Džez svetkovina u Beogradu

Jubilarni, 35. Beogradski džez festival (BDŽF) nudi od 22. do 27. oktobra gotovo 30 koncerata nekih od velikana svetske scene, ali i zvezda u usponu i intrigantnih mladih sastava. U slavljeničko raspoloženje publiku je uveo italijanski muzičar Nikola Konte (Nicola Conte), učesnik prvog obnovljenog festivalskog izdanja 2005. godine, koji se uvodne večeri, 21. oktobra, predstavio u ulozi DJ-a. U holu Doma omladine Beograda otvorena je i izložba “Objektivno: Svetkovina džez fotografije”, čiji su autori Zorica Kojić i el gvojos.

Nikola Konte kao DJ, DOB, foto: Bojan Kovačević - SEEcult

Za svečano otvaranje 35. BDŽF-a, čiji je slogan “Džez svetkovina”, pripremljen je dupli program 22. oktobra u DOB-u – najpre u Velikoj sali nastupa internacionalni sastav Nikolov-Ivanović Undektet sa Mažikom Malikom (Magic Malik), značajnim predstavnikom srednje džez generacije iz Francuske kao specijalnim gostom, a izvešće posebno pripremljen program za tu priliku. Potom nastupa velikan francuske scene, čiji je rad otvorio vrata mnogim tamošnjim savremenim autorima, Anri Teksje (Henri Texier) sa projektom Sand Woman.

Među zvezdama 35. BDŽF-a su neke od legendi svetske džez scene, poput Stenlija Klarka (Stanley Clarke), Dajen Rivs (Dianne Reeves), Mingus Big Benda i Čarlsa Lojda (Charles Lloyd).

Program 35. BDŽF-a ima posebnu strukturu, prilagođenu slavljeničkoj prilici, pa umesto pet, traje čak osam dana. Uz uvodni program Kontea i redovnih šest koncertnih dana, 35. BDŽF nudi i dodatni progam Plus, uz niz pratećih događaja.

Glavne zvezde 35. BDŽF-a nastupiće u Kombank dvorani, sali koja je i istorijski vezana za taj festival.

Stanley Clarke, foto: Raj Naik

Slavni bas gitarista Stenli Klark nastupiće 23. oktobra sa bendom u kojem predstavlja brilijantne mlade talente, a 24. oktobra gostuje džez diva Dajen Rivs, jedna od tri najvažnije pevačice današnjice.

Poslednje festivalsko veče, 27. oktobar, rezervisano je u Kombank dvorani za muziku velikana koji su udarili temelje savremenim džez tendencijama – program će otvoriti Mingus Big Band izborom kompozicija nezaboravnog Čarlsa Mingusa, a zatvoriti Čarls Lojd, živa ikona džeza, jedan od najvećih lidera i improvizatora svih vremena, nepresušni mislilac, inovator i vizionar, važan sa razvoj filozofije džeza u XXI veku. Lojd treći put dolazi na BDŽF, a ovoga puta sa novim projektom Kindred Spirits.

Za završnicu regularnog programa BDŽF-a najavljen je i nastup uzbudljive francuske fri džez postave Tea Sekaldija (Théo Ceccaldi) Freaks u sali Amerikana, a organizatori su takvom selekcijom želeli da obeleže i dve činjenice – da su pre tačno 180 godine Srbija i Francuska uspostavile diplomatske odnose, ali i da su u Beogradu upravo iz Pariza, posle Prvog svetskog rata, stigle prve note tadašnjih džez kompozicija.

Pored velikana, u Kombank dvorani nastupiće i neke od najintrigantnijih mladih grupa iz Evrope - krajnje nekonvencionalni Flat Earth Society iz Belgije 23. oktobra, kao prvi moderan evropski big bend na BDŽF-u posle dužeg vremena, ali i najveći talenti sa Istoka u ovom trenutku - ruski Ilugdin Trio sa pevačicom Tanyom Balakirskayom 24. oktobra.

Program u DOB-u okupiće nikad više novih i po godinama mladih sastava iz celog sveta.

Posebno predstavljanje imaće sve uticajnija savremena nemačka džez scena, odakle dolazi evropska pijanistička zvezda Mihael Volni (Michael Wollny) sa svojim triom (26. oktobar), ali i talenatovana postava bubnjara Maksa Andžejevskog (Max Andrzejewski) Hütte (25. oktobra), sa programom koji predstavlja omaž stvaralaštvu velikog engleskog rok autsajdera Roberta Vajata (Robert Wyatt).

Za 25. oktobar najavljena je i nova velika američka vokalna zvezda Džezmija Horn (Jazzmeia Horn) sa najnovijim programom Love and Liberation, a dan kasnije nastupiće klavirska džez senzacija iz Kanade Laila Biali sa svojim triom. Jedno od velikih imena modernog američkog džeza Stiv Kolmen (Steve Coleman) takođe će nastupiti 26. oktobra sa bendom Five Elements, sa kojim predstavlja uzbudljiv koncept ukrštanja džeza sa hip hopom.

