I pisci o tabuima u tranziciji

Regionalna književna kolonija autora iz Crne Gore, Srbije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine biće održana od 20. septembra do 3. oktobra u Reževićima i Blizikućama na temu “Tabui u tranziciji”, u okviru dugoročnog međunarodnog projekta “Pokretne kolonije” (Mobilne rezidencije) koji partnerski realizuju Zemunski mali umetnički centar (ZMUC) iz Beograda, Za Druga iz Petrovca i Zeta centar iz Tirane.

Nakon nedavne lend art kolonije u selu Babe kod Beograda, književna kolonija u Crnoj Gori, koju organizuje Za Druga iz Petrovca, okupiće desetak pisaca iz regiona, kao dalji iskorak u istraživanju tabua u današnjem vremenu, na fonu nezavisne kulturne scene i nezavisnih umetničkih akcija. Ideja tog projekta je da se među pozvanim piscima srednje i mlađe genaracije iz bivših jugoslovenskih republika produbi pitanje zabranjene, nedodirljive i prećutane stvarnosti koju živimo.

Na književnoj koloniji učestvovaće pisci: Goran Gocić, Nemanja Mitrović, Vladislava Vojnović, Aleksandar Ljubiša i prevodilac Slavica Agatonović iz Srbije, Faruk Šehić i Lamija Begagić iz BiH, Zoran Pilić i Mima Simić iz Hrvatske, te Ognjen Spahić, Stefan Bošković, Vasko Raičević i Đorđe V. Gregović iz Crne Gore.

U zbirci priča učesnika biće zastupljeni radovima na temu tabua u tranziciji i Olja Savičević-Ivančević i Roman Simić Bodrožić iz Hrvatske i crnogorska pesnikinja Dragana Tripković, koji iz objektivnih razloga nisu u mogućnosti da dođu u Crnu Goru.

Učesnici će biti smešteni u dve stare porodične kuće u selima Reževići i Blizikuće, čime se nastavlja ideja pokretnih kolonija u rezidencijalnim objektima na kojoj od 2013. sarađuju ZMUC, Za Druga i Zeta centar.

Planirane su tri književne večeri, održavanje javnog časa/tribine sa maturantima gimnazije u Baru, naizmenično pisanje, uređivanje i objavljivanje dnevničkih zapisa na blogu projekta Mobilne rezidencije i portalu za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org, kao i redovne diskusije učesnika u okviru zadate teme tabua u tranziciji.

Učesnici kolonije dobitnici su niza nagrada, među kojima su i nagrada Evropske unije, NIN-ova nagrada, “Miloš Crnjanski”, “Meša Selimović”, “Biljana Jovanović”, “Miroslav Dereta”... Pojedini rade i kao novinari, kritičari, ilustratori, predavači... Autori su i filmova, scenaristi, ali i aktivisti.

Goran Gocić (1962) dobitnik je NIN-ove nagrade za najbolji roman 2013. godine - za “Tai”, za koji je dobio i nagradu “Miloš Crnjanski”. Autor je studija “Endi Vorhol i strategije popa” (1997/2012) i “Emir Kusturica: Kult margine” (2001/2006). Dobitnik je i više nagrada za eseje, a radovi su mu prevedeni na deset jezika. Autor je i dugometražnih dokumentarnih filmova “Bloody Foreigners” (2000) i “Balkanski dnevnik: Bugarska” (2010). Radi i kao novinar i filmski kritičar (Start, NIN, Filmsku kulturu, Sineast, Ekran, Borbu, Intervju, RTS, Dnevni telegraf, Politiku, BBC, Chanel 4, Independent, Sight & Sound...).

     Blizikuće, fakultativna poseta učesnika arhitektonske kolonije u Reževićima 2013.

Vladislava Vojnović (1965) objavila je romane “Kozje uši” (2013), za koji je dobila nagradu “Miroslav Dereta” za neobjavljeni rukopis, “Princ od papira” (2008), dobitnik nagrade Zmajevih dečjih igara i nagrade “Dositejevo pero” i “Lenjinova desnica” (2010), zatim zbirki pesama “Ženske junačke pesme” (2002), “Lovac na grinje” (2007) i “PeeMeSme” (2010), za koju je dobila nagradu “Biljana Jovanović” Srpskog književnog društva. Njene pozorišne predstave igraju se u Ljubljani – “Kolumbovo jaje” (2006) i “Šef, šefica” (2009). Nagrađivana je i kao scenaristkinja filmova “Princ od papira” (2007), u režiji Marka Kostića, i “Kako su me ukrali Nemci” (2011) Miše Radivojevića. Govori na tribinama u vezi sa filmom, drži predavanja, radionice i povremeno radi kao predavač na alternativnim školama.

