Preminuo Tonko Maroević
Istaknuti hrvatski književnik, istoričar umetnosti, likovni i književni kritičar i prevodilac Tonko Maroević preminuo je 11. avgusta na Hvaru u 79. godini, saopštila je Hrvatska akademije nauka i umetnosti (HAZU), čiji je bio redovan član.
Rođen 22. oktobra 1941. u Splitu, gde je završio Klasičnu gimnaziju, Maroević je studije komparativne književnosti i istorije umetnosti završio 1963. na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Zagrebu, gde je 1976. doktorirao temom “Likovna umetnost u hrvatskoj književnosti od moderne do danas” (objavljeno kao knjiga 2007. pod naslovom Napisane slike). Od 1965. do 1970. godine bio je asistent na Odseku za istoriju umetnosti na istom fakultetu, a od 1970. do odlaska u penziju 2011. radio je u Institutu za povijest umjetnosti u Zagrebu i predavao na Akademiji dramske umetnosti.
Za redovnog člana HAZU, u Odeljenju za književnost, izabran je 2002, a od 1990. bio je član saradnik.
Kao pesnik, pojavio se zbirkama pesama u prozi Primjeri (1965) i Slijepo oko (1969) u okviru generacije okupljene oko časopisa Razlog. U kasnijoj fazi njegovo pesništvo, kako je navela HAZU u saopštenju, obiluje intertekstualnim i metatekstualnim referencama, a odlikuje ga i povratak vezanom stihu i tradicionalnim oblicima (Motiv Genoveve, 1986; Trag roga, ne bez vraga, 1987; Četveroručno, 1992; Sonetna struka, 1992; Black & Light: versi od prigode, 1995; Redak mulja, redak pjene, 2013.). Izabrane pesme objavio je 2009. u zbirci Drvlje i kamenje.
Kao književni kritičar, pratio je savremeno hrvatsko pesništvo, a bavio se i starijom hrvatskom književnošću, te italijanističkom problematikom. Eseje, kritike i prikaze skupio je u više knjiga (Dike ter hvaljenja, 1986; Zrcalo adrijansko: obilježja hrvatsko-talijanskog jezičnog dijaloga, 1989; Klik!: trenutačni snimci hrvatskog pjesništva, 1998; Pohvala pokudi, 1998; Družba da mi je: domaći književni portreti, 2008; Skladište mješte sklada, 2010.). Sastavio je i antologije suvremenog hrvatskog pesništva od 1971. do 1995. (Uskličnici, 1996.) i od 1996. do 2019. (Svjetlaci, 2019.), kao i antologije katalonskog pesništva Bikova koža (1987) i Riječi za jedan lapidarij (2018).
Istraživao je i savremenu hrvatsku likovnu umetnost, te objavljivao likovne kritike i rasprave u stručnim časopisima i novinama. Bio je autor predgovora u katalozima i grafičkim mapama (Z. Bourek, J. Bratanić, R. Goldoni, Z. Keser, A. Kuduz, V. Kuliš, Ž. Lapuh, I. Lovrenčić, E. Murtić, Š. Perić, H. Šercar, I. Šiško, M. Šutej i dr.), od kojih je mnoge probrao u knjizi Slikanje i slikama predgovaranje: pisani portreti (2006). Vrlo često bio je govornik na otvaranjima izložbi u Zagrebu i drugim hrvatskim mestima, kao i na predstavljanjima knjiga.
Objavio je i monografije Nives Kavurić-Kurtović, 1986; Zlatko Kauzlarić Atač, 1996; Vojin Bakić, 1998; Antun Zuppa, 2000; Antun Babić, 2002.
Članke o naivnoj umjetnosti, pisane od 1968. do 2012. godine, skupio je u knjizi O naivi i autsajderskoj umjetnosti (2013). Prevodio je sa nekoliko jezika (G. Cavalcanti, Dante, F. García Lorca, G. Mascioni, G. Papini, F. Petrarca, R. Queneau, L. Sciascia i dr.), a o iskustvu prevođenja Horhea Luisa Borhesa napisao je traduktološko-esejističku knjigu Borgesov čitatelj (2005).
Maroević je nagrađen 2014. godine Nagradom “Vladimir Nazor” za životno delo u području književnosti, a 2018. i Goranovim vencem za pesnički opus. Od 2011. bio je dopisni član Slovenačke akademije nauka i umetnosti, a od 2015. i Crnogorske akademije nauka i umetnosti.
Povodom smrti Maroevića, predsednik Vlade Hrvatske Andrej Plenković istakao je da će biti zapamćen po decenijama “minucioznog i predanog rada u interpretiranju i prožimanju dve umetnosti generacijama studenata, te široj kulturnoj javnosti”. “Činio je to brojnim monografijama, nadahnutim prevodima, kao i autorskim delima. Tonko Maroević bio je osoba vedroga duha, intelektualne znatiželje i ogromne erudicije. Pamtićemo ga i kao promotera mnogih knjiga i izložbi, osobu prisutnu u javnom životu, po njegovim nadahnutim interpretacijama umetnika i umetničkih djela, ali i kao angažovanog intelektualca koji je kroz svoj rad neizmerno doprineo upoznavanju šire javnosti s bogatstvom hrvatske kulture i baštine”, naveo je Plenković, izražavajući saučešće Maroevićevoj porodici.
Povodom iznenadne smrti akademika Maroevića, Hrvatska radio-televizija prikazuje 12. avgusta dokumentarni film “Suvremenici - Tonko Maroević”, u režiji Ane Marije Habjan (Prvi program), te emisije “Drugi format: Tonko Maroević” i “Knjiga ili život: 10 minuta s Tonkom Maroevićem” (Treći program).
*Foto: HAZU
(SEEcult.org)
