Kraj FEST-a u čast reditelja

Premijerom filma “Tamo i ovde” Darka Lungulova i dodelom nagrade “Politike” za najbolji film u takmičarskom programu, 1. marta u Sava centru svečano je zatvoren 37. FEST, koji je sa oko sto filmova, od kojih je 70 prikazano premijerno, privukao gotovo 100.000 gledalaca, a osim raznovrsnim programom i zanimljivim gostima, obeležen je i smrću svog osnivača Milutina Čolića.

Premijerom filma “Tamo i ovde” Darka Lungulova i dodelom nagrade “Politike” za najbolji film u takmičarskom programu, 1. marta u Sava centru svečano je zatvoren 37. FEST, koji je sa oko sto filmova, od kojih je 70 prikazano premijerno, privukao gotovo 100.000 gledalaca, a osim raznovrsnim programom i zanimljivim gostima, obeležen je i smrću svog osnivača Milutina Čolića.

Festival je proglasio zatvorenim zvezda filma “Tamo i ovde”, američki glumac Dejvid Tornton, koji se poklonio sa autorskom i glumačkom ekipom, izražavajući zahvalnost organizatorima 37. FEST-a, kao i svim rediteljima čiji su filmovi prikazani i bez kojih ne bi ni bilo festivala.

Pozivajući i publiku na aplauz filmskim autorima, Tornton je podsetio i na reči američkog pisca Vilijema Foknera da nema novih priča, već postoje samo novi načini da se one ispričaju i novi glasovi.

Publika je na poklanjanju ekipe posebno dugo pozdravila Mirjanu Karanović, koja igra majku mladog srpskog emigranta, pored koje lik koji tumači Tornton - propali njujorški muzičar, ponovo stiče životni optimizam.

Predstavnici Direkcije FEST-a zahvalili su na poverenju publici, koja je i ove godine dostigla 100.000, odnosno 90.000 s kupljenim kartama za oko 270 projekcija.

Uoči premijere debitantskog igranog dugometražnog filma Lungulova, uručene su nagrade autorima filmova u takmičarskom programu “Evropa van Evrope” - nagrada “Politike” Eritrocit pripala je filmu “Poklon za Staljina” kazahstanskog reditelja Rustema Abdraševa, dok je posebno pohvaljen gruzijski film “Druga obala” Geogija Ovašvilija i mladi glumac Ted Bekauri.

Nagradu “Eritrocit”, koju su dodelili turska rediteljka Ješim Ustaoglu, filmski kritičar i istoričar umetnosti iz Rusije Sergej Lavrentijev i filmska kritičarka “Politike” Dubravka Lakić, primio je na zatvaranju FEST-a producent filma “Poklon za Staljina” koji se posebno zahvalio zbog priznanja filmu “o ljubavi i mržnji, u kojem pobeđuje ljubav”.

Nešto ranije, na završnoj konferenciji za novinare, uručena je i nagrada žirija FIPRESCI Srbija, koju su ravnopravno dobili italijanski filmovi “Gomora” Matea Garonea i “Div” Paola Sorentina, kao i nagrada “Nebojša Đukelić” Udruženja filmskih novinara i kritičara (UFNIK), koja je dodeljena filmu “Život i smrt porno bande” mladog beogradskog reditelja Mladena Đorđevića.

Žiri FIPRESCI Srbija, koji su činili Borislav Anđelić (predsednik), Milan Nikodijević i Dinko Tucaković, naveo je u obrazloženju da su filmovi “Gomora” i “Div” u novom milenijumu ponovo postavili Italiju među vodeće kinematografije sveta.

Film “Gormora”, proglašen najboljim u Evropi 2008. godine, zasnovan je na istoimenom romanu Roberta Saviana o okrutnosti napuljske mafije Kamora, koja mu i u realnom životu preti smrću, “Div” se bavi političkom moći - kroz portret ozloglašenog italijanskog premijera Đulija Andreotija.

Žiri UFNIK-a, koji su činili Vesna Perić iz Radio Beograda 2, Vladimir Džudović iz Radio Beograd 1 i glavni urednik portala SEEcult.org Miroljub Mima Marjanović, jednoglasno je dodelio nagradu “Nebojša Đukelić” filmu “Život i smrt porno bande” zbog “hrabrog, kritičkog i gotovo pornografskog ogoljavanja surove stvarnosti savremenog društva ne samo u lokalnom, već i u globalnom kontekstu”.

Umetnički direktor FEST-a Miroljub Vučković rekao je da su nagrade otišle u prave ruke.

“Svaki film koji je pozvan u konkurenciju ima pravo na isčekivanje i zebnju. Srećan sam što su tri filma koja su bila u isčekivanju i zebnji nagrađena izdvojeno od dva žirija”, rekao je Vučković novinarima.

U okviru FEST-a, na pičingu poslovne celine B2B, proglašeni su i najbolji među 12 predstavljenih filmskih projekta, a nagrade od po 5.000 evra otišle su autorima iz Makedonije, Gruzije i Kazahstana.

Nagradu u balkanskoj sekciji dobio je reditelj Igor Ivanov iz Makedonije za projekat “Soba sa pianom” (Piano Room), prema scenariju Zanine Mirčevske. Pobednik u evroazijskoj sekciji je “Mačo” (Macho) reditelja Narimana Turebajeva iz Kazahstana, prema scenariju Zaika Sizdikova, a u istočnoevropskoj “Instrukcije za razvod” (Instructions for Divorce) Tamare Sulamanidze, koja je i koscenaristkinja sa Tinom Kajrishvili i Giorgiem Tskhvedianiem.

Među prikazanim filmovima na FEST-u bili su i prošlogodišnji pobednik Kana “Između zidova” Lorana Kantea, pobednik Berlinala 2008. godine “Elitna jedinica” Hozea Padilje o brutalnosti policije u Brazilu, “Lornina ćutnja” braće Darden, “Slučaj Bader Majnhof” Ulija Edela, dokumentarac o slavnom argentinskom fudbaleru “Maradona” Emira Kusturice, “Revolucionarni put” Sema Mendesa, “Sumnja” Džejsona Petrika Šenlija, “Milk” Gasa van Santa…

Osim po raznovrsnom programu sa niz poučnih i uglavnom teških filmova o savremenom društvu i istorijskim događajima 20. veka, kao i zanimljivim gostima, 37. FEST je obeležen i smrću svog osnivača i prvog selektora, čuvenog filmskog kritičara Milutina Čolića.

Čolić je preminuo 22. februara u 90. godini, a sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.

Temu suočavanja sa mračnom prošlošću, bilo individualnom ili kolektivnom, koja se prepliće i sa mnogim filmovima o savremenom dobu, najavio je već na početku FEST-a film “Čitač” Stivena Daldrija, za koji je Kejt Vinslet dobila Oskara, za ulogu bivše stražarke nacističkog logora.

Glavnog junaka u tom filmu u starijem dobu igra britanski glumac Rejf Fajns, koji je i otvorio 37. FEST, a dobio je i najveće priznanje Jugoslovenske kinoteke - Zlatni pečat, kao i poljski reditelj Ježi Skolimovski, čija ja izložba otvorena do 8. marta u Kući legata.

Među gostima FEST-a bila je je i francuska glumica Dominik Blan, koja se predstavila i dramom “Bol” u jugoslovenskom dramskom pozorištu.

U okviru FEST-a, održan je i okrugli sto o rediteljkama jugoistočne Evrope, na inicijativu reditelja Slobodana Šijana.

Ovogodišnji FEST biće zapamćen i po protestu aktivista Gej-strejt alijanse na premijeri filma “Milk” Gasa van Santa zbog odluke Sava centra da im zabrani konferenciju za novinare koja nije bila u vezi sa samim festivalom.

Aktivisti GSA glasno su negodovali na bini Velike dvorane Sava centra, na početku projekcije filma “Milk” o gej aktivisti i prvom američkom izabranom političaru na neku gradsku funkciju Harviju Milku, a posle oštrih reakcija javnosti na diskriminišuću zabranu, rukovodstvo Sava centra se izvinilo, ali nije podnelo ostavke - kako je zatražila GSA.

Prošle godine u takmičarskom programu FEST-a pobedio je hrvatski film “Živi i mrtvi” Kristijana Milića, koji je proglašen najboljim i u Puli. Žiri FIPRESCI proglasio je najboljim filmom na 36. FEST-u ruski “12” Nikite Mihalkova, a specijalno priznanje dodelio je nemačko - turskom filmu “Na ivici raja” Fatiha Akina. Nagrada “Nebojša Đukelić” pripala izraelskom filmu “Poseta orkestra” debitanta Erana Kolirina.

FEST je prošle godine otvorio nemački reditelj Folker Šlendorf, a prikazana su 73 filma, uključujući "Nema zemlje za starce" braće Koen, koji je trijumfovao na 80. dodeli Oskara, kao i pobednike Venecije i Kana 2007. godine - "Požuda, oprez" Anga Lija, odnosno "4 meseca, 3 nedelje, 2 dana" rumunskog reditelja Kristijana Munđiua.

(SEEcult.org)