Omaž Žanki Stokić

Biografska drama “Žanka” o velikoj srpskoj glumici Žanki Stokić, prema tekstu Miodraga Ilića, u režiji Milice Kralj, biće premijerno izvedena 7. novembra na Maloj sceni Opere i teatra Madlenianum, sa Jelicom Sretenović u naslovnoj ulozi.

Direktorka Drame u Madlenianumu Ana Radivojević Zdravković podsetila je da su biografske drame jedno od repertoarskih opredeljenja tog teatra, a da se ove godine navršava 130 godina od rođenja i 70 godina od smrti Žanke Stokić.

“Otuda ponovo priča o Žanki, koja je sigurno na vrhu lestvice srpskih glumica i važno je da bude prisutna na sceni”, izjavila je ona 2. novembra na konferenciji za novinare.

Kako je ocenila, Ilićeva drama je “divan poligon da je upoznamo u njenom profesionalnom svetlu, ali i u privatnom životu, u trenucima slave, kao i u periodu kada je novo društvo bilo surovo prema njoj”.

Komad se dešava u noći pred smrt Žanke Stokić, najpopularnije glumice u Beogradu u međuratnom periodu, koju su zbog igranja tokom nemačke okupacije posleratne vlasti sklonile sa scene i lišile građanske časti.

Žanka Stokić, foto: Pozorišni muzej Srbije

Miodrag Ilić je izjavio da je slučaj Žanke Stokić “kulturološki i politikološki provokativan, višeslojno interesantan i za pisca i za teatar”.

“Ona je bila gotovo kult nekadašnjeg Beograda. Ova predstava je omaž toj ličnosti, čudu od vatre, od životnog optimizma. Odigrala je oko 150 uloga u Narodnom pozorištu i još mnoge u kabareu i humorističkim emisijama na Radio Beogradu. Nastavila je i za vreme rata želeći da ljudima da ono malo radosti koja opravdava život u gladno vreme”, rekao je Ilić, ističući da je Žanka Stokić bila apolitična osoba i da je “živela po imperativu umetnika koji ima poriv da igra, koji ne može bez publike”.

Kako je dodao, igrajući seljanku koja se podsmeva partizanima, zamerila se Narodno oslobodilačkom pokretu i to skupo platila.

Milica Kralj je izjavila da je kao glumačko dete (njen otac je bio jedan od bardova srpskog glumišta Petar Kralj) upoznala njihove uspone i padove, strahove i radosti, te da glumca izuzetno poštuje i može da razume.

“Ova predstava postavlja pitanje večitog odnosa vlasti prema umetnosti, ali isto tako umetnika prema vlasti i prema društvenim okolnostima. Ne tako davno i mi smo za vreme rata igrali i gledali vodvilje. Dakle, tu je i pitanje naroda koji ju je slavio, potom joj se podsmevao, a na kraju tugovao”, rekla je Milica Kralj.

“Da je Žanka Stokić lik iz romana reklo bi se da je maštovito kreirana. Proslavljena komičarka koja nosi jednu tragičnu krivicu - to je scenski izazov, a mi smo ga osmislili kao predstavu koju kreiraju Žankina sećanja”, izjavila je rediteljka.

Jelica Sretenović je istakla da je “tekst zahtevan, ima poetike, ali i čvrstine”.

“To je specifičan rukopis. Imala sam muku da savladam tu količinu teksta, ogromne monologe koje treba razbiti da budu govorljivi i jasni. Bilo je naporno, ali sam srećna. Ovo je oda glumcu, umetnosti i posvećenosti poslu”, rekla je ona i dodala da je pre više od deset godina gledala praizvedbu drame u Pozorištu “Slavija”, kada je Žanku igrala Ružica Sokić, ali da je ovo “sasvim druga predstava, sa drugačijim pristupom”.

Milan Caci Mihailović je i tada igrao, kao i sada, pozorišnog kritičara Simeona Tošića, pisca Branislava Nušića (koji je upravo za Žanku pisao “Gospođu ministarku”) i druge likove. U ansamblu je i Petar Mihailović, takođe sa više uloga.

Scenu i kostime kreirala je Milica Bajić Đurov, a kompozitor je Miroljub Aranđelović Rasinski.

Nakon premijere, prva repriza predstave je 11. novembra.

Glumica Žanka Stokić (1887-1947), osuđena 1945. godine na osmogodišnju kaznu gubitka nacionalne časti zbog navodne saradnje sa okupatorom i domaćim izdajnicima, rehabilitovana je 2009. godine odlukom Okružnog suda u Beogradu.

Okružni sud konstatovao je da je Žanka Stokić na početku Drugog svetskog rata bila članica Narodnog pozorišta u Beogradu i da nije bila politički aktivna, te da je osuđena iz političkih i ideoloških razloga, preneli su beogradski mediji.

Na inicijativu glumice Mire Stupice, 2003. godine ustanovljena je nagrada Žanka Stokić koju dodeljuju Narodno pozorište, Grad Požarevac i “Večernje novosti”, a dosadašnje dobitnice su: Svetlana Bojković, Milena Dravić, Radmila Živković, Đurđija Cvetić, Ružica Sokić, Jelisaveta Seka Sablić, Gordana Đurđević Dimić, Dara Džokić, Mirjana Karanović, Ljilјana Blagojević, Ljilјana Stjepanović, Mira Banjac, Anita Mančić, Jasna Đuričić i Olga Odanović.

(SEEcult.org)