Bez nagrade za domaći film
Gran pri 21. Međunarodnog festivala etnološkog filma (MFEF) u Beogradu osvojio je 15. oktobra izraelski film “Snimao sam svoju ljubav” Tomera Hajmana, dok je najboljim stranim filmom proglašen “Susret” Bentlija Dina iz Australije, a nagrada za domaći film nije dodeljena.
MFEF je svečano i završen u Etnografskom muzeju dodelom nagrada, a prikazao je u konkurenciji 17 stranih i svega tri domaća filma, uz šest domaćih i devet stranih u informativnoj sekciji, te 11 u studentskom programu.
Gran pri “Dragoslav Antonijević” dodeljen je filmu “Snimao sam svoju ljubav” u kojem, kako je istakao žiri, iza efemerne pojavnosti post-moderne etike, na fonu velike evropske tragedije holokausta, izbijaju neumoljive univerzalne kategorije: biti Sin, biti Ljubavnik, biti punopravan član verske zajednice... Navodeći da je reč o izuzetnom primeru auto-etnografije, žiri je istakao da Hajmanova kamera vodi gledaoce do krajnjih granica antropološkog istraživanja, koje se tiču najdubljih unutrašnjih osećanja što povezuju bilo koje ljudsko biće s njegovim najdražima.
Nagrada za najbolji strani film dodeljena je “Susretu”, kao “remek-delu antropološke dokumentacije, sa retkim filmskim materijalima i uz neprevaziđenu efikasnost”, koje vodi gledaoce unazad do samog trenutka prvog susreta između Aboridžina i belih ljudi. “Film koji bi svaki student antropologije morao da pogleda i promisli”, istakao je žiri, koji su činili etnološkinja Elizabeta Koneska, socijalni antropolog Đovani Kezić i filmski režiser Vladimir Perović.
Žiri je dodelio i specijalna priznanja - za nematerijalno kulturno nasleđe nagrađen je film “Uputstvo za menjanje prošlosti” rediteljke Antje Engelman, rađen u produkciji Nemačke, Mađarske i Brazila, za kameru “Krasotica večeri” Davora Borića iz Hrvatske, za muziku “Štavljači” Kosmine Tiglara iz Rumunije, za montažu “Čovek mašina” rediteljskog para Rosera Korela i Alfonsa Morala iz Španije, a za novinarski rad “Košmar verovanja” Samuela Loe, u produkciji Kameruna i Nemačke.
“Košmar verovanja” proglašen je najboljim i odlukom studentskog žirija 21. MFEF-a, koji su činili studenti Filozofskog fakulteta sa smera Etnologije i antropologije (Venesa Mušović, Marina Mandić i Relja Pekić).
Odlučujući faktori pri jednoglasnom odabiru pobednika bili su istraživačka inovativnost teme i napor uložen u njeno ostvarenje, te refleksivnost i umeće vizuelnog prikazivanja.
Autor filma, koji je rođen u Kamerunu, vraća se nakon pet godina studija u inostranstvu u svoje selo da otkrije misterije i tajne veštičarenja, prisutnog u društvu u kojem je odrastao i za koje se smatra da je odgovorno za sve tragedije i zla. Autor kamerom zapisuje etnografiju, odnosno prati rituale koji se obavljaju nad zaposednutima, ali i razgovara sa seoskim vlastima - tradicionalnim, odnosno sa poglavicom, i zvaničnim, tj. sa sudijom, ali i sa sveštenikom hrišćanske crkve. Vizuelni zapis upotpunjuje autorova naracija i prisutnost tokom celog filma u vidu diskurzivnog vodiča kroz tajne kamerunskog veštičarenja i egzorcizma.
Poseban užitak, kako je istakao žiri, predstavlja egzotičan vizuelni sadržaj filma koji prikazuje tradicionalno nasleđe zajednice. Zbog vizuelnih kvaliteta i obilja etnografskih elemenata, poput obreda prelaza, dihotomije seoskih i zvaničnih vlasti, religijskih običaja, tradicionalnih elemenata materijalne kulture, “Košmar verovanja” preporučen je svim studentima i profesorima Etnologije i antropologije.
U studentskom programu prikazano je, inače, 11 filmova.
Ranije već dodeljene su nagrade za najbolje filmove prijavljene na konkurs “ID 3 min” koji je Etnografski muzej organizovao povodom 21. MFEF-a.
Film “Otkrivanje” Stefana Konjokrada, koji je uspeo u tri minuta da prikaže stav o savremenom društvu, konzumerizmu, brendiranju, kodiranju i čitanju kodova posredstvom novih tehnologija, pobednički je rad konkursa “ID 3 min”, dok je druga nagrada pripala filmu “On a quest for a secret sign” Milivoja Kostića, čija je dramaturgija bazirana na mehanizmu izneverenog očekivanja. Treća nagrada dodeljena je filmu “Koracima kroz život” Miloša Uroševića, u kojem se može prepoznati mračna, uznemirujuća i depresivna slika kolektivnog identiteta u Srbiji, danas.
Specijalnu pohvalu dobio je “List” Jelene Petković koja na jednostavan, šarmantan i gotovo detinjast način prikazuje sliku identiteta mlade osobe u vremenima tranzicije.
Prema navodima žirija, u kojem su bili nagrađivana mlada rediteljka Maja Miloš, dramaturškinja Minja Bogavac i etnolog Marko Stojanović iz Etnografskog muzeja, pobednički film “Otkrivanje” bez namere da prikaže neki konkretni identitet, pre svega razobličuje savremene mehanizme konstruisanja i otkrivanja identiteta. U centar filma stavljen je predmet iz svakodnevne upotrebe, podignut na na nivo simbola kojim reditelj nedvosmisleno, jasno, precizno i oštro iznosi svoju kritiku društva.
MT:S natradu dobio je film “Sasvim obična ja” Jelene Ćuk, s obzirom da je dobio najviše glasova publike.
Sve nagrade za na konkursu ID3min dodelio je MT:S.
Selekciona komisija 21. MFEF-a, koju su činili TV autorka i dokumentarista Anita Panić, rediteljka Gordana Simonović-Veljković i antropolog Miloš Matić, pogledala je ukupno 88 filmova iz 25 zemalja, od čega su 22 bila domaća, devet studentskih i 55 filmova strane produkcije.
Prema navodima Selekcione komisije, kada se razmotre etnološki i antropološki aspekt prispelih filmova, uviđa se da domaća produkcija jednim delom teži podražavanju tradicionalne kulture, dok, s druge strane, teži etnografskom prikazu realne kulture. Slične tendencije uočavaju se i u produkciji zemalja u region, dok su inostrani filmovi tematski i sadržajno veoma raznoliki, što je i razumljivo s obzirom na još uvek prisutan kulturni diverzitet kultura sveta.
Kada je o filmskoj estetici reč, većina stranih filmova zadovoljava sve standarde profesije i pruža izvanredan filmski izraz, kakav se kod domaćih filmova ne zapaža.
Sajt MFEF-a je www.etnofilm.org, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
