Dva veka od rođenja Darvina

Obeležavanje 200-godišnjice rođenja tvorca teorije evolucije Čarlsa Darvina (Charles Darwin) i 150-godišnjice objavljivanja njegovog ključnog dela “Poreklo vrsta”, počelo je 12. februara u Engleskoj, ali i širom sveta. Povodom jubileja, 13. februara biće otvorena i renovirana kuća u Kentu, u kojoj je Darvin živeo i istraživao 40 godina, stvorivši teoriju koja je izazvala oštre reakcije crkvenih krugova u 19. veku, a i dalje povremeno izaziva kontroverzne reakcije, pa i poricanja.

Obeležavanje 200-godišnjice rođenja tvorca teorije evolucije Čarlsa Darvina (Charles Darwin) i 150-godišnjice objavljivanja njegovog ključnog dela “Poreklo vrsta”, počelo je 12. februara u Engleskoj, ali i širom sveta. Povodom jubileja, 13. februara biće otvorena i renovirana kuća u Kentu, u kojoj je Darvin živeo i istraživao 40 godina, stvorivši teoriju koja je izazvala oštre reakcije crkvenih krugova u 19. veku, a i dalje povremeno izaziva kontroverzne reakcije, pa i poricanja.

Naučni skup povodom 200. rođendana Darvina organizovala je i Srpska akademija nauka i umetnosti (SANU), u saradnji sa Biološkim fakultetom u Beogradu, a programom je obuhvaćena, između ostalog, multimedijalna prezentacija “Dnevnik Darvinovih putovanja” autorke Tamare Karan Žnidaršič i referat “Teorija evolucije: nekad i sad” prof. Nikole Tucića, dopisnog člana SANU, i monolog “Darvin lično”.

Darvinova teorija tako je dobila ponovo punu afirmaciju u Srbiji, nakon što je pre nekoliko godina gotovo dovedena u pitanje pokušajem tadašnje ministarke prosvete Ljiljane Čolić da je izbaci iz udžbenika za osmi razred, uz ocenu da je dogmatska koliko i crkvena, prema kojoj je Bog stvorio čoveka. Stručnjaci su pritom oštro protestovali i zbog tumačenja Darvinove teorije u smislu da je čovek postao od majmuna, insistirajući da je samo reč o zajedničkom pretku.

Darvinova teorija objavljena je u celini 1859. godine u knjizi “Poreklo sveta”, čiji je tiraž od 1.250 primeraka planuo već prvog dana.

Darvinova teorija danas se izučava širom sveta, kao što se i proslavlja 200 godina od njegovog rođenja.

U njegovoj kući u Kentu pripremljena je izložba o petogodišnjem putovanju i istraživanjima na ostrvu Galapagos, na osnovu kojih je i napisao "Poreklo vrsta".

Darvin je najpre proučavao viruse, a u kući u Kentu sa velikom baštom, u koju se uselio po povratku s puta, stvorio je laboratoriju u kojoj je istraživao i pokušavao da pronađe nove dokaze za svoju teoriju.

Darvinova kuća, koja je zapravo muzej, renovirana je tri godine, sredstvima iz engleskog fonda za baštinu, a prema navodima britanskih medija, vlada se bori i da bude upisana na UNESCO Listu svetske baštine.

U njoj je sada i prostor za decu, a ima i interkativne konzole koje objašnjavaju Darvinovu teoriju prirodne selekcije.

Prvi put su predstavljene i pojedine lične stvari Darvina, uključujući burmu njegove žene i delove rukopisa “Porekla sveta”.

Darvin je živeo u toj kući od 1842. godine do smrti 1882.

Sobe u prizemlju su opremljene originalnim restauriranim nameštajem još pre deset godina, dok je na spratu, na kojem su bile spavaće sobe, kupatilo i učionica za decu, sada izložbeni prostor koji predstavlja Darvinov radni život. Napravljena je i replika njegove kabine na brodu kojim je putovao oko sveta.

Darvin je znao da će njegova teorija izazvati burne reakcije, a iskustvo posle objavljivanja svojevremeno je opisao kao “priznanje ubistva”.

Osim što se suočio sa oštrim reakcijama crkvenih organizacija, Darvin je bio i na udaru tadašnje nauke, ali je nastavio da istražuje i postajao sve više sumnjičav prema postojanju Boga. Kada mu je 1851. preminula 10-godišnja ćerka, Darvin je još čvršće bio uveren da život prirode nije harmonija, kako je tvrdilo hrišćanstvo, već stalna borba i patnja.

Posle ćerkine smrti prestao je da ide i u lokalnu crkvu i još se više usredsredio na teoriju.

Kada je objavio “Poreklo sveta”, dobio je pohvalu i od Karla Marksa, koji mu je poslao prvi tom “Kapitala”, potpisan sa “iskreni poštovalac”.

“Poreklo sveta” objavljeno je na deset jezika za vreme Darvinovog života.

Povodom 200-godišnjice Darvinove smrti, u Engleskoj će tokom čitave godine biti organizovani različiti događaji, a u toku je, između ostalog, i izložba u Prirodnjačkom muzeju (www.nhm.ac.uk) u Londonu, dok je Kembridž univerzitet najavio za jul festival posvećen Darvinu.