Istra i mi - Hoćemo živeti!
Centar za kulturnu dekontaminaciju prikazuje 29. aprila prvi deo filmskog ciklusa “Istra i mi” koji, u izboru gosta-urednika Nikole Lorencina, govori o posleratnom periodu kada su topovi i puške utihnuli, ali je na delu bila farsična borba filmovima i sa italijanske i sa jugoslovenske strane.
Lorencin je posvetio taj program srpskom redtelju Mladomiru Puriši Đorđeviću, istrajnom borcu za Trst i okolinu, i njegovim prekograničnim bekstvima i putovanjima 1946. i 1947. godine.
Puriša Đorđević je najavljen, uz pisca Dragana Velikića, i kao učesnik razgovora posle projekcije filmova, koje će moderirati Lorencin.
U izboru Lorencina, prvi deo ciklusa “Istra i mi” ili “Vogliamo vivere! Hoćemo živeti!”, obuhvata dokumentarni italijanski film “Addio, Pola” (Zbogom, Pulo) iz 1948. godine, koji predstavlja neposredni filmski zapis o odlasku meštana Pule, starosedelaca italijanskog porekla koji “optiraju” – emigriraju u Italiju.
Biće prikazan i dokumentarni film “Obećana zemlja” (1972) iz TV ciklusa “Neobavezno” (urednik: Zora Korać), snimljen prema scenariju i u režiji Lorencina, koji govori o propadanju napuštenih istarskih gradova posle “optiranja” Italijana.
Za završnicu je najavljen igrani film “La citta’dolente” (1947) Marija Bonara (Bonnard), među čijim je scenaristima bio i slavni Federiko Felini (Fellini).
Kako je naveo Lorencin u uvodnom tekstu, odbrani filmovi pokazuju “kako smo završili rat, kako smo se razratili i razgraničili, i kako smo se zavoleli”.
“Kad se rat završio, ono u svibnju 1945. godine, rat se nije završio, jer: još nisu bile bačene one bombetine na Hirošimu i Nagasaki, i još su Amerikanci and Englezi čuvali ‘Slobodnu teritoriju Trsta’ sa bližom okolinom. Još nije bilo granice između dve države što tek nastaju: jedne, već u Jajcu začete i avnojevskom vidovitošću utvrđene (Demokratske Republike Jugoslavije, ili Federativne Narodne Republike Jugoslavije, skraćeno: Titove Jugoslavije), i druge, još postojeće Kraljevine Italije, izvojevane 1861. godine, u nastupu mira još pod malim kraljem Vitoriom Emanuilom Trećim kraljem Italije!”, naveo je Lorencin.
“Što dalje da vam rečen: rat je poša ća, a granica još – nema. Između nas i njih, ili – između njih i nas. Anglo-Ameri čuvaju, iz grada Trijesta, da se dvije susedne drzave ne bi zešće zavadile: svako na svoju bandu, između drzava utrpana je i jedna manja, kao – međudrzava: STT, Slobodna teritorija Trsta, i dve ‘zone’ razdvajanja: zona A i zona B (na jednoj strani Talijani, na drugoj – Titini* Ponekad smo ih zvali – ‘Širikoli’, jer su stalno pevali: ‘Širi kolo, joj širi kolo’..!). Stanje: ni rata, ni mira. Ni granice, ni puta – jednih k drugima, i – natrag. A Titini hoće granicu – otraga Trsta, u Juliju Veneciju da ode granični kamen. I Talijani bi, prije neg 1946. plebiscitom ne smaknu Kraljevinu, granice više – na drugu stranu: prema Istri, Puli, ni Fijume nije daleko… Što sad: ni rat, ni mir, ni granice, ni drzave: kakva je to drzava bez – vidljivih granica? I svi stoje i šute, čekaju i gledaju – kako će se granice povući, ili novi rat opet škopijati! Moj otac ide agitovati u Istru: Hoćemo Titovu Istru! Titini i Širikoli su na okupu”, dodao je Lorencin.
Rođen 1940. godine u Jagodini, Lorencin se školovao u Beogradu i Puli, a diplomirao je na Filozofskom fakultetu (grupa za opštu književnost i teoriju) i na Akademiji za pozorište, radio, film i TV (filmska i tv režija, klasa prof. Aleksandra Petrovića) u Beogradu.
Profesionalno bavljenje filmom započeo je kao asistent na projektima Aleksandra Saše Petrovića i, uporedo, radom na vlastitim filmskim i televizijskim filmovima.
CZKD je nastavak programa “Istra i mi” najavio za 22. maj.
(SEEcult.org)
