Antibirokratska revolucija bez kraja, za sada

Antibirokratska revolucija, započeta pre više od 35 godina, bila je jedan od najvažnijih političkih procesa u srpskom društvu poslednjih decenija, a prema mišljenju učesnika prvog u nizu razgovora o tom fenomenu, još nije ni završena.

Po broju učesnika, sadržajima, reakcijama i izazovima koje je oličavala, antibirokratska revolucija je proces koji nema direktnog prethodnika u istoriji druge Jugoslavije. Nastala u okvirima “jugoslovenskog nesvakidašnjeg autoritarizma”, predstavljala je ključni politički tok druge polovine 1980-ih – sve do pada socijalizma i raspada Jugoslavije, rečeno je 1. juna na panelu u Medija centru, kojim je počela serija razgovora Antibirokratska revolucija: Ostavinska rasprava, u organizaciji Novog optimizma i izdavačke kuće Arhipelag.

Učesnici razgovora, organizovanog povodom knjige “Antibirokratska revolucija” Nebojše Vladisavljevića, u izdanju Arhipelaga, ocenili su da čitav niz odjeka, pojava i aktera antibirokratske revolucije postoji na srpskoj političkoj i društvenoj sceni i danas – od spontanih pokreta do strogo kontrolisanih događaja, od nezadovoljnih radnika do “događanja naroda”, od sukoba u okviru vladajuće partije do diferencijacije u partiji, od kontrolisanih medija do “ođeka i reagovanja”, od sumraka jedne epohe do stvaranja novog kulta ličnosti…

Prema rečima akademika dr Ljubodraga Dimića, Vladisavljevićeva knjiga predstavlja dragocen doprinos raspravi o padu socijalizma.

“Vladisavljević je pomno sagledao dinamičan kraj XX veka u Srbiji. Govoreći o antibirokratskoj revoluciji, autor je pokazao kako je oko njenog tumačenja spleteno mnoštvo stereotipa i naknadnih tumačenja koji onemogućavaju da se razume ovaj istorijski i društveni proces. Njegova saznanja izložena u ovoj knjizi počivaju na detaljnom istraživanju čitavog niza izvora. Zbog toga možemo reći kako ova važna politikološka knjiga počiva na čvrstom tlu istorije”, naveo je Dimić.

Foto: Medija centar

Antibirokratska revolucija je, prema oceni dr Ivane Spasić, razborita knjiga koja poziva na razborito sagledavanje događaja iz novije društvene i političke istorije, posebno zato ssto imaju važne i još prisutne posledice.

Reditelj Janko Baljak naglasio je da prepoznaje kontinuitet u društvenim tokovima od antibirokratske revolucije do danas:

“Ja ne vidim da se antibirokratska revolucija završila. Lako je reći kada je i kako počela, ali mislim da se ne može reći da je ona završena. Za mene čitav ovaj period u poslednjih 35 godina predstavlja jednu celinu. To je sve jedna antibirokratska revolucija koja teče i koja nikako da se završi”, naveo je Baljak.

I novinar Zoran Panović smatra da recidivi antibirokratske revolucije postoje i danas.

“Svako od nas ima svoju verziju kako je propala Jugoslavije, koji je to trenutak u kome smo prepoznali da je s tom zemljom gotovo. Tako je i sa antibirokratskom revolucijom. Svaku ima svoju sliku antibirokratske revolucije. Ova knjiga nas suočava sa činjenicama jednog procesa i stavlja ga u širu ravan. Jedino se na taj način može razumeti antibirokratska revolucija kao složen i protivrečan proces koji je ostavio velike i teške posledice”, ocenio je Panović.

Foto: Medija centar

Vladisavljević je godinama pisao “Antibirokratsku revoluciju” i istraživao građu, a kako je naveo, možda mu je u pisanju pomoglo to što je nekoliko godina proveo u Engleskoj.

“Kada se malo odmakne od tekućih strasti i sporova, interesa i rasprava, onda čovek može da bolje sagleda događaje koji na jedan način tek što su završeni, a na drugi način tek treba da budu sagledani i protumačeni”, naveo je Vladisavljević.

Prema navodima Arhipelaga, Vladisavljevićeva knjiga je prva celovita politikološka i istoriografska analiza antibirokratske revolucije, predstavljajući veliku retrospektivu događaja i procesa koji su obeležili živote nekoliko generacija. Autor je razgovarao sa učesnicima, svedocima i savremenicima antibirokratske revolucije sa različitih strana društvenog i političkog spektra, koristeći obimnu i raznovrsnu građu.

Serija razgovora “Antibirokratska revolucija: Ostavinska rasprava” biće nastavljena 10. juna u Radio kafeu 021 u Novom Sadu, a finale će imati 14. juna u Centru za kulturnu dekontaminaciju.

*Naslovna fotografija - deo korica knjige Antibirokratska revolucija

(SEEcult.org)