagradu za student generacije FLU Beograd za školsku 2003/2004. godinu, stipendiju Kraljevine Norveške (2004-2005), nagradu za mladog perspektivnog umetnika na 8. Međunarodnom bijenalu umetnosti minijature u Gornjem Milanovcu (2005), stipendiju Republičkog fonda za razvoj naučnog i umetničkog podmlatka (2004-2006), godišnju nagradu Galerije Kolarčeve zadužbine (2008/2009), otkupnu nagradu Niš Art Fondacije (2009)...
Izložbu “Dijalog”, čija je kustoskinja Ivanka Lazović, otvoriće profesor FLU u Beogradu Čedomir Vasić, a biće je moguće obići do 3. decembra.
(SEEcult.org)
