Pašovićev Mefisto u SNP-u

Dramska predstava “Mefisto”, prema čuvenom romanu Klausa Mana o usponu jedne umetničke karijere paralelno sa usponom nacističke države, biće premijerno izvedena 12. jula u Srpskom narodnom pozorištu, u postavci Harisa Pašovića iz Sarajeva, jednog od najznačajnijih reditelja u regionu.

Najavljen kao umetnički i produkcioni spektakl, “Mefisto” je jedan od najznačajnijih projekata Novog Sada kao Evropske prestonice kulture, u okviru programskog luka “Tvrđava mira”.

Šta smo sve spremni da uradimo zarad uspeha? Da li postoji etička granica koju ne smemo preći dok ostvarujemo svoju karijeru? Možemo li prepoznati momenat kada počinje da se gubi ljudskost u trci za novcem i slavom? Jesmo li spremni da izdržimo ove dileme i da kritički sagledamo svoj životni put? – pitanja su koja postavlja dramsko delo “Mefisto”, koprodukcija SNP-a i Novog Sada - EPK.

Pašović je izjavio povodom premijere da je za njega velika čast i radost što radi u gradu u kojem je umetnički formiran i gde je završio Akademiju umetnosti, kao i da je “posebna čast raditi u najstarijoj pozorišnoj instituciji na Balkanu, sa zaista sjajnim umetničkim ansamblom”.

U predstavi sa više od 40 aktera igraju Mirjana Karanović i Miodrag Krivokapić, koji nakon više od tri decenije ponovo nastupaju na sceni SNP-a, dok naslovnu ulogu tumači Aljoša Đidić.

U velikom ansamblu SNP-a su i Gordana Đurđević Dimić, Lidija Stevanović, Sanja Ristić Krajnov, Strahinja Blažić, Draginja Voganjac, Mia Simonović, Dušan Vukašinović, Stefan Vukić, Milica Grujičić, Dimitrije Dinić, Vukašin Ranđelović, Marko Savković, Lazar Jovanov, Gordana Kamenarović, Milorad Kapor, Miloš Lazić, Alisa Lacko, Tijana Maksimović, Peđa Marjanović, Bojana Milanović, Mina Pavlica i drugi.

Predstava je nastala prema predlošku istoimenog romana nemačkog pisca Klausa Mana, dela koje je u jeku nacističkog režima u Nemačkoj bilo zabranjeno i zbog kojeg je pisac bio proteran iz države.

Kako ističe reditelj Pašović, ova predstava je uzbudljiva priča o ambiciji, te obuhvata mnogo likova i u formalnom smislu predstavlja spektakl, koji najbolje izražava nacističku ambiciju, pompu i monumentalnost na kojoj su insistirali kao na izrazu svoje moći.

“U romanu postoje likovi koji su takođe umetnici, ali koji su odbili da sarađuju sa nacizmom. Nacizam je bio nulta tačka zla u civilizaciji. Nema tog uspeha, nema te umetnosti koji mogu opravdati saradnju sa nacistima. Nacisti su u gasnim komorama ubili više od šest miliona Jevreja i skrivili smrt još 80 miliona ljudi. Vršili su eksperimente nad ljudima; planirali da istrebe čitave narode i kulture; izgladnjivali do smrti milione ljudi. To su bili zlikovci bez premca. Sarađivati s njima?”, rekao je Pašović.

Dramaturškinje su Aleksandra Pleskonjić i Nikolina Đukanović, scenograf je Nebojša Antešević, a koreograf gost iz Brisela Zoltan Vajakula. Kostime je kreirala Marina Sremac, kompozitor je Marko Grubić, a video je uradio Enis Čišić.

Mirjana Karanović i Haris Pašović, proba predstave, foto: Vladimir Veličković

Prema rečima direktora Drame SNP-a Milovana Filipovića, ogroman je izazov u ovakvom trenutku postaviti tako veliku i složenu produkciju kakav je “Mefisto”.

“Više je razloga da se u taj izazov upustimo. Za mene možda najvažniji što spajamo generacije, onu  koja je sa Harisom Pašovićem osnovala ‘Promenu’, teatar koji je svojevremeno bio pokretač nečeg novog u teatarskom životu bivše Jugoslavije, i generaciju mladih glumaca koja je takođe preko obnovljenog teatra ‘Promena’ skrenula pažnju na sebe i počela da menja teatar u Srbiji”, naveo je Filipović povodom premijere.

Programski luk “Tvrđava mira” Novog Sada - EPK bavi se tokom juna i jula - kroz teoriju i angažovanu umetnost - promišljanjem i kritičkim sagledavanjem ratnih sukoba i njegovih posledica, tragajući za kulturom mira, promovišući interkulturalni dijalog i pomirenje.

Direktor Fondacije “Novi Sad – EPK” Nemanja Milenković ocenjuje da je “Mefisto” pozorišni spektakl u umetničkom i produkcijskom smislu koji se ne sme propustiti i dolikuje godini titule Evropske prestonice kulture.

“Autentičnost ovog dela nikada nikoga ne ostavlja ravnodušnim. Štaviše, uveren sam da zahvaljujući najvećim regionalnim umetničkim imenima evropskog kalibra u najstarijem nacionalnom teatru, ovo će biti predstava koja se pamti”, izjavio je Milenković.

Predstavom “Mefisto”, čija je prva repriza najavljena za 14. jul, završava se 161. sezona SNP-a, započeta spektakularnom operom “Aida” pod otvorenim nebom.

Tokom protekle sezone, kako ističe SNP, bilo je 12 premijeranih izvedbi, održana su dva nova festivala i osvojen je veliki broj nagrada.

*Naslovna fotografija: Marija Erdelji

(SEEcult.org)