11. ZagrebDox
Međunarodni festival dokumentarnog filma ZagrebDox – najveći te vrste u regionu, predstavlja od 22. februara do 1. marta oko 150 filmova, koliko će biti i gostiju, među kojima su autori nagrađivanih ostvarenja i novih provokativnih naslova iz regiona i sveta.
Uz naslove iz međunarodne i regionalne konkurencije, 11. ZagrebDox nudi tradicionalne programe Biografski dox, Glazbeni globus, Happy Dox, Kontroverzni dox, Majstori doxa, Stanje stvari, Teen Dox, Factumentarci i ADU Dox, kao i nove sekcije Triler dox, Blistok i ZagrebDoXXL. Najavljene su i dve retrospektive hrvatskih dokumentaraca u selekciji filmske kritičarke i filmološkinje Diane Nenadić – autorsko veče Vinka Brešana i retrospektiva hrvatskih muzičkih dokumentaraca.
Brešan je i predsednik je međunarodnog žirija u kojem su i rediteljka Ágnes Sós, čiji je film "Bujica ljubavi" nagrađen posebnim priznanjem 2014. u regionalnoj konkurenciji, te urednik i producent Ventana-Filma Hans Robert Eisenhauer. Filmove iz regionalne konkurencije ocenjivaće producent i distributer nemačke producentske kuće MA.JA.DE Heino Deckert, zatim reditelj Marius Iacob, koji je osvojio posebno priznanje za "24 kante, 7 miševa, 18 godina" na ZagrebDoxu 2013. godine, te hrvatska književnica Ivana Simić Bodrožić.
Među gostima 11. ZagrebDoxa je nagrađivana rediteljka Kim Longinotto koja učestvuje sa dva filma “Snovolovka” i “Ljubav je sve: 100 godina ljubavi i udvaranja”, a održaće i masterklas. Pridružiće joj se i montažer “Snovolovke” Oliver Huddleston.
Snovolovka
Proslavljeni reditelj Želimir Žilnik iz Srbije takođe će održati masterklas, te premijerno prikazati film “Destinacija_Serbistan” o azilantima u Srbiji. Stiže i Laurent Bécue-Renard o čijem će se filmu “O ljudima i ratu” povesti tematski razgovor u programu ZagrebDoXXL, a autor će nakon projekcije učestvovati i u sesiji Q&A-a. Na ZagrebDox se vraća Pawel Lozinski, ovoga puta filmom “Werka”, a iz Poljske dolazi i Julia PopƗawska koja će prikazati “Mesto”, te ruska rediteljka Julia Mironova, autorka dokumentarca “Kamčatka – lek za mržnju”.
Destinacija_Serbistan
O nemačkom filmu “Titovi odredi smrti” – jednim od naslova Kontroverznog doxa, publika će nakon projekcije moći da razgovara sa Philippom Grüllom i Frankom Hofmannom, rediteljima tog filma razotkriva jugoslovenske špijune odgovorne za zločine nad hrvatskim emigrantima u Nemačkoj.
ZagrebDox će posetiti i Aleksandar Nikolić, reditelj britanskog filma “Srpski odvjetnik”, koji dolazi sa glavnim protagonistom Markom Sladojevićem, jednim od advokata Radovana Karadžića.
Najavljen je i nemački reditelj Marcus Vetter, koji je snimio dokumentarac o ekonomskom prognostičaru Martinu Armstrongu, a dolaze i njegove sunarodnjakinje: Viviane Blumensxchchein sa zabavnim filmom o "finskim korenima tanga" (Tango Ivanjske noći) i Helen Simon, čiji će dokumentarac o seksualnom zlostavljanju “Bez uspavanke” biti prikazan u programu Kontroverzni dox. Među gostima su najavljeni i francuski reditelj Daniel Touati (Brat i sestra, Happy Dox), te bliskoistočne rediteljke Firouzeh Khosrovani (Svečanost i dužnost) iz Irana i Nurit Kedar (Doživotni zatvor) iz Izraela. Sa severa Evrope dolaze danski reditelj Søren Steen Jespersen, autor filma “Ratnici sa severa”, koji će biti prikazan u novom programu Blistok, te reditelj Pekka Lehto i scenarista Mika Purol iz Finske koji dolaze da predstavi “Hitan poziv”.
