Septembar u Jugoslovenskoj kinoteci

Jugoslovenska kinoteka, posle letnjeg ciklusa posvećenog 70-godišnjici postojanja, nastavlja redovan program retrospektivama scenariste Gordana Mihića i reditelja Vladimira Pogačića, ciklusom filmova glumca Rutgera Hauera, preporukama glumice Snežane Bogdanović, te revijama filmova meksičkih i mladih italijanskih autora, kao i delovima programa Nedelje ponosa i Dana evropske baštine. Između ostalog, biće obeleženo i 25 godina od premijere antiratnog filma “Vukovar, jedna priča” Bore Draškovića.

Letnji ciklus 70 filmova za 70 godina, osmišljen povodom jubileja Jugoslovenske kinoteke, traje do 11. septembra, a zatvaraju ga filmovi iz ovogodišnje produkcije – domaći dokumentarac “Slučaj Makavejev ili proces u bioskopskoj sali” Gorana Radovanovća i američka drama “U tuđoj kući” Džejmsa Kenta.

U okviru Nedelje ponosa, od 10. do 14. septembra u Maloj sali Jugoslovenske kinoteke moći će da se vide klasici kao što su “Neki to vole vruće” (1959) Bilija Vajldera ili “Ponoćni ekspres” (1978) Alana Parkera, ali i kultni domaći film “Marble Ass” (1995) Želimira Žilnika, koji će 11. septembra i razgovarati s publikom posle projekcije.

Marble Ass

Program restaurisanih filmova u Sali Makavejev ponudiće 16. i 17. septembra dva ostvarenja inspirisana grčkim mitovima – “Medeju” (1969) Pjera Paola Pazolinija, koji je za naslovnu ulogu angažovao opersku divu Mariju Kalas, kao i “Orfej” (1950) svestranog francuskog autora Žana Koktoa.

Dani meksičkog filma ponudiće od 18. do 22. septembra pet naslova snimanih sredinom 20. veka, počev od filma “Druga” (1946) Roberta Gavaldona, zaključno sa “Meksičkim tikvicama” (1949) Gilberta Martineza Solaresa.

Filmovi mladih italijanskih reditelja biće prikazani od 23. do 25. septembra u Uzun Mirkovoj, kao i 26. septembra u Muzeju Jugoslovenske kinoteke.

Programom Fokus, Kinoteka skreće pažnju na izuzetan film “Vukovar, jedna priča” (1994), povodom 25 godina od premijere. Reditelj Boro Drašković je i koscenarista s Majom Drašković, a glavne uloge igrali su Mirjana Joković i Boris Isaković. Projekciji će prisustvovati reditelj i deo ekipe te snažne antiratne drame i tragične romanse.

Poslednji dani septembra rezervisani su za ciklus Po željama gledateljki, koje će uživati uz filmove “Orkanski visovi” (1939) Vilijama Vajlera, “Moskva suzama ne veruje” (1979) Vladimira Menjšova, “Sve o mojoj majci” (1999) Pedra Almodovara i druge drame i romanse.  

Septembarski program u Muzeju Jugoslovenske kinoteke počeo je retrospektivom nedavno preminulog scenariste Gordana Mihića, zaslužnog za neka od najznačajnijih dela srpske i jugoslovenske kinematografije, kao što su “I Bog stvori kafansku pevačicu”, “Buđenje pacova”, “Pas koji je voleo vozove”, “Varljivo leto ’68”…

Program Leto ’69 predstavlja omaž godini koja je ponudila nekoliko događaja, prvenstveno u anglosaksonskoj kulturi, koji su u proteklih 50 godina bitno uticali, posredno ili neposredno, na filmsku umetnost, pop kulturu, ali i živote svih stanovnika planete. U tom kontekstu 8. i 9. septembra biće prikazani “Kosa” (1979) Miloša Formana, dokumentarac “Vudstok” (1979) Majka Vadlija, “Kota Zabriski” (1970) Mikelanđela Antonionija…

