Ivanji o Geteu i nasilju

Među esejima u knjizi Geteovog muzeja u Vajmaru, koja izlazi povodom otvaranja nove stalne postavke o tom velikom nemačkom pesniku, nalazi se i rad Ivana Ivanjija “Gete i nasilje”.

Geteov muzej uvrstio je tako Ivanjija među vrhunske poznavaoce života i dela najvećeg nemačkