Avangardni Tokin
Pionir filmske kritike na ovim prostorima, a i šire Boško Tokin, svestrani publicista koji je godinama bio skrajnut, a završavao je i u zatvoru, dobio je reprezentativnu dvotomnu monografiju autora Marka Babca, u izdanju Matice srpske. Knjiga “Boško Tokin - novinar i književnik” predstavlja “dosad neispisano poglavlje naše filmske i kulture uopšte”, istakao 23. februara na promociji na 38. FEST-u filmski i književni kritičar Milan Vlajčić.
Pionir filmske kritike na ovim prostorima, a i šire Boško Tokin, svestrani publicista koji je godinama bio skrajnut, a završavao je i u zatvoru, dobio je reprezentativnu dvotomnu monografiju autora Marka Babca, u izdanju Matice srpske.
Knjiga “Boško Tokin - novinar i književnik” predstavlja “dosad neispisano poglavlje naše filmske i kulture uopšte”, istakao 23. februara na promociji na 38. FEST-u filmski i književni kritičar Milan Vlajčić.
Tokin je bio prvi srpski estetičar, a delovao je od 1920. godine, kada je počeo da piše filmske kritike. Bio je u tom smislu zaista fenomen, s obzirom da je prva filmska kritrika u SAD objavljena tek 1925.
Tokinova prva filmska kritika objavljena je u listu “Progres”, a izazvala je zgražavanje javnosti, koja je smatrala da je reč o tekstu o “vašarskoj atrakciji”. Tokin je, medjutim, bio znatno obavešteniji od publike, jer je već tada poznavao filmove Čarlija Čaplina.
Već 20-ih godina prošlog veka primetio je da se 90 odsto američkih filmova završava srećno, što je nazvao “dovragastim optimizmom”, a 1920. godine objavio je u Francuskoj esej o filmskoj estetici.
Pripadao je krugu avangardnih umetnika i bio je jedan od koautora Manifesta zenitizma.
Celog života bavio se najvećim fenomenima 20. veka - filmom i sportom, ali je svojevremeno bio i potpuno skrajnut, a posle Drugog svetskog rata završio je u zatvoru tri godine (sve vreme tokom rata objavljivao je filmske kritike).
Knjiga profesora Babca sadrži niz dokumenata, pronadjenih u arhivima, Matici srpskoj, Narodno biblioteci - sakupljeno je sve što se dalo sakupiti o Tokinu koji je bio prvi u mnogo čemu na ovim prostorima i šire.
Izmedju ostalog, pokrenuo je prvi filmski krug i radio na snimanju prvog filma u Beogradu koji, na žalost, nikada nije završen zato što je 200 metara snimljene filmske trake uništio sam snimatelj, i to zbog neuzvraćene ljubavi glavne glumice.
Tokin je bio i autor drame “Gospodin Nadežda”, verovatno prve priče na ovim prostorima o nekom transvestitu, ali nije igrana iako je trebalo da bude postavljena u tri pozorišta.
Objavio je i roman “Terazije” 1932. godine, za koji kažu da je prvi srpski moderan roman.
Zanimljivo je i da je još 1940. objavio istoriju filmske umetnosti u kojoj se pominje i Leni Rifenštal, koju su novinari u Beogradu praktično videli tek 1971. godine na prvom FEST-u, i to na projekciji u noćnom terminu, uz molbu da to ne pominju u izveštajima kako organizatori FEST-a ne bi bili pohapšeni.
Tokin je i autor prvog filmskog leksikona 1952. godine, ali je umro pre nego što je izašao (1953).
Ponovo ga je otkrio tek Duško Stojanović koji je napisao knjigu “Boško Tokin pionir filma”.
Iako je saradjivao sa mnogim listovima, Tokin je imao skromne prihode, kao i većina današnjih novinara.
V.T. / SEEcult.org
