Hod sa vodom Vladimira Nikolića

Izložba “Hod sa vodom” Vladimira Nikolića, kojom će predstavljati Srbiju  na 59. Bijenalu u Veneciji, obuhvata umetnička istraživanja koja potcrtavaju odnose sa tehnologijom i prirodom – u ovom slučaju sa vodom kao sa osnovnim delom naših tela, ali i kao sa prostorom povezivanja, a ne razdvajanja.

Polazeći od uvida u upletene pozicije umetnika i kustoskinje Biljane Ćirić, Nikolićeva izložba prepoznaje važnost mesta i njihovih konteksta, ljudi i neljudskih bića koja ih naseljavaju, svetova koje stvaraju i načina na koje utiču na naše pozicije i prakse unutar sveta. Kroz “Hod sa vodom” prepoznajemo našu upletenost i međuzavisnost, navedeno je u najavnom tekstu povodom izložbe Nikolića, izabranog da predstavlja Srbiju na 59. Bijenalu u Veneciji na osnovu konkursa Ministarstva kulture i informisanja.

Nikolićeva istraživanja biće predstavljena kroz dva rada – 800m i Dokument, kojima se, između ostalog, ukazuje i da je tehnologija postala naš način povezivanja, ali i razdvajanja tokom izolacije u poslednje dve godine. Ona je ubrzala uvećavanje razlike između privilegovanih i onih koji to nisu. Onih čiji su pogledi na svet posredovani ekranom i onih čije oči ostaju neposredni optički instrument. Umetnik odražava te poglede na svet u ovoj izložbi.

Kroz dva nova rada posetioci će susresti dva dominantna formata slikarstva – vertikalni i horizontalni, kao i dva različita skupa odnosa. Jedan je pogled izdaleka, mentalno distanciran. U drugom je telo gledaoca  postavljeno kao deo slike bez ikakve udaljenosti od nje.

800m, detalj

Rad “800m”, snimljen dronom, preuzima ptičju perspektivu, kolonijalno gledište koje je danas prošireno i apstrahovano u vidu naših telefonskih ekrana putem Gugl mapa i drugih uređaja koji određuju našu percepciju vremena i prostora.

“Dokument”, u horizontalnom formatu, predlaže strpljenje umetnika i usporenost delanja kao metodologiju za postizanje savršenih uslova za gledanje u skladu sa našim ljudskim binokularnim vidom. Slika je napravljena upotrebom moderne tehnologije u retrogradne svrhe da bi se telesni pogled projektovao kao dvodimenzionalna modernistička slika.

Povodom odnosa vode i čoveka, umetnik ukazuje da smo svi vodena tela.

“Voda u nama i oko nas primorava nas da razmišljamo o relacionim ontologijama i našem odnosu prema drugim vodenim telima. Tokovi vode dovode u pitanje zapadno shvatanje linearnog vremena. Njihovo kretanje je takvo da nam ne dozvoljava da utvrdimo njihov početak ili kraj. Mišljenje sa vodom sugeriše ostajanje pri nevolji, kako to Dona Haravej zagovara”, ukazuje projekat “Hod sa vodom”. Naš odnos s morem se, kako je navedeno, uspostavio delom kroz film sa početka 20. veka, kada je pokretna slika često prikazivala ekstraktivistički odnos prema moru u isto vreme kada je plivanje postajalo hobi više nego veština preživljavanja.

Umetnikov odnos sa tehnologijom podjednako je opsesivan kao njegov odnos sa vodom.

Prisustvo tog odnosa, kako je navedeno, učinjeno je nevidljivim u udaljavanju od ideje spektakla i pohvale novoj tehnologiji, ali umetnik daje osnovu za novo promišljanje oruđa i metodologija koje koristimo u posredovanju stvaranja slike. “Tehnologija nas ovde dovodi u poziciju koja sugeriše načine na koje se mogu slušati slike i kako se može slušati tišina”, navedeno je u eksplikaciji projekta “Hod sa vodom”, koji će biti predstavljen u Paviljonu Srbije u Đardinima od 23. aprila.

Ukazujući na iznova i iznova ponavljanje gestova u neprestanoj petlji, autori projekta podsećaju na reči Deleza da je “ponavljanje ne menja ništa u objektu koji se ponavlja, ali menja nešto u umu koji ga kontemplira”.

Izložba obuhvata i knjigu-objekat, u saradnji sa Mousse Publishing, koja istražuje izdavaštvo kao inkubator različitih formi uredničkih, umetničkih i kustoskih praksi. Autori tekstova su: Dejan Sretenović, Filipa Ramos, Alenka Gregorič, Marko Skotini, Vladimir Nikolić i Biljana Ćirić, a dizajniraće je Tobi Tam.

Paviljon Srbije podržalo je i organizovalo Ministarstvo kulture i informisanja Srbije u saradnji sa Muzejem savremene umetnosti u Beogradu (MSUB) kao realizatorom. Novi komesar i Stručni savet za pripremu nastupa Srbije na 59. Međunarodnoj izložbi umetnosti u Veneciji jednoglasno su odlučili da Srbiju predstavlja projekat "Hod sa vodom", jedan od osam u užem izboru, sačinjenom na osnovu ukupno 35 predloga.

Komisiju su činili: komesarka Marijana Kolarić, direktorka MSUB-a, i Stručni savet u sastavu: dr Jerko Denegri (predsednik), istoričar umetnosti, likovni kritičar i teoretičar, profesor u penziji Filozofskog fakulteta u Beogradu, te dr Ivan Grubanov, likovni umetnik, vanredni profesor Fakulteta primenjenih umetnosti u Beogradu, dr Jasmina Čubrilo, istoričarka umetnosti, vanredna profesorka Filozofskog fakulteta u Beogradu, dr Ana Ereš, istoričarka umetnosti, naučna saradnica na Filozofskom fakultetu u Beogradu i dr Sarita Vujković, istoričarka umetnosti, direktorka Muzeja savremene umetnosti u Banjaluci i vanredna profesorka banjalučke Akademije umetnosti.

Vladimir Nikolić, rođen 1974. godine u Beogradu, diplomirao je na FLU u Beogradu 1999. Nakon studija, pohađao je Školu za istoriju i teoriju slike pri Centru za savremenu umetnost Beograd. Magistrirao je 2005. na FLU, a doktorirao 2016. na istom fakultetu, na kojem i predaje na Odseku za nove medije. Koristi video kao primarni medij, a od 2001. godine izlaže na međunarodnim i domaćim grupnim i samostalnim izložbama. Umetničku praksu usavršavao je na rezidencijalnim programima u Njujorku, Parizu, Marseju, Rimu, Guandžou, Stokholmu, Ljubljani...

Izložba “Hod sa vodom” biće otvorena do 27. novembra, kao i 59. Bijenale umetnosti, koje će biti održano prema koncepciji umetničke direktorke Ćećilije Alemani, pod naslovom “Mleko snova” (The Milk of Dreams / Il latte dei sogni). Bijenale je odloženo zbog pandemije korona virusa za godinu dana, a kao i do sada, obuhvata međunarodnu izložbu i izložbe u nacionalnim paviljonima u Đardinima i Arsenalu, kao i na drugim gradskim lokacijama.

Tradicionalno su planirani i mnogobrojni prateći programi, kao i vernisaž za stručnu javnost, koji je najavljen od 20. do 22. aprila.

Prethodno, 58. Bijenale umetnosti u Veneciji, čiju je završnicu obeležila 2019. godine velika poplava, privuklo je gotovo 600.000 posetilaca, a prema konceptu umetničkog direktora Ralfa Rugofa, održano je na temu “Da živite u zanimljivim vremenima”. Na centralnoj izložbi predstavljeno je 79 umetnika, uz 90 nacionalnih paviljona.

Srbiju je na 58. Bijenalu predstavljao umetnik Đorđe Ozbolt projektom "Povratak gubitka memorije", odabran na osnovu odluke Programskog saveta i komesara nastupa Vladislava Šćepanovića.

Za organizaciju nastupa Srbije prvi put je angažovana Kuća legata, nakon što su stručna veća MSU u Beogradu i Novom Sadu obavestila bila Ministarstvo kulture da nisu spremna da učestvuju u Programskom savetu i da povlače svoje predstavnike zbog netransparentne procedure imenovanja članova tog tela na čelu sa Danijel Kvaran, kustoskinjom Rejkjavik muzeja umetnosti i kokustoskinjom 57. Oktobarskog salona 2018. u Beogradu.

*Naslovna fotografija: Biljana Ćirić i Vladimir Nikolić (Bojana Janjić)

(SEEcult.org)