5. Art-anima festival fantastične književnosti
Festival fantastične književnosti Art-Anima predstavlja od 1. do 3. juna u Beogradu više od 30 učesnika koji će govoriti o književnoj fantastici, njenom razvoju, društvenom uticaju i važnosti u kulturnom i umetničkom pogledu, osvrćući se kako na klasične autore i dela, tako i na stvaralaštvo savremenih domaćih i stranih pisaca.
Među učesnicima petog izdanja festivala Art-anima najavljeni su ugledni i nagrađivani pisci, urednici, izdavači, proučavaoci književnosti, kulturni i naučni radnici, kao što su ovogodišnji dobitnik NIN-ove nagrade Dejan Atanacković, književna kritičarka Tamara Krstić, pisac Goran Skrobonja, naučni savetnik Astronomske opservatorije u Beogradu Milan M. Ćirković, glumac i scenarista Dimitrije Vojnov, promoter nauke Slobodan Bubnjević, urednik edicije “Poetika strave” dr Dejan Ognjanović, urednik u izdavačkoj kući Dereta Aleksandar Šurbatović i mnogi drugi.
Počasni gost je prof. dr Sava Damjanov, pisac, esejista, istoričar književnosti i redovni profesor Filozofskog fakulteta u Novom Sadu na Odseku za srpsku književnost, dobitnik ovogodišnje nagrade “Art-Anima”. Nagrada je dodeljena Damjanovu za dugogodišnji istraživački rad u oblasti fantastike u srpskoj književnoj tradiciji. Analizirajući mnogobrojne romane, drame, epove i druga dela srpskih stvaralaca, Damjanov je svojim naučnim radom ponudio jasan istorijski pregled različitih tipova književne fantastike prisutnih na ovim prostorima od srednjeg veka do danas, uključujući njihov razvojni tok i specifičnosti.
Nagrada “Art-Anima”, čiji su dosadasnji laureati Zoran Živković (2014), Goran Skrobonja (2015), Žika Bogdanović (2016) i Ilija Bakić (2017), biće uručena Damjanovu 2. juna u klubu galeriji Polet, uz razgovor koji će sa njim voditi asistent na Odseku za srpsku književnost Filozofskog fakulteta u Novom Sadu Miloš Jocić.
Festivalski program počinje u Svečanoj sali Opštine Vračar predavanjem savetnika u Astronomskoj opservatoriji Beograd prof. dr Milana M. Ćirkovića koji će govoriti o eksploratornom inženjeringu u delima slavnog pisca naučne fantastike i pronalazača Artura Klarka.
Program se nastavlja tribinama, počev od razgovora o nedavno preminuloj književnici Ursuli K. Legvin i pitanjima feminizma, anarhije i utopije, u kojem će učestvovati Nađa Bobičić, Artea Panajotović i Jelena Jokanović. O temi “Fantastika u lektiri: slučaj Žil Vern” govoriće Slobodan Bubnjević i dr Nataša Tučev, koji će se osvrnuti na dinamiku prevazilaženja određenih vrednosnih kategorija i pitanje opravdanosti da Žil Vern bude izopšten iz lektire za osnovnoškolce.
Program prvog festivalskog dana zaokružuje tribina o filmskim adaptacijama proznih dela, s fokusom na nagrađivani film Lazara Bodrože “Ederlezi Rising”, proglašen najboljim u domaćoj konkurenciji na 46. Festu ranije ove godine.
Kao inspiracija za scenario tog filmskog ostvarenja poslužila je naučnofantastična pripovetka iz 1988. godine “Predveče se nikako ne može…” Zorana Neškovića, koji će i govoriti o toj priči o usamljenom astronautu na dugoj intergalaktičkoj misiji, kome društvo pravi ženski android. O filmu “Ederlezi Rising”, književnom uzoru i postupku adaptacije proznih dela za filmsko platno, govoriće i scenarista Dimitrije Vojnov, kao i filmski kritičari Zoran Janković i Đorđe Bajić.
Festivalski program nastavlja se 2. juna u klubu galeriji Polet, a počinje predstavljanjem regionalnog festivala fantastike Refestikon iz Bijelog Polja, o kojem će govoriti osnivač Dragić Rabrenović i pisci Goran Skrobonja, Tihomir Jovanović i Šeki Musić. Biće predstavljena i knjiga “Valis” Filipa K. Dika, objavljena nedavno prvi put na srpskom jeziku u izdanju Kontrast izdavaštva. O tom veoma složenom i kompleksnom delu velikana američke naučnofantastične književnosti govoriće prof. dr Milan Ćirković, prevodilac dr Mladen Jakovljević i Danilo Lučić u ime izdavača. Sledi predstavljanje novog broja godišnje publikacije Književna fantastika, o kojoj će govoriti urednici Dragoljub Igrošanac, dr Mladen Jakovljević i zastupljeni autori.
Uz uručenje festivalske nagrade Savi Damjanovu, program 2. juna zaokružiće razgovor sa ovogodišnjim dobitnikom NIN-ove nagrade Dejanom Atanackovićem o elementima fantastike u nagrađenom romanu “Luzitanija” i delima fantastike u njegovoj predstojećoj zbirci priča.
Za 3. jun, takođe u Poletu, najavljena je tribina o uticaju Tolkinovih dela na stone i kompjuterske RPG igre, o čemu će govoriti osnivač Kluba ljubitelja igara i fantastike “d20” u Pančevu Dušan Kocoljevac i anglista i gejmer Darjan Kubik. Sledi tribina “Retro ili reciklaža? – Nostalgija u kinematografiji fantastike” na kojoj će dramaturg Mihajlo Vitezović i antropolog Igor Vujčić govoriti o nastavcima, rimejkovima i spinofovima filmskih ostvarenja nastalih na osnovu književnih dela fantastike, uz moderaciju Anđelke Đukić.
Najavljen je i razgovor o ovogodišnjem dobitniku Nobelove nagrade za književnost Kazuu Išiguru i njegovom antiutopijskom delu “Ne daj mi nikada da odem”, uz učešće Tamare Krstić i Aleksandra Šurbatovića i moderatorke Milice Ulemek. Urednik edicije “Poetika strave” dr Dejan Ognjanović predstaviće potom malo poznatog britanskog pisca fantastike Vilijama Houpa Hodžsona i nedavno objavljenu zbirku kratkih priča i novela “Glas u noći” (Orfelin). Završnica festivala Art-anima biće u znaku razgovora o vampirima u književnosti, odnosno promocije romana prvenca Mladena Milosavljevića “Kal juga“. O knjizi koja povezuje više istorijskih ravni sa mitom o vampirima na prostoru Srbije, pored autora, govoriće izdavač Aleksandar Tešić i istoričar i vampirolog Ivan Nešić.
Festival organizuju sajt Art anima za promociju fantastične književnosti, Kontrast izdavaštvo, Klub za kulturu i umetnost SKAZ i magazin studenata dramaturgije Armaturgija.
Ulaz na sva festivalska dešavanja je besplatan, a program se nalazi na sajtu art-anima.com/festival, kao i u Kalendaru portala SEEcult.org.
(SEEcult.org)