Kinoteka će se 11. septembra uključiti u manifestaciju Dani evropske baštine “Umetnost i zabava” popodnevnom projekcijom niza kratkih domaćih filmova čije su teme narodni običaji, turizam, obrazovanje. Potom slede filmovi o knjigama i umetnosti, među kojima je i “Film o knjizi A, Be, Ce…” (1962) Dušana Makavejeva i “Muzika u Grožnjanu” (1976) Eduarda Galića, a od 21 sat teme su film i arhitektura Beograda, uz “Rađanje naše kinematografije” (1949) Nikole Rajića i druge kratke dokumentarce, kao i digitalno restaurisani dokumentani film srednjeg metra “Beograd, prestonica Kraljevine Jugoslavije” (1932) u režiji Vojina Đorđevića.

Septembarski program Moj izbor pripremila je glumica Snežana Bogdanović koja je u intervjuu za časopis Kinoteka izjavila da voli da je film dubinski pokrene, uzbudi, ponese, da ima emociju, pa “makar imao i greške”. Dodala je da je odabrala dela koja su obeležila njeno filmsko odrastanje i formiranje ukusa, pa će tako od 13. do 15. septembra biti prikazani “Rašomon” (1950) Akire Kurosave, “Lovac na jelene” (1978) Majkla Ćimina, “Lepotica dana” (1967) Luisa Bunjuela, “Andrej Rubljov”  (1966) Andreja Tarkovskog…

Program Sećanje na… 16. septembra nudi tri filma makedonskog reditelja Kirila Cenevskog iz jugoslovenskog perioda (Crno seme, Jad i Olovna brigada), a 18. i 19. septembra šest filmova u kojima je igrao slavni američki glumac Piter Fonda, uključujući kultno ostvarenje “Goli u sedlu” (1969) Denisa Hopera, zatim “Divlji bes” (1976) Džonatana Demija i film “Vanda Nevada” (1979), koji je Piter Fonda i režirao.

Ciklus Velikani svetskog filma posvećen je holandskom glumcu Rutgeru Haueru (1944-2019), čija se bogata međunarodna karijera odlikuje žanrovskom raznovrsnošću. Svetsku slavu stekao je ulogom u “Istrebljivaču” (1982) Ridlija Skota. “Blade Runner” je neizostavno uvršten u Hauerovu retrospektivu, koja od 20. do 22. septembra obuhvata i holandski film “Borba na život i smrt” (1977) Pola Verhovena, američki “Stoper” (1986) Roberta Harmona, “Eureku” (1983) Nikolasa Rouga, “Delić sekunde” (1991) Tonija Mejlama i druge.

U Muzeju u Kosovskoj biće obeležena stogodišnjica rođenja i 20 godina od smrti Vladimira Pogačića, značajnog reditelja koji je bio i direktor Jugoslovenske kinoteke (1955-1981), bitno doprinoseći njenoj afirmaciji u međunarodnim okvirima. Od 23. do 25. septembra na programu je izbor iz njegovog rediteljskog opusa: “Priča o fabrici” (1949), “Nevjera” (1953), “Anikina vremena” (1954), “Veliki i mali” (1956), “Subotom uveče” (1957)…

Uz izložbu skica kostima i radova istaknutog italijanskog kostimografa i set dizajnera Piera Tosija (1927-2019) biće prikazano nekoliko klasičnih ostvarenja na kojima je radio, kao što su “Juče danas sutra” (1963) Vitorija de Sike, “Gepard” (1963) Lukina Viskontija, “Noćni portir” Liliane Kavani.

Program Sećanje na… posvećen je 29. septembra reditelju Frenku Zefireliju iz čijeg su bogatog opusa izdvojeni britansko-italijanski film “Romeo i Julija” (1968), “Ukroćena goropad” (1967) sa Elizabet Tejlor i Ričardom Bartonom u glavnim ulogama, kao i američka melodrama “Šampion” (1979).

Kinoteka će podsetiti tokom septembr i na druge nedavno preminule filmske stvaraoce - glumce Valentinu Korteze, Simora Kasela, Ripa Torna i Silviju Majls, reditelja Džona Singltona, producenta i pisca Artura Braunera.

Sajt Jugoslovenske kinoteke je kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.

(SEEcult.org)