Preminuo Ivan Ladislav Galeta
Istaknuti multimedijalni umetnik Ivan Ladislav Galeta, jedan od pionira video umetnosti u Hrvatskoj, preminuo je 7. januara u Zagrebu u 67. godini, nakon kratke i teške bolesti.
Galetin rad na istraživanju jezika medija fotografije, filma, televizije i videa, a u novije vreme i mogućnosti interneta, dobio je značajna priznanja u evropskim i vanevropskim krugovima medijske umetnosti, istakao je Muzej savremene umetnosti u Zagrebu povodom njegove smrti.
Galetini filmovi prikazivani su na prestižnim filmskim i umetničkim manifestacijama i festivalima eksperimentalnog filma, a radovi mu se nalaze u važnim muzejskim zbirkama.
Rođen 9. maja 1947. u Vinkovcima, Galeta je diplomirao likovnu umetnost na Pedagoškoj akademiji u Zagrebu 1967, te pedagogiju na Filozofskom fakultetu u Zagrebu 1981.
Umetničku aktivnost započeo je krajem 60-ih godina 20. veka, kada se pridružio krugu zagrebačkih umetnika koji su usmerili interesovanje prema medijskim i inovacijskim aktivnostima, tražeći nova područja umetnosti i umetničkih praksi, najpre pretapajući iskustva likovnih i filmskih umetnosti, antropologije, primenjenih nauka, književnosti…
Na Galetu su u to vreme snažno uticali događaji oko festivala antifilma GEFF-a (Genre Film Festival) koji je afirmisao radikalne istraživačke i reprezentacijske postupke u tzv. alternativnom filmu, zatim događaji oko Muzičkog bijenala, svetskog festivala avangardne muzike u Zagrebu, te aktivnosti zagrebačke Galerije savremene umetnosti i pokreta Nove tendencije, posebno T3 (1965) i T4 (1968/69) koje su u likovnim umetnostima označile prekretnicu prema spoju tehnologije, nauke i umetnosti.
Za Galetu, kao i za celu generaciju (konceptualnih) umetnika sa početka 70-ih godina bilo je važno delovanje zagrebačke Galerije Studentskog centra, namenjene najpre promovisanju mlađe generacije umetnika. Presudno mesto u Galetinom stvaralačkom formatiranju, kako je naveo MSU, odigrala je aktivnost Centra za multimedijska istraživanja (MM Centar) u sklopu SC-a, čiji je voditelj i urednik programa postao 1977. godine.
Upravo u MM Centru do sredine 80-ih godina, a potom i u Filmoteci 16 od 1990. godine, Galeta je programski promovisao nova, eksperimentalna i istraživačka područja filmske i video umetnosti da bi 1993. na zagrebačkoj Akademiji likovnih umetnosti, kao suosnivač, učestvovao u pokretanju Odseka za animirani film i nove medije iza kojeg se zapravo skrivala namera menjanja istrošenog modela klasične umetničke visoke škole i tada već jasna potreba nadolazećih generacija studenata za višemedijskim umetničkim studijama.
Sve do odlaska u penziju 2012. godine bio je predavač brojim generacijama studenata.
Galeta je ostavio iza sebe, kako je istakao Hrvatski audiovizuelni centar, niz vrhunskih ostvarenja u području eksperimentalnog filma (Water Pulu 1869 1896 iz 1988; Dva vremena u jednom prostoru, 1976; PiRâMídas 1972-1984, 1984), kao i konceptualna likovna dela koja se nalaze u privatnim zbirkama, fundusima uglednih svetskih muzeja i arhivima filmskih festivala.
U MSU u Zagrebu imao je 2011. godine prvu celovitu retrospektivu, nazvanu “Krajolik nulte tačke”, koja je predstavila istraživanja koja je paralelno radio u više medija.
Izložba je predstavila Galetin opus u celokupnoj širini pristupa, postupaka, tema i medija, a u nastojanju da približi njegovo delo širokoj publici, istovremeno je kodirala i dekodirala “enigmu Galeta”, pružajući mogućnost upoznavanja do sada malo poznatih segmenata njegovog stvaranja.
Galeta je za svoj rad dobio više nagrada i priznanja, među kojima je i Orden umetnosti i književnosti francuskog Ministarstva kulture, te nagrada “Vladimir Nazor”, najviše državno priznanje u Hrvatskoj, koju je dobio za životno delo u oblasti likovnih umetnosti.
(SEEcult.org)
