Vukove nagrade za 2009.

Ansambl “Renesans”, Dragačevski sabor trubača u Guči, Megatrend univerzitet, kao i pesnik, likovni kritičar i pisac Žarko Dimić iz Sremskih Karlovaca, glumac, scenarista i režiser Radoš Bajić, vajarka i akademik Olga Jevrić, prof. dr Nenad Ljubinković i pisci Ljubiša Đidić, Dragan Lakićević i Ljiljana Habjanović-Đurović, dobitnici su Vukove nagrade Kulturno-prosvetne zajednice Srbije za 2009. godinu.

Ansambl “Renesans”, Dragačevski sabor trubača u Guči, Megatrend univerzitet, kao i pesnik, likovni kritičar i pisac Žarko Dimić iz Sremskih Karlovaca, glumac, scenarista i režiser Radoš Bajić, vajarka i akademik Olga Jevrić, prof. dr Nenad Ljubinković i pisci Ljubiša Đidić, Dragan Lakićević i Ljiljana Habjanović-Đurović, dobitnici su Vukove nagrade Kulturno-prosvetne zajednice Srbije za 2009. godinu.

KPZ Srbije dodelila je 18. februara u Starom dvoru 46. put svoje nagrade za izuzetan doprinos razvoju kulture u Srbiji i svesrpskom kulturnom prostoru, kao i za sledbeništvo prosvetiteljstva Vuka Stefanovića Karadžića.

Ansambl “Renesans” iz Beograda proslavio je u 2009. godini četiri decenije od osnivanja, kao prvi takav za ranu i tradicionalnu muziku ne samo Srbije i bivše Jugoslavije, već čitave Jugoistočne Evrope. Njegovi članovi veštinu sviranja na starim instrumentima sticali su sami, kroz literaturu i odlaske na majstorske kurseve u inostranstvu, uz poštovanje dogovora o besplatnom radu i upotrebi honorara od nastupa za kupovinu instrumenata koji su postajali svojina ansambla.

Prvi koncert “Renesansa” bio je 14. januara 1970. u beogradskoj Galeriji fresaka, a do danas ih je održano više od 3.000 u zemlji i širom Evrope, na Srednjem Istoku i u severnoj Africi. Pedagoškim radom nekih od članova tog ansambla i zalaganjem svih, u muzičko školstvo Srbije 1994. uvedeno je izučavanje nasleđa srednjeg veka i renesanse, a ansambl je dao doprinos i srpskoj pozorišnoj i filmskoj umetnosti, ostvario značajnu diskografsku delatnost i dobitnik je Zlatne plakete “U ime univerzalne umetnosti” na Mediteranskom festivalu u Bariju (Italija).

Dragačevski sabor trubača u Guči, koji je po nekim ocenama najveći etno festival na Balkanu i najveći festival trube u svetu, postao je međunarodna manifestacija uoči proslave pola veka od nastanka 1961. godine. Cilj tog festivala je da sačuva i neguje muziciranje na trubi kao oblik izvorne narodne umetnosti, kao i da razvija kulturno-umetnički amaterizam.

Saradnjom sa stručnjacima, etnomuzikolozima, profesionalnim trubačima i muzičarima drugih profila, osmišljene su propozicije takmičenja kojima se jasno ukazuje na repertoar, estetsko-umetničke i tehničke “normative” u toj oblasti narodne muzike. Doslednom primenom propozicija ostvaren je stilski veoma čist i zavidan opšti nivo muziciranja orkestara, što je od velike važnosti zbog ugleda samog takmičenja, kao centralnog događaja Sabora, kao i zbog njegovog uticaja na sada već široku populaciju trubača.

Dobitnik kolektivne Vukove nagrade za 2009. je i Megatrend univerzitet, koji ima moderno zasnovane, za nove ideje stalno otvorene nastavno-obrazovne, naučne i umetničke multidisciplinarne planove i programe, koji uvažavaju, obogaćuju i podstiču najviše standarde nastave, učenja, vrednovanja i primene (sa)znanja i veština. Pedagošku misiju ta visokoškolska ustanova, koja je 28. decembra 2009. godine proslavila dve decenije rada, ostvaruje kroz 11 fakulteta, četiri visoke škole, jedan institut i jednu medijsku kuću, a nalaze se u Beogradu i više gradova Srbije: Bačkoj Topoli, Vršcu, Požarevacu, Zaječaru, Valjevu i Vranju.

