Bunar - Balkan u malom

Roman “Bunar” Dimitra Baševskog, jednog od najznačajnijih savremenih makedonskih romansijera, objavljen je u ediciji “Sto slovenskih romana” izdavačke kuće “Arhipelag” u Beogradu, a njegova radnja, smeštena u jedno malo mesto u Makedoniji, prikazuje balkanski svet u malom.

Roman “Bunar” Dimitra Baševskog, jednog od najznačajnijih savremenih makedonskih romansijera, objavljen je u ediciji “Sto slovenskih romana” izdavačke kuće “Arhipelag” u Beogradu, a njegova radnja, smeštena u jedno malo mesto u Makedoniji, prikazuje balkanski svet u malom.

“Bunar” je na srpski jezik prevela Biljana Andonovska, dok je autorka pogovora književna kritičarka Jasmina Vrbavac.

U tom romanu kroz svakodnevicu malog makedonskog mesta progovaraju mit i istorija, strasti i omraze, drevnost i savremenost. Baševski u sigurno vođenoj i suptilno dočaranoj priči majstorski otkriva svakodnevicu u kojoj prošlost dugo traje.

Prema rečima Jasmine Vrbavac, “Bunar” predstavlja svojevrsno otkrovenje koje ukazuje na to da mogućnosti spoja tradicionalnog i postmodernog rukopisa nisu još iscrpljene u okviru savremenog romana.

“Andrićev i Selimovićev ontološki horizont prepoznatljiv je u tematskom korpusu romana: pojedinac i zajednica, čovek i istorija, individua i politika, etičko i psihološko dimenzionisanje likova u širem kontekstu u kome arhetipsko prosijava ispod romanesknog diskursa. Realistički precizna, izbrušena rečenica andrićevske provenijencije prepoznaje se i na semantičkom nivou ‘Bunara’ u kome se tematski i stilski mešaju ođeci Selimovićevog ‘Derviša i smrti’ i Andrićeve ‘Proklete avlije’”, navela je Jasmina Vrbavac.

Bunar je osavremenjena priča o čovekovom porazu, hronika pada koja se može sagledavati sa stanovišta arhetipske dimenzije.

Na malom prostoru tog romana pokreću se neke od ključnih tema odabranih iz korpusa interesovanja balkanskog čoveka, ali bi bilo pogrešno razumeti “Bunar” samo kao vodič za balkanski mentalitet. Otuda se može reći da je “Bunar” oblikovan kao kineska kutija ili kao otvoreno delo bez definitivnih istina i konačnog, umirujućeg završetka.

Baševski je poznat i kao pesnik, esejista i prevodilac sa srpskog jezika, a najpoznatiji je kao romansijer.

Za roman “Bunar”, koji je objavljen u više izdanja na makedonskom jeziku, Baševski je dobio nagradu “Utrinskog vesnika” za roman godine.

“Bunar” je bio u najužem izboru za međunarodnu književnu nagradu “Balkanika” 2002. godine.

(SEEcult.org)