Nagrade 67/68. Martovskog festivala

Dvostruki, 67/68. Beogradski festival dokumentarnog i kratkog filma - Martovski festival završen je 25. aprila u Domu omladine Beograda dodelom dvostrukih nagrada, pa su Gran pri dobili Stefan Đorđević za film “Poslednja slika o ocu” i Nikola Dragović za “Zaklinjem se”. Nagrade su odvojeno dodeljene i za najbolje filmove 67. i 68. Martovskog festivala po kategorijama, na osnovu odluke žirija kojim je predsedavao reditelj Želimir Žilnik, a duplo su dodeljene i strukovne nagrade.

Gran pri 67. Martovskog festivala, otkazanog 2020. godine zbog pandemije korona virusa, dodeljen je Stefanu Đorđeviću za visestruko nagrađivani film “Poslednja slika o ocu” (2019) uz obrazloženje da, u okviru karakterizacije likova, traganja za dramom i jednostavnosti, sadrži sve dramske elemente koje žanrovski ovakvi filmovi moraju da sadrže. “Režija, gotovo neprimetna, ali vrlo dobro usaglašena sa kamerom i montažom – kao otkucaji srca. Detalji dozirani i sa mjerom oslobođeni patetike sadrže metaforu – ljubav oca i sina. Film ostavlja sijenku na duši i uramljuje se u poslednjoj zemaljskoj slici oca”, naveo je žiri o filmu Đorđevića, kome je Gran pri uručio Žilnik.

Gran pri 68. Martovskog festivala dobio, koji je uručio predsednik festivalskog Odbora i pomoćnik gradonačelnika Beograda Andreja Mladenović, dodeljen je Nikoli Dragoviću za “emotivan, nežan i temeljit” film “Zaklinjem se” (2020). “Putem današnjeg razgovora s jednim gotovo proizvoljno odabranim apolitičnim pojedincem i praćenjem video zapisa njega s početka rata, autori svedoče o izgubljenoj generaciji mladića, preko noći ubačenih iz mira u rat. Traume od pre 30 godina nažalost nas prate i danas, a ovaj film na suptilan način pokazuje da se većini ljudi baš i ne puca. Većina više voli tulume i druženja s prijateljima i porodicom”, naveo je u obrazloženju žiri, koji su, uz Žilnika, činili i Vera Vlajić, Dimitris Kerkinos (Grčka), Igor Bezinović (Hrvatska) i Radoslav T. Stanišić (Crna Gora).

Nagrada 67. Martovskog festivala za najbolji dokumentarni film duži od 50 minuta dodeljena Sonji Đekić za film “Speleonaut” (2018) koji, “spuštanjem u dubine Zemlje istražuje i nepoznate dubine ljudske psihe”. Vraćanjem u zanimljivu epizodu iz prošlosti film se bavi univerzalnom temom odnosa čoveka i prirode, te nas upućuje na razmišljanje o važnosti istraživanja sveta u nama i sveta oko nas”, istakao je žiri.

Najboljim dokumentarcem 67. Martovskog festivala do 50 minuta proglašen je “A sad se spušta vece” (2019) Maje Novaković, nagrađen za poetski ton kojim prenosi jednostavnost i čistoću svakodnevnog života u zabačenim brdima istočne Bosne. “Pažnja autora na najsitnije detalje tihog, ceremonijalnog postojanja dve ženske protagonistkinje ne samo da donosi delo vrhunske realističke lepote, već nas takođe poziva da mirno meditiramo o pastirskom životu i odnosu ljudi prema prirodi”, istakao je žiri.

Nagrada za najbolji animirani film 67. Martovskog festivala dodeljena je Igoru Ćoriću za “Prelazak” (2019) koji se bavi arhetipskim slikama o ljudskoj vrsti, njenom istorijom prožetom ratovima, nasiljem i sukobima. Jednostavnim grafičkim formama, uz funkcionalnu animaciju dopunjenu efektno postavljenom muzikom i zvučnim efektima, Ćorić je dobro poentirao osnovnu ideju filma da je “prelazak” stanje između fizičkog oblika ljudskog bića u njegov drugi deo kosmičkog postojanja, a to je duhovnost, što ga i odvaja od ostalih zemaljskih bića i koje nijedna sila ne može da uništi, naveo je žiri.

Nagrada za najbolji eksperimentalni film 67. Martovskog festivala dodeljena je Izvanrednom Bobu za film “Hackteria” (2019), uz obrazloženje da zvučna podloga nije ilustracija, nego izvor raskošne vizuelnosti. “Ekranom lebde i interferiraju polimorfni oblici. Svetlosni valovi i oluje. Nastanu i nestanu. Hackteria, međutim, živi na internetu. To je virtuelna, međunarodna mreža naučnika i umetnika. Posvećena biotehničkim istraživanja,van oficijelnih laboratorija. Autor ju je pozdravio omažom, briljantnog tona i slike”, istakao je žiri.

Najboljim domaćim kratkim igranim filmom proglašen je “Jesenji valcer” (2019) Ognjena Petkovića, uz obrazloženje da podseća na niz distopijskih filmova, od “Paklene narandže” do “Pobesnelog Maksa”, vešto se poigravajući poznatim režijsko dramaturškim filmskim obrascima. Tematika filma pritom se može tumačiti kroz prizmu ratne problematike, što “Jesenji valcer” čini izuzetno zanimljivim ostvarenjem koje atipičnošću odskače od uobičajene kratkometražne produkcije sa ovih prostora.

Nagrada za najbolji međunarodni kratki igrani film 67. Martovskog festivala dodeljena je francuskom ostvarenju “Besprekorno” (2019), čiji je reditelj Nathan Franck. “Na jednom kvadratnom metru, u postoru zaglavljenog lifta, slučajni susret mlade žene i čoveka. Sledi brutalni napad i krađa. Strah pokradene. Prezir. Nervni slom kradljivca. Frustracija mlade žene, usled bojazni da će se otkiti njeno bračno neverstvo… Škrt dijalog, minimum kretnji, dobra gluma. Uzbudljiv film, koji u 15 minuta trajanja, budi sećanje na stil, glumački šarm i majstorstvo režije, iz klasičnih filmova francukog novog talasa”, istakao je žiri.

Nagradu za najbolji dokumentarni film duži od 50 minuta na 68. Martovskom festivalu dobio je “Potreba za mržnjom” (2020) Filipa Čolovića, uz obrazloženje da je reč o intimnoj ispovesti o gubitku brata koji je svirepo ubijen. “Ono što zapravo odvaja ovaj film, i kandiduje ga u odnosu na ostale jeste bratska emocija. Iskonska bratska ljubav u odnosu na antitezu – mržnju i njen usud i prokletstvo. Kroz film se prepliće puno motiva u okviru dramaturške konstrukcije koja nosi sve potrebne elemente drame pretendujuči više Televizijskom zanru. Svaki od ovih motiva je priča i može biti film. Novinarski pristup rediteljskom i montažnom ritmu, ali film nije književnost. Film je misao ponudjena oku”, istakao je žiri.

Najbolji dokumentarni film do 50 minuta je “Plava granica” (2020) Ivana Milosavljevića. “Ribar na granici. Strpljen i spokojan. Starost zatvara krug. Režija i kamera su statični i mirni, hvataju ambijente i detalje koje karakterišu lik i prostor u kojem obitava naš junak, dok Dunav, kao i život, teče. Riječju, ispričana priča klasičnim filmskim jezikom sa svega nekoliko replika, koje su gotovo šture, ali su zaigrale na pravom mestu u filmu. Rediteljski i montažni ritam vrlo usaglašeni"” naveo je žiri u obrazloženju.

Najboljim animiranim filmom proglašen je “Veliki robot” (2020) Vojina Vasovića, koji se bavi odnosom prirode personilozovane kroz malu pticu i tehnike koju je čovek proizveo, mali diktafon po imenu REC. Žiri je istakao dobar dizajn likova i scenografije Nikole Stepkovića, koji su doprineli atmosferi nerazumevanja ova dva sveta, a muzika i dizajn zvuka pojačali su sliku jednog otuđenog i razorenog prostora.

Nagradu za najbolji eksperimentalni film/video art dobio je Marko Grba Singh za film “Tesaurus” (2020), a žiri je istakao njegovu volju da eksperimentiše alatima filmskog stvaranja kako bi nam preneo projektovane slike i misli psa lutalice na način koji podseća na ljudski tok svesti.

Nagradu za najbolji međunarodni kratki igrani film 68. festivalskog izdanja dobio je tajlandski “Crveni Aninsri” (2020), koji potpisuje Ratchapoom Boonbunchachoke, a prema navodima žirija, nadrealni pristup u parodiji žanrovskih filmova kombinovan s hipsterskom vizuelnom estetikom i queer tematikom, čini ga bitno drugačijim od svega prikazanog na dva festivalska izdanja,

Nagradu za najbolji domaći kratki igrani film 68. Martovskog festivala dobio je Vladimir Vulević za “Kako sam pobedio lepak i bronzu”, čiji glavni junak opsesivno odlazi u propalu fabriku, kao što se odlazi na groblje. “Još jedna postjugoslovenska priča, o nedovršenoj i neuspeloj tranziciji. U kojoj tavore zaboravljeni, zatureni ljudi”, naveo je žiri, opisujući Vulevićev film kao “setnu baladu o životu koji je prošao i vratiti se nikad neće”.

Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma – Martovski festival počeo je 19. apila u DOB-u posvetom nedavno preminulom kompozitoru Zoranu Simjanoviću, dobitniku nagrade za životno delo 67. festivalskog izdanja. Program 67/68, Martovskog festivala ponudio je gotovo stotinu filmova u takmičarskim programima, uz domaću, regionalnu i svetsku panoramu.

*Foto: Stanislav Milojković

(SEEcult.org)