Sa nacionalnih scena koje BDŽF već godinama predstavlja domaćoj publici - izraelske, austrijske, italijanske, portugalske i britanske, dolaze najuzbudljivi novi sastavi.

Iz Izraela stiže 25. oktobra već uveliko priznati avangardni gitarista Gilad Hekselman sa triom, a iste večeri nastupiće i austrijska andergraund supergrupa Shake Stew, kao reprezentacija aktulenih tokova na toj sve intrigantnijoj sceni.

Iz Italije, jedne od najjačih džez zajednica u Evropi, organizatori su se odlučili za atraktivne heroje podmlatka – grupu Yellow Squeeds, koju predvodi gitarista Frančesko Diodati (24. oktobar).

BDŽF je uspeo da se istakne u evropskim okvirima višegodišnjim praćenjem i predstavljanjem portugalskih džez bendova, pa će ovoga puta ugostiti 27. oktobra jedinstvenu fri džez postavu Axes, sa četiri duvača i dva bubnjara, okupljenu oko jednog od najtalentovanijih mladih portugalskih džezera Žoaa Mortagve (João Mortágua).

Iz Velike Britanije, čije su nove džez snage u ogromnom naletu, stiže supertalentovani mladi trubač Henri Spenser (Henry Spencer) koji će nastupiti 26. oktobra sa bendom Juncture, a iz Poljske pijanista posebnog senzibiliteta Maćej Obara (Maciej Obara), jedna od najvećih nada čuvene izdavačke kuće ECM (koja ove godine slavi 50 godina rada). Obara će nastupiti 24. oktobra sa kvartetom Unloved.

BDŽF nastavlja da promoviše i domaću džez scenu, pa će ovogodišnji Serbian showcase ponuditi 23. oktobra izbor najkvalitetnijih poduhvata domaćeg džez podmlatka: mladi saksofonista i kompozitor Rastko Obradović, koji je prve profesionalne korake napravio upravo na BDŽF-u, nastupiće sa norveškim kvartetom. Milan Stanisavljević, stacioniran u Ljubljani, gostuje sa svojim slovenačkim kvintetom, a iz Novog Sada stiže bend Dragon’s Fuel, nove nade savremene srpske džez scene.

Jubilarni BDŽF imaće i program Plus, u okviru kojeg će 28. oktobra nastupiti jedan od najznačajnijih evropskih džez umetnika, pijanista Ketil Bjornstad (Bjørnstad) iz Norveške. Taj kultni autor, kada su u pitanju skandinavska džez škola i ECM etiketa, održaće solo koncert u Velikoj sali DOB-a.

U holu DOB-a publika ima priliku da pogleda do 28. oktobra izložbu “Objektivno: Svetkovina džez fotografije” sa radovima autora kao što su Dušan Milijić, Tim Dickeson, el gvojos, Stanislav Milojković, Vladimir Miloradović, Žika Milutinović, Dragoslav Nedić, Goran Redžepi, Dragan Tasić, Dragutin Hušman, Joke Schot, John Watson. Na izložbi su korišćene i fotografije iz arhiva Radio Beograda, Markusa Blama, Petra Lukovića, Zorana Milutinovića, Petra Pece Popovića i Vojislava Simića.

Nastup Nikole Kontea i otvaranje izložbe dzez fotografija, foto: Bojan Kovačević - SEEcult

Osnivač i pokrovitelj BDŽF-a je Grad Beograd, koji je 2007. godine uvrstio taj festival u manifestacije od posebnog značaja.

BDŽF je osnovan 1971. godine kao spona u povezivanju Jugoslavije sa svetom. Te prve godine bile su spektakularne po broju i značaju autora i muzičara koji su se na njemu našli, a vremenom su očekivanja publike rasla, stavljajući organizatore pred izazov da na njih adekvatno odgovore.

Festival je tokom 90-ih pauzirao, a DOB ga je obnovio 2005. godine, posle 15-godišnje pauze.

BDŽF je tokom dosadašnjih 15 godina obnovljenog trajanja premijerno predstavio oko 300 sastava, sa kojima je, kako ističu organizatori, došla i nova publika, koja predstavlja budućnost džeza i koja je zainteresovana da istražuje i doživi nešto novo.

Pokrovitelji 35. BDŽF-a su Sekretarijat za kulturu Beograda i Ministarstvo kulture i informisanja Srbije. Festival su podržale i ambasade i kulturni centri zemalja iz kojih dolaze gosti, kao i mnogobrojni sponzori.

Festivalski sajt je bjf.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.

*Naslovna fotografija: Bojan Kovačević - SEEcult

(SEEcult.org)