Vukove nagrade ravnopravno je dobilo i sedam pojedinaca, među kojima je i pesnik, likovni kritičar, pisac - istoriograf i organizator u kulturi Žarko Dimić iz Sremskih Karlovaca, kao vodeći pregalac i animator u obnovi i popularizaciji tog “srpskog Siona”, osnivač i urednik časopisa “Krovovi” od 1986. godine do danas, iz koga je iznikao i tamošnji prvi kulturni centar “Karlovačka umetnička radionica” i Zavičajna umetničke zbirka sa više od 500 dela.

Podvižništvo krasi i nagrađenog pesnika i prozaistu, esejistu i putopisca, dečjeg pesnika i antologičara, urednika književnog časopisa, prevodioca i izdavača Ljubišu Đidića iz Kruševca, jednog od osnivača i čelnog čoveka “Bagdale”, sa opusom više od 30 naslova svojih knjiga.

Beograd je bogatiji za pet dobitnika Vukove nagrade, počev od glumca, scenariste i režisera Radoša Bajića, kompleksne stvaralačke figure, prvo potvrđene ulogama u filmovima vrsnih domaćih režisera. Potom je zapažen po izvođenju svojih monodrama “Led” i “Morave”, a u poslednje vreme i po televizijskoj seriji “Selo gori, a baba se češlja”, kojom se bavi tradicijom, baštinom i savremenošću srpskog sela.

Vajarka i akademik Olga Jevrić gotovo šest decenija dugim prisustvom na likovnoj sceni ima plodan skulptorski opus koji se izdvaja autentičnim modernizmom, a pripada joj, kako ističe akademik Svetomir Arsić Basara, i velika zasluga što se srpska umetnost našla na istoj ravni sa evropskom i svetskom umetnošću.

Vukovu nagradu dobio je i prof. dr Nenad Ljubinković, naučnik i jedan od najvrsnijih znalaca Vukovog života i dela, višedecenijski profesor Narodne književnosti na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, saradnik i rukovodilac projekta “Srpsko usmeno stvaralaštvo” Instituta za književnost i umetnost u Beogradu, utemeljivač i predsednik Udruženja za negovanje i proučavanje srpskog i balkanskog folklora “Karadžić”, pokretač nekoliko međunarodnih folklorističkih projekata i autor više knjiga i više od 500 studija i drugih tekstova.

Pesnik, pripovedač, romansijer, pisac za decu i omladinu, istraživač Vukovog dela, srpske narodne književnosti i savremene srpske poezije Dragan Lakićević, bio je i glavni urednik izdavačkog preduzeća “Rad” i biblioteke “Dom i škola”. Od skora je glavni urednik u Srpskoj književnoj zadruzi, u kojoj je od 1992. urednik, kao i u časopisima “Raskovnik” i “Književna kritika”. Takođe, član je i redakcije pravoslavnog dečjeg lista “Svetosavsko zvonce”.

Među nagrađenima je i književnica Ljiljana Habjanović-Đurović, jedan od najčitanijih i najtiražnijih autora na srpskom jeziku, čiji romani nastaju na osnovu temeljnog proučavanja dostupne građe i različitih izvora, posle čega sledi saživljavanje i literarna nadgradnja. Ljiljana Habjanović-Đurović osnovala je i izdavačku kuću “Globosino Aleksandrija”.

Dobitnicima su priznanja uručili predsednik KPZS Ljubivoje Ršumović i prof. dr Svetislav Božić, kompozitor i predsednik devetočlanog žirija Vukove nagrade, a u ime dobitnika zahvalio se Dragan Lakićević.

Svečanost je uveličao solistički nastup Marčele Lukić sa dve stare srpske pesme kosovskog ciklusa “Poletele `tice lastavice” (zapis Miodraga Vasiljevića) i “Razgranala grana jorgovana” iz “Osme rukoveti” Stevana Stojanovića Mokranjca, u pratnji lautista Darka Karajića i Dragana Mlađenovića, članova ansambla “Renesans”.

Pokrovitelj nagrade je Ministarstvo kulture Srbije, a njeno dodeljivanje pomaže Skupština Grada Beograda ustupanjem svoje Svečane sale od prošle godine, kao i Umetnička livnica “Braća Jeremić”.

Vukovu nagradu čine diploma (rad akademskog slikara Radomira Stevića Rasa) i plaketa sa likom Karadžića (rad akademskog vajara Nebojše Mitrića).

Četvrtu godinu za redom izostaje novčani iznos, koji se pojedincima dodeljuje samo ukoliko pokrovitelj obezbedi sredstva.

Dimitrije Stefanović