Dokumentarci kao glas istine
Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma svečano je otvoren 30. marta dodelom nagrade za životno delo reditelju Mići Miloševiću, koji je istakao važnost dokumentaraca za predstavljanje istine u današnjem svetu, a prethodno je ukazana čast i jednoj od legendi jugoslovenske dokumentaristike Krstu Škanati - otkrivanjem njegove zvezde na pločniku ispred bioskopa “Balkan”.
Beogradski festival dokumentarnog i kratkometražnog filma svečano je otvoren 30. marta dodelom nagrade za životno delo reditelju Mići Miloševiću, koji je istakao važnost dokumentaraca za predstavljanje istine u današnjem svetu, a prethodno je ukazana čast i jednoj od legendi jugoslovenske dokumentaristike Krstu Škanati - otkrivanjem njegove zvezde na pločniku ispred bioskopa “Balkan”.
Milošević je na otvaranju 56. Festivala kratkog metra, kako je popularan naziv beogradskog martovskog festivala, istakao da je misija dokumentarnog filma da bude glas istine, nasuprot stalno prisutnim tabuima i lažima.
Dobitnik nagrade za životno delo, koji je prethodno i na konferenciji za novinare oštro kritikovao medije, a posebno televiziju, rekao je i da je Beogradski festival veza sa svetom i da predstavlja pokušaj građenja bolje budućnosti.
Nakon dodele nagrade, koju je Miloševiću uručila članica festivalskog Odbora Mila Korugić Milošević, prikazan je i kratak kadar iz njegovog filma “Circus del’ Arte (Vojo Stanić njim samim)”, koji je publika imala nešto ranije priliku da vidi u Miloševićevoj mini retrospektivi, kao i filmove “Končerto gimnastiko”, “Hokej”, “M. Parlov YU” i “Žulj”.
Prethodno je minutom ćutanja odata pošta iznenada preminulom filmskom kritičaru, teoretcicaru i istoričaru, scenaristi i publicisti Ranku Munitiću, koji je preminuo proteklog vikenda u 66. godini u Beogradu, u koji je prvi put došao 1963. godine iz Zagreba, upravo povodom festivala dokumentarnog i kratkog filma, a 1971. se i stalno doselio.
Uoči svečanog otvaranja, na pločniku ispred bioskopa “Balkan” svečano je otkrivena i zvezda Škanate, u prisustvu tog istaknutog reditelja dokumentarnog filma. Škanatinu zvezdu, po ugledu na holivudske, otkrili su umetnički direktor 56. festivala Janko Baljak i reditelj Darko Bajić, zaslužan za oživljavanje bioskopa “Balkan” i stvaranje “beogradskog bulevara zvezda” na kojem je odata počast i reditelju Živojinu Pavloviću i glumcu Danilu Bati Stojkoviću.
Program 56. festivala, čiji je slogan “Kratak spoj”, obuhvata do 3. aprila više od 70 domaćih i stranih ostvarenja u konkurenciji, uz specijalne programe i goste, među kojima je i avangardni umetnik iz Njujorka Ari Gold, dobitnik studentskog Oskara, koji je i član žirija.
Gold se predstavio publici sa ostalim članovima žirija (Jean Pierre Rehm, Marko Jeftić, Marko Glušac i Nenad Puhovski) uoči zvaničnog starta takmičarskog programa filmovima “Tata Morgana” scenariste i reditelja Siniše Vidovića, “U ime sina” (In the Name of the Son) Haruna Mehmedinovića i “U snu” (In a Dream) Jeremiaha Zagara, koji će biti reprizirani 31. marta u “Balkanu”.
Film “Tata Morgana”, u kojem Zijah Sokolović igra jednu od glavnih uloga, govori o grupi penzionera koji se svakodnevno sreću u parku u Lincu, a među njima je i Mile, poreklom iz bivše Jugoslavije, koji igra šah s najboljim drugom Halidom. Kada ga pronalazi sin Nikola, koga dugo nije video i koji želi da mu se otac vrati kući, Mile se pita gde mu je sada kuća uopšte.
U kratkom američkom filmu “U ime sina” beogradski glumac Sergej Trifunović igra bosanskog ratnog zarobljenika koji je izbegao pogubljenje i imigrira u SAD da bi ostavio iza sebe prošlost. Godinama kasnije, čovek koji mu je poštedeo život pojavljuje se na Tarikovom kućnom pagu tražeći uslugu: želi da umre.
Reditelj Mehmedinović, koji je proveo veći deo detinjstva u Sarajevu, a po završetku rata preselio se u SAD, dobio je za taj film nagradu Rićard P. Rogers Spirit of Exellence.
