Češki oskarovci u Kinoteci

Filmovi Miloša Formana, Jiržija Mencla, Jana Svjeraka i Jana Kadara, nominovani ili nagrađeni Oskarom za najbolja ostvarenja van engleskog govornog područja, čine ciklus českog filma od 9. marta u Muzeju Jugoslovenske kinoteke, jedan od njenih tradicionalnih programa svake godine.

Filmovi Miloša Formana, Jiržija Mencla, Jana Svjeraka i Jana Kadara, nominovani ili nagrađeni Oskarom za najbolja ostvarenja van engleskog govornog područja, čine ciklus českog filma od 9. marta u Muzeju Jugoslovenske kinoteke, jedan od njenih tradicionalnih programa svake godine.

“Ponovni susret sa češkim filmom”, u okviru češkog predsedavanja Evropskom unijom, svečano će biti otvoren filmovima “Trgovina na korzou” (1965), koji su režirali Jan Kadar i Elmar Klos, i čuvenim ostvarenjem Jiržija Mencla “Strogo kontrolisani vozovi” (1966).

Biće prikazani do 11. marta i filmovi “Ljubavi jedne plavuše” (1965) i “Gori, moja gospođice / Bal vatrogasaca” (1967) Miloša Formana, te Menclova “Vikendica u šumi” (1985) i Svjerakov “Kolja” (1996).

Svi filmovi nastali su za vreme Čehoslovačke, a prema navodima Kinoteke, aktuelno predsedavanje Češke EU opredelilo je i koncept ovogodišnjeg reprezentativnog izbora za tu tradicionalnu manifestaciju, koja je varirala godinama od autorskih ciklusa (Mencl), preko retrospektiva značajnih perioda (1968), sve do tematskih programa (dečji film).

Prema navodima upravnika Muzeja Jugoslovenske kinoteke Dinka Tucakovića, iako je srpska kinematografija ponekad i gubila u direktnoj konfrontaciji sa češkom za najpoznatiju pozlaćenu statuetu na svetu, kao u slučaju “Skupljača perja” Aleksandra Saše Petrovića i Menclovih “Strogo kontrolisanih vozova”, prijateljstvo je ostalo nepomućeno i razvijalo se i tokom teških godina i političkih previranja.

Najveća kolekcija češkog filma van matične zemlje nalazi se upravo u Arhivu Jugoslovenske kinoteke.

Tucaković je povodom ciklusa češkog filma posebno izdvojio zasluge Vladimira Opjele koji je među prvima priskočio u pomoć Kinoteci kobne 1999. godine, za vreme NATO bombardovanja, i od tada u kontinuitetu, kao član najviših tela filmskih arhivskih institucija (Izvršnog odbora FIAF-a, IO ACE, svetske i evropske federacije filmskih arhiva) i direktor NFA Češke kinoteke (Narodni filmovy archiv), promoviše sopstvenu kinematografiju na ovim prostorima, ali i često organizuje cikluse srpskog filma u Pragu.

Publika Kinoteke će se tokom predstojećeg češkog ciklusa podsetiti i na radove autora “praške škole” (Marković, Paskaljević, Karanović, Popović...), koja možda ne postoji, kao i na hedonizam Emira Kusturice, koji je upravo prve naznake velikog talenta demonstrirao na jednoj od najboljih filmskih škola na svetu - FAMU u Pragu, naveo je Tucaković u programu povodom “Ponovnog susreta sa češkim filmom”.

U Muzeju Kinoteke u toku je ciklus “Crkva i država”, a 8. marta počeće i program ekranizacija velikih književnih dela koji će biti nastavljen 12. marta, a prikazaće, između ostalog, i “Volpone” (1941) Morisa Turnera (Maurice Tourner), “Gospođicu Julija” (1950) Alfa Sjeberga, “Važno je zvati se Ernest” (1952) Entonija Eskvita (Anthony Asquith), “Sirano de Beržerak” (1950) Majkla Gordona (Michael), “Prosjačku operu” (1931) Georga Vilhelm Pabsta (Georg Wilhelm Pabst), “Mačku na usijanom limenom krovu” (1958) Ričarda Bruksa (Richard Brooks), “Smrt trgovačkog putnika” (1951) Lasla Benedeka, “Ko se boji Virdžinije Vulf?” (1966) Majka Nikolsa (Mike Nichols) i “Garderober” (1983) Pitera Jejtsa (Peter Yates).

Biće prikazani i domaći filmovi “Sumnjivo lice” (1954) Soje Jovanović i Predraga Dinulovića, s Batom Paskaljevićem i Radetom Markovićem, i “Profesionalac” (2003) Dušana Kovačevića, s Borom Todorovićem i Branislavom Lečićem.

Sajt Jugoslovenske kinoteke je www.kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u http://www.youtube.com/watch?v=lseClToOxqw portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.