Gran pri 45. BITEF-a JDP-u
Drama “Elijahova stolica” Jugoslovenskog dramskog pozorišta, koju je prema romanu Igora Štiksa režirao Boris Liješević, proglašena je najboljom na 45. BITEF-u, u konkurenciji još 14 predstava, od kojih je većina bila iz regiona. Gran pri “Mira Trailović” dodeljen je “Elijahovoj stolici” jednoglasnom odlukom međunarodnog žirija, donetom 24. septembra oko dva sata posle ponoći, nakon premijernog izvođenja belgijske predstave “Gardenija” Alena Platela u Pozorištu na Terazijama.
Drama “Elijahova stolica” Jugoslovenskog dramskog pozorišta, koju je prema romanu Igora Štiksa režirao Boris Liješević, proglašena je najboljom na 45. BITEF-u, u konkurenciji još 14 predstava, od kojih je većina bila iz regiona.
Gran pri “Mira Trailović” dodeljen je “Elijahovoj stolici” jednoglasnom odlukom međunarodnog žirija, donetom 24. septembra oko dva sata posle ponoći, nakon premijernog izvođenja belgijske predstave “Gardenija” Alena Platela u Pozorištu na Terazijama.
JDP je trijumfovalo na BITEF-u i pre dve godine - predstavom “Sanjari” u režiji mladog Miloša Lolića, a “Elijahovu stolicu”, koja govori o pitanju identiteta kroz neobičnu sudbinu austrijskog pisca Riharda Rihtera, realizovalo je u koprodukciji sa sarajevskim festivalom MESS.
Specijalna nagrada 45. BITEF-a za izuzetnan dopirnos na polju pozorišnih umetnosti dodeljena je predstavi “Došao sam do kuće, ali nisam ušao” Hajnera Gebelsa, u produkciji Teatra Vidi iz Lozane.
Prema navodim žirija, kojim je predsedavao Artur Zonen, Gebelsovo delo uvek iznenađuje traganjem za novim putevima i eksperimentiše mogućnostima pozorišnog izraza. On pritom “ne traga za specifičnim političkim značenjima, već za alhemijom pozorišta i mašte koji predstavljaju stubove društva. Gledalac koji želi da u potpunosti shvati Gebelsov Gesamtkunstwerk mora se prepustiti bogatstvu njegovog sveta muzike i scenografije, inače će mu značenja izmaći. Dosledan apsurd nudi iskrenu i duboku viziju ljudskog života”.
Žiri 45. BITEF-a, koji su činili i Anna Lendjel, Alja Predan, Vladica Milosavljević i Nikola Zavišić, saopštio je i da je ovogodišnji program, čiji su koselektori Jovan Ćirilov i Anja Suša, kombinovao tradicionalno visoke umetničke standarde sa nastojanjem da se društvo podvrgne kritičkom sudu.
Izražavajući zadovoljstvo što su se među predstavama o kojima je najdetaljnije diskutovao našao podjednak broj onih koje su bile u međunarodnom delu programa i onih koje su predstavljene u okviru programa “Region u fokusu”, žiri je istakao i da je program 45. BITEF-a na uverljiv način tretirao političke okolnosti sa novim osvrtom na internacionalnost.
“Politikina” nagrada za najbolju režiju dodeljena je Jožefu Nađu za predstavu “Bez naziva”, a u užem izboru bile su i predstave “U Moskvu, u Moskvu!” Franka Kastorfa, “Izlog” Nataše Rajković i Boba Jelčića iz Hrvatske i “Krenuo sam kući ali nisam ušao” Hajnera Gebelsa.
Žiri “Politike” većinom glasova je odlučio da nagradi Nađa za režiju predstave “Bez naziva” - “nesvakidašnje minimalističke i fascinantno suptilne” koja “u jednostavnosti traži i nalazi svoj smisao postojanja”.
“Njena značenja nisu lako dokučiva, ona je hermetična, obiluje simbolima i vizuelno upečatljivim slikama koje snažno deluju na gledaoca u iracionalnom smislu. Na racionalnom izazivaju teškoće u interpretaciji, teškoće koje su, naravno, plodno tlo za niz različitih, inspirativnih, individualnih istraživanja. Nađ istražuje veze između prirode i cilivilizacije, životinjskog i ljudskog sveta, problem kroćenja prirode, rađanja ljudskog bića, kao i odnos između muškarca i žene, odnosno, shvaćeno šire - između muških i ženskih principa, tretiranih u simboličkom smislu. Za puno razumevanje Nađovog rada potrebno je razumevanje punoće telesnog prisustva izvođača na sceni. Njegovo telo je višeznačno, ezoterično, mistično, materijalno, ali i nematerijalno. Ono je subjekat i objekat umetnosti, sredstvo i znak, fenomenološko je, ali i diskurzivno, materijalno i znakovno, označujuće i označeno. Nađ proizvodi svoje delo u materijalu vlastite egzistencije, crpeći iz nje nepresušne inspiracije”, naveo je u obrazloženju “Politikin” žiri (Marija Đorđević, Ana Tasić, Borka Trebješanin, Muharem Šehović i Milena Jauković).
BITEF je prvi put ove godine posvetio deo glavnog programa predstavama u regionu, a pod sloganom “Na usijanom limenom krovu”, ponudio je dela nekolicine slavnih internacionalnih umetnika, kao što su Jan Fabr, Frank Kastrof i Hajner Gebels, kao i radove nekih od najprovokativnijih umetnika iz Slovenije, Hrvatske i Srbije, među kojima su i Oliver Frljić, Ivica Buljan, Ivana Sajko, Selma Spahić, Snježana Abramović...
Publika je najboljom proglasila predstavu “U Moskvu! U Moskvu!”, a gotovo identičan broj glasova dobila je i pobednička “Elijahova stolica”, dok se na trećem mestu našla predstava “Ako bismo svi malo utihnuli”, festivalska produkcija sa Bitef teatrom, u koreografiji Snježane Abramović iz Hrvatske.
Prošle godine, na 44. BITEF-u, pobedila je predstava “Ujka Vanja” Antona Pavloviča Čehova, u izvođenju berlinskog Dojčes teatra i režiji Jirgena Goša, dok je specijalnu nagradu dobio mađarski “Frankenštajn projekat” Kornela Mundrucija, a nagrada “Politike” za režiju pripala je belgijskom reditelju Janu Lauersu za predstave “Izabelina soba” i “Kuća jelena”.
Ovogodišnji BITEF završava se 24. septembra repriznim izvođenjem predstave “Gardenija” u Pozorištu na Terazijama, dela koje govori o grupi ostarelih travestita, članova kabaretske trupe na zalasku karijere.
Sajt BITEF-a je www.bitef.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, odnosno u OVDE
(SEEcult.org)