Film “U snu”, portret ljubavi i izdaje, porodičnih veza i intimnosti disfunkcije, takođe se dešava u SAD, u ustreptalom, boemskom kraju Južne Fiadelfije. Prikazuje 50.000 kvadratnih stopa betona pokrivenih mozaikom od pločica i ogledala koji je napravio ekscentričan, namučeni umetnik Isaiah Zagar. Murali predstavljaju hroniku njegove ljubavi prema supruzi Juliji i suptilan nagoveštaj mračnijih uglova izuzetne imaginacije.
Za učešće na 56. Festivalu kratkog metra, prijavilo se više od 500 stranih i 118 domaćih filmova, a za nagrade se nadmeće oko 40 domaćih i tridesetak stranih.
Predsednik Selekcione komisije Petar Jakonjić rekao je na konferenciji za novinare da je prilikom izbora vođeno računa da to budu ostvarenja koja će se dopasti i koja su umetnički vredna da se predstave.
Novinar RTS-a Jovan Memedović, takođe član Selekcione komisije, skrenuo je pažnju na odsustvo dokumentaraca na nacionalnoj televiziji i istakao da ih upravo treba staviti u prvi plan.
“Mesto dokumentarnom filmu je u udarnom terminu na televiziji”, naglasio je Memedović.
Član žirija Puhovski, nagrađivani reditelj i producent dokumentarnih filmova, koji vodi i najveći regionalni festival dokumentaristike - ZagrebDox, rekao je novinarima da duboko veruje u kvalitet filmova koji će biti prikazani.
Podsećajući da je prvi put bio na Festivalu kratkog metra još 70-ih, kada je nagrađen za studentski film, Puhovski je posebno istakao da je važno što je beogradski festival fokusiran na određene forme koje je bitno i promovisati i podržavati.
Festival obuhvata i nekoliko specijalnih programa, “LAB” - posvećen avangardnom i eksperimentalnom filmu, i program “Moj heroj” sa dokumentarcima o ljudima koji su posvetili život pomaganju drugima, u Indiji, Iranu, Pakistanu, Rusiji i Ukrajini.
Program “Latino lonac” obuhvata pet angažovanih i uzbudljivih dokumentaraca na temu Latinske Amerike, a publika će videti i izbor s Festivala dokumentarnog filma u Marseju (Fid Marseille) i dobitnike Prix UIP Evrope - najbolje kratke i animirane filmove prema mišljenju Evropske filmske akademije.
Ove godine je i festival “Nova svetlost”, koji predstavlja pedesetak ostvarenja snimljenih mobilnim telefonom i alternativnim filmskim sredstvima, postao deo Festivala kratkog metra.
Osim specijalnog gosta Arija Golda, čiji će filmovi biti prikazani u okviru programa “Njujork, 6 sati ranije”, najavljeni su i gosti iz Palestine, Izraela, Italije, Nemačke, Belgije, Holandije, Franuske.
U okviru programa “NY, 6 sati ranije”, 31. marta u Dvorani kulturnog centra (DKC) biće premijerno prikazan i dokumentarni film Dragane Kanjevac “6 sati ranije” o specifičnoj vezi Njujorka i Beograda, odnosno Beograđanima koji su od 80-ih i Njujorčani, a među njima su mnogi likovni umetnici, filmski autori, muzičari i arhitekte. Među njima je i nagrađivani filmski režiser Vladan Nikolić (Burn, Love), čiji će novi film “The City” biti prikazan 1. aprila u DKC-u, takođe u okviru programa posvećenog Njujorku.
Na 56. Festivalu kratkog metra biće odato priznanje i Veljku Bikiću, povodom desetogodišnjice njegove smrti, a biće prikazana selekcija njegovih animiranih filmova.
Festival će biti svečano završen 3. aprila dodelom nagrada u Pozorištu na Terazijama, a kao film iznenađenja, 4. aprila biće prikazan “All Together Now” o Bitlsima (The Beatles), u prisustvu reditelja Adriana Vilsa (Wills).
Reč je o filmu iz putujuće kolekcije Festivala Udruženja za Ujedinjene Nacije (UNAFF), koji je 1998. godine osmislila na Stenford univerzitetu filmska kritičarka i predavač Jasmina Bojić, povodom 50-godišnjice potpisivanja Svetske deklaracije o ljudskim pravima.
Beogradski festival dodeljuje tradicionalnu statuu Gran pri, zlatne plakete i medalje Beograd, diplome festivala, kao i novčane nagrade u ukupnom iznosu od 15.000 evra.
Osnivač festivala je Grad Beograd, a organizator Direkcija FEST-a.
Festivalski Odbor čine, osim Mile Korugić Milošević, i Miša Radivojević, Dinko Tucaković i Leon Deleon.
Sajt festivala je www.kratkimetar.rs, a program se nalazi i u Kalendaru portala SEEcult.org.
(SEEcult.org)