Ratnici sa severa
ZagrebDox nudi u međunarodnoj konkurenciji, uz pobednički film IDFA-e “O ljudima i ratu”, i filmove “Virunga” Orlanda fon Ajnzidla, kao i pobednički film DOK Lajpciga, “Pravila igre” francuskog autorskog para Klodin Bori i Patrisa Šanjara, koji su prikazani premijerno u regionu na nedavnom 11. festivalu “7 veličanstvenih” u Beogradu.
Najavljen je i potresan 15-minutni holandski film “Olupina” (Morgan Knibbe), nagrađen Srebrnim leopardom u Lokarnu, koji prati događaje koji su usledili neposredno nakon tragedije kod italijanskog ostrva Lampedusa, u kojoj je poginulo 300 afričkih emigranata. Film “Besani u Njujorku” (Christian Frei) kroz intimne ispovesti nekoliko Njujorčana kojima su slomljena srca istražuje same temelje ljubavi, te prateća osećanja zadovoljstva ili agonije.
Regionalna konkurencija, uz novo ostvarenje austrijskog reditelja Ulriha Zajdla “U podrumu”, te Žilnikov novi film “Destinacija_Serbistan”, nudi i film “U mraku” Gorana Stankovića iz Srbije, te “Rus” Damira Ibrahimovića i Eldara Emrića iz Bosne i Hercegovine.
Među atrakcijama regionalne konkurencije je i italijanski film “S mladenkine strane” (Augugliaro-del Grande-al Nassiry), hibrid dokumentarca i političkog aktivizma, koji je nagrađen u Veneciji, a priča je o italijanskom novinaru i palestinskom pesniku koji pokušavaju da pomognu grupi ljudi iz Palestine i Sirije da emigriraju u Švedsku tako što organizuju lažnu sbadbenu povorku na putu od Milana do Stokholma. Mađarski film “Kainova deca” (Marcell Gerő), kroz priču o trojici muškaraca koji su kao deca postali ubice, pripoveda o sudbini, gresima i mađarskoj istoriji.
S mladine strane
Direktor ZagrebDoxa Nenad Puhovski izrazio je posebno zadovoljstvo velikim brojem hrvatskih dokumentaraca koji će doživeti svetske premijere, a među njima su “Veruda” Igora Bezinovića, “Rakijaški dnevnik” Damira Čučića, “Riba ribi grize rep” Nevena Hitreca, “Posljednjih 100” Morane Komljenović, “Bolesno” Hrvoja Mabića, “Besplatno” Vlatke Vorkapić, kao i debitantski filma cenjene zagrebačke snimateljke Eve Kraljević “Lijepo mi je s tobom, znaš” o njenom odnosu sa sestrom Mijom koja ima Daunov sindrom.
Program Biografski dox i ove godine donosi brojne zanimljive životne priče - od zloglasnog Hajnriha Himlera u filmu “Onaj pristojni” Vanese Lape, do jedne od svetu donedavno nepoznatih, a sjajnih uličnih fotografkinja u dokumentarcu “Potraga za Vivijen Majer”, jedan od najgledanijih filmova 20. Slobodne zone u Beogradu krajem 2014.
Najavljen je i kratki film “Every True Poet” Nejca Saje i Džefrija Janga o jedinstvenom poetskom svetu nedavno preminulog slovenačkog pesnika Tomaža Šalamuna (1941-2014).
Osim “Titovih odreda smrti”, među atrakcijama Kontroverznog doxa je i libansko-kanadski film “Mistična masa” (Karim B. Haroun), snimljen za vreme impresivne religijske procesije u čast smrti šiitskog verskog vođe.
Titovi odredi smrti
Program Stanje stvari iznova aktuelizuje probleme i fenomene savremenog društva, a prikazaće, između ostalog, i novi dokumentarac Aline Rudnickaje “Victory Day”, koji kroz priče nekoliko istospolnih parova istražuje novo, homofobno poglavlje u istoriji moderne Rusije.
Među filmovima u programu Majstori doxa su ukrajinsko-holandski “Majdan” u režiji Sergeja Loznice i “Posetioci” (Godfrey Reggi) autora znamenite QATSI trilogije o sudbini čovečanstva.
Program Glazbeni globus povešće publiku na nekoliko muzičkih putovanja, uključujući ono koje počine u susednoj Bosni sa “Izgubljenim Dugmetom” (Robert Bubalo, Renato Tonković, Marijo Vukadin). Program Happy Dox ponovo donosi dokumentarne priče s veselim predznakom iz celog sveta, dok Teen Dox donosi atraktivne naslove o životu i problemima tinejdžera.
Među tri nove sekcije je Triler dox, koji predstavlja danas popularnu hibridnu formu, a obuhvata, između ostalog, novi film britanskog dokumentariste Nika Brumfilda “Priče o razjarenom spavaču”.
Sveže uvide na temu Bliskog Istoka i islama ponudiće program Blistok, koji uključuje i danski dokumentarac “Ratnici sa Severa” o mladim pripadnicima druge generacije somalskih imigranata u Danskoj koji se odlučuju vratiti u Somaliju i pridružiti islamskim ekstremistima.
Nenad Puhovski, foto: Nina Đurđević
U programu ZagrebDoXXL pojedine će filmske projekcije pratiti prošireni razgovori kojima organizatori nastoje da podstaknu širu raspravu o osetljivim društvenim pitanjima.
O najboljem filmu autorke ili autora do 35 godina odlučuje Mladi žiri, čine ga Carlo Zoratti, reditelj dokumentarca "Posebna potreba" koji je 2014. nagrađenog Malim pečatom, zatim reditelj Hrvoje Mabić, čiji je "4. majmun" nagrađen prošle godine posebnim priznanjem u kategoriji Movies That Matter, te filmska kritičarka Jelena Pašić.
O filmu koji na najbolji način promoviše ljudska prava (Movies That Matter) odlučivaće redatelj Vitaly Mansky, rediteljka i umetnica Tamara Erde, koja će predstaviti i vlastiti rad u dokumentarcu "Ovo je moja zemlja" (Teen Dox), te politološkinja Ana Matan.
Najbolji film sa temom bliskom mladima ocenjuje žiri učenica i učenika Privatne umetničke gimnazije u Zagrebu.
ZagrebDox će i ove godine u dnevnim terminima besplatno prikazivati sve filmove iz međunarodne i regionalne konkurencije.
I ove godine neki od naslova biće ekskluzivno dostupni u MAXtv Videoteci, odmah nakon projekcije na festivalu.
Cena ulaznica je kao i prošle godine - 20 kuna za dnevne projekcije, te 25 kuna za večernje. Za program Teen Dox karta košta 15 kuna. Tradicionalno, nakon zatvaranja festivala i dodele nagrada, posetioci će 1. marta, po ceni ulaznice od 35 kuna, moći da pogledaju sve nagrađene filmove.
ZagrebDox se održava uz podršku Grada Zagreba, Hrvatskog audiovizualnog centra (HAVC) i programa Kreativna Europa (potprograma Media).
Generalni sponzor je devetu godinu uzastopno Hrvatski Telekom.
U proteklih deset godina ZagrebDox je privukao više od 200.000 posetilaca na oko 2.000 projekcija na kojima je prikazano više od 1.500 filmova.
Prošle godine, na jubilarnom, 10. ZagrebDoxu, najboljim filmom u međunarodnoj konkurenciji proglašen je čileanski “Poslednja postaja” o starim ljudima koje su odbacili društvo i njihove porodice, dok je u regionalnom takmičarskom programu pobedio “Sacro GRA” Đanfranka Rozija o životu ljudi na auto-putu oko Rima, koji je pobedio i na 70. Mostri u Veneciji.
(SEEcult.org)
