Nova drama Vide Ognjenović o nesnađenoj pesnikinji
Predstava “Poetesa” o pesnikinji Milici Stojadinović Srpkinji (1828-1878), prema tekstu i u režiji Vide Ognjenović, biće premijerno izvedena 4. decembra u Srpskom narodnom pozorištu u Novom Sadu, u koprodukciji sa Udruženjem građana Novi tvrđava teatar.
Vida Ognjenović ističe da ovo nije biografska drama već scenska rasprava o “nesnađenosti” pesnikinje iz 19. veka i o njenom strahu od svog talenta koji je nastojala da uskladi sa ondašnjim običajima i porodičnim obavezama.
Prema rečima Vide Ognjenović, pojava Milice Stojadinović Srpkinje u književnosti zanimala ju je još od prvih školskih saznanja.
“Zapravo, svi smo se primili na anegdotu da je Njegoš skoro podlegao iskušenju i zažalio što je pod mantijom, pa ne može da ima takvu lepoticu za knjeginju. Ipak, tek kada sam dobila književnu nagradu njenog imena, bacila sam se na čitanje i iščitavanje njenog dela, jer me bilo sramota da tako malo znam o njoj”, navela je Vida Ognjenović, dobitnica nagrade “Milica Stojadinović Srpkinja” Kulturni centar Vojvodine 2007. godine.
Navodeći da je počela potom da se opsesivno bavi čudnom sudbinom te poetese, Vida Ognjenović istakla je da je odmah videla dramski naboj u tom materijalu, ali joj je bilo jasno da ne treba da piše biografsku dramu, iako je njena biografija veoma “dramatična”, kako se to kaže za nesvakidašnje životopise. “No, mene je, ipak, mnogo više zanimao njen ništa manje ‘dramatični’ sukob sa samom sobom”, dodala je.
Predstavu “Poetesa” zamislila je kao scensku raspravu o uzrocima te nesnađenosti Milice Stojadinović Srpkinje.
“Ona je, po svemu sudeći, žarko želela da sve poravna, da svoj poetski dar niveliše sa običajima, da ne narušava svoj status udavače i ne zanemaruje porodične obaveze koje je imala kao kćer i sestra. Zatim da sanja, da čezne za ljubavlju, da pomiri ljubavna osećanja i smernost. No, nije išlo. Previše je tu bilo nepoznanica za mladu devojku... Njen zanos je bio romantičarski iskren, ali ona nije imala pravu poetsku hrabrost da se slobodno izrazi, već se služila pesničkim retorskim šablonima. Moju pažnju je najviše privukao njen strah od sebe, od svog talenta, to je bilo središno polazište za moju scensku raspravu”, navela je Vida Ognjenović u najavi nove drame.
Naslovni lik igra Nataša Stanišić, a Miličine roditelje i sestru - Predrag Momčilović, Gordana Kamenarović i Tamara Stanisavljev. Ulogu Vuka Karadžića igra Miodrag Petrović, a njegovu ćerku Minu i suprugu Anu Kraus - Jovana Balašević i Gordana Đurđević Dimić. U ansamblu su i Jovan Nešković, Miroslav Fabri, Milovan Filipović, Milo Lekić, Marko Savković, Peđa Marjanović, Sanja Ristić Krajnov, Višnja Obradović i Sanja Mikitišin.
Kostimografkinja je Jelisaveta Tatić Čuturilo, scenograf Željko Piškorić, kompozitor Nikola Čuturilo.
Milica Stojadinović Srpkinja bila je književnica koja se uglavnom obrazovala sama, učeći strane jezike i učestvujući u književnom životu.
Rođena 1928. godine u Bukovcu, a preminula 1878. godine u Beogradu i sahranjena u Požarevcu, Milica Stojadinovć Srpkinja bila je među prvim pesnikinjama koje su pisale poeziju na srpskom jeziku. Živela je i stvarala u vreme Vukove borbe za književni jezik i pravopis te, uz Branka Radičevića i Njegoša, pripada grupi pisaca koji su tu Vukovu borbu za srpski jezik zdušno podržali. Milica je stvarala u vreme kada je žena bila potcenjena i obespravljena, pa je i sama govorila da se “dušom svojom uzvila” nad svim gonjenjem, koje zbog književnog zanimanja trpi “od niskoga sveta”, govoreći na to: “Ne upiši im to u greh, Gospode”.
Kulturni centar Vojvodine “Miloš Crnjanski” ustanovio je 1994. godine nagradu nazvanu njenim imenom, koja se dodeljuje u okviru književne manifestacije “Milici u pohode”, na osnovu godišnjeg konkursa. U cilju ostvarenja i jačanja rodne ravnopravnosti, kada su u pitanju književna priznanja, književna nagrada “Milica Stojadinović Srpkinja”, dodeljuje se od 2009. godine samo pesnikinjama.
(SEEcult.org)