Aleksandar Ljubiša (1963) slobodan je pisac, pronalazač i prodavac polovnih stvari i odeće u legendarnoj beogradskoj Šmizli, “otac dobre dece, čuvar uspomena na detinjstvo i odrastanje na moru”. Objavio je knjigu pesama “Tražeći izgubljeni iris” (1987), zbirke priča “Užasne priče” (2006) i “Blizikuće” (2005), roman “Avanti prevaranti” (2006), te novelu “Plavo pismo” (2013). Piše ćirilicom na srpskom jeziku i kroz fonetiku starog paštrovskog govora, na ekavici i ijekavici.

Nemanja Mitrović (1960), prozaista i pesnik, bavi se i slikarstvom i ilustruje knjige i časopise. Mitrović je 80-ih godina dobio reputaciju najoriginalnijeg srpskog fantastičara, čija su ostvarenja krasila antologije savremene srpske proze. Istakao se knjigama “San rata” (1980), “Rase” (1983), “U znaku ribe” (1987), “Duše i stvari” (1988) i “Priče za oči” (1990). Tokom 90-ih je boravio u Holandiji, a objavio je prozne knjige “Grad pored sveta” (1994) i “Pesma iz mora” (1995). Taj deo opusa okončao je knjigom “Vrata na dnu” (2000). Po povratku u Srbiju, objavio je nove prozne i pesničke knjige, među kojima su “Nerasvetljeni Svetozarov nestanak” (2004), “Predanja s Meseca” (2005), “Tamna strana Sunaca” (2006), “Rim ili mir” (2009) i “Romansa sa vevericom” (2010). Dobitnik je Brankove, kao i nagrade “Biljana Jovanović” SKD-a.

     Rezidencija u Reževićima

Faruk Šehić (1970), rođen u Bihaću, dobitnik je nagrade EU za literaturu za roman “Knjiga o Uni” (2011), kao i nagrade “Meša Selimović” za isti roman 2012. Književna kritika ga smatra jednim od najdarovitijih mlađih pisaca na području bivše Jugoslavije i predvodnikom tzv. pregažene generacije. Njegove knjige “Hit depo” (poezija), “Pod pritiskom” (kratke priče) i “Transsarajevo” (poezija), uživaju kultni status kod publike, a objavljivane su u više tiraža. Poeziju, prozu, eseje, likovne i književne kritike objavljuje od 1998. Član je Društva pisaca BiH i PEN centra BiH. Radi kao novinar i kolumnista u sarajevskom magazinu BH Dani. Bio je pripadnik 5. korpusa Armije BiH (1992-95). Jedanput je teško ranjen, a rat je završio u činu poručnika.

Lamija Begagić (1980), rođena u Zenici, živi u Sarajevu, a piše za decu i odrasle. Njene dve priče (Bog, jazz i još ponešto ili prosto Ena i Jabuka) objavljene su u zborniku “Bun(t)ovna p(r)oza”. Priče su joj objavljene u zborniku “Poqueerene priče”, kao i antologiji ex-YU autora “Na trećem trgu”. Na konkursu Ekran priče_02, u organizaciji zagrebačke Naklade MD i Iskon interneta, osvojila je prvu nagradu za priču “Dvadeset i sedam”, u konkurenciji autora više od 1.200 priča. Njena zbirka priča “Godišnjica mature” objavljena je 2005. uporedo u Beogradu (Rende) i Sarajevu (Omnibus). Druga zbirka priča “Jednosmjerno” izašla joj je 2010. Dobitnica je specijalne nagrade Fondacije “Farah Tahirbegović” za “doprinos razvoju izdavačke delatnosti, književnosti, bibliotekarstva i opšte kulture”.

Ognjen Spahić (1977) autor je zbirke priča “Sve to” (2001), romana “Hansenova djeca” (2004), za koji je dobio nagradu “Meša Selimović” za 2005. godinu, te zbirki priča “Zimska potraga” (2007) i “Puna glava radosti” (2014). Objavljuje prozu i književnu kritiku u svim relevantnim crnogorskim i drugim časopisima za književnost i kulturu (Plima, Ars, Libra Libera, Balcanis, Sodobnost). Član je redakcije književnog časopisa “Plima”, a živi u Podgorici i radi u redakciji za kulturu nezavisnog dnevnika “Vijesti”.

Zoran Pilić (1966), rođen u Zagrebu, objavio je zbirke priča “Doggiestyle” (2007) i “Nema slonova u Meksiku” (2014), romane “Krimskrams” (2009) i “Đavli od papira” (2011) i zbirku poezije “Dendermonde” (2013). Radio je u videoteci, preduzeću Cesta, u zagrebačkom Centru za autizam, te na filmskim festivalima u Motovunu i Zagrebu.

     Rezidencija u Reževićima

Mima Simić (1976), rođena u Zadru, prekinula je studije na Filozofskom fakultetu u Zagrebu kako bi putovala po evropskim zemljama. U malom mestu pokraj Londona radila je kao bejbisiterka. Otvoreno iskazuje svoju lezbijsku orijentaciju i borac je za prava LGBT populacije. Kritičarka je u brojnim hrvatskim književnim časopisima, kao što su Quorum, Libra, Godine, Zarez, Plima, K, Feral i dr. U filmskim kritikama obrađuje LGBTQ tematiku, preispituje sadržaje rodnih kategorija, proučava filmove koji prikazuju seksualne manjine i sl. Priče sakupljene i objavljene u knjizi “Pustolovine Glorije Scott” (AGM, 2005), nastale su nakon rata, a objavljivane su u različitim književnim časopisima ili u digitalnom obliku. Mima Simić je i ko-vokal i suosnivačica porodičnog soc-religioznog benda Drvena Marija za koji piše tekstove. Najavljuje da će njena nova knjiga biti potpuno drugačija od prve.

Stefan Bošković (1983), rođen u Podgorici, dramaturg je i jedan od osnivača Alternativne teatarske aktivne kompanije (ATAK). Za roman “Šamaranje” dobio je drugu nagradu “Pobjedinog” konkursa za neobjavljeni roman 2013. godine. Autor je brojnih scenarija za kratke studentske filmove. Napisao je i scenario za dokumentarni film o slikaru Dadu Đuriću.

Vasko Raičević (1979), rođen je i živi u Podgorici, a takođe je jedan od osnivača ATAK-a i koautor tekstova izvedenih u produkciji te organizacije “Poglavlja 23 i 24” i “19 decembar – dan poslije”. Njegov komad “Dobra smrt” izveden je premijerno u Crnogorskom narodnom pozorištu 2011. godine, u režiji Filipa Grinvalda. Pobednik je konkursa CNP-a za domaći dramski tekst, za dramu “Kalina proces”.

Slavica Agatonović (1965), prevodilac, završila je Filozofski fakultet u Beogradu. Članica je Udruženja književnih prevodilaca Srbije. Na srpski jezik prevela je brojne autore iz Švedske, prozne pisce i pesnike, kao i strip “Mumintrollet” Tove Jansona. Radila je i kao slobodni novinar i prevodilac, kao i u beogradskom Kreativnom centru i na projekatima za Ujedinjene nacije.

     Crvena komuna u Petrovcu, jedna od lokacija javnog dela programa književne kolonije

Đorđe V. Gregović (1963), osnivač je Za Druge i organizator i domaćin književne kolonije u Crnoj Gori, a objavio je romane “Grande dormidor” (1999) i “Xisterije Beograda” (2003), kao i nekoliko priča u književnim časopisima u Srbiji. Rođen je u novembru na dan Oktobarske revolucije. Godinama je sarađivao sa raznim radio-stanicama, a u današnje vreme je “slobodan pisac i i čitalac”. Nikada nije dobio neku nagradu, niti honorar za objavljene priče i knjige. Čitajući svoje radove, nastupao je sa perkusionistima na festivalu Grad teatar u Budvi i u koncertnoj sali dvorca Kralja Nikole u Baru.

Objavljivanje zbirke priča učesnika književne kolonije predviđeno je za jesen, a želja organizatora je da ta knjiga bude istovremeno objavljena u svim zemljama iz kojih dolaze autori.

Književna kolonija u Crnoj Gori biće održana uz podršku opštine Budva i prijatelja.

Po završetku književne kolonije, planirana je i studijska poseta Pentaru i Tirani.

Projekat "Mobilne rezidencije" započet je 2013. godine likovnom kolonijom u Babama i arhitektonskom u Reževićima, a cilj je da se, uprkos državnim granicama, socijalnom i materijalnom položaju umetnika i publike, poboljša njihova komunikacija. Osnovna ideja projekta je da stvori alternativna mesta i pravce za umetničko delovanje u balkanskim selima, iz kojih se ponekad, sa kulturne margine, čuju važni glasovi.

(SEEcult.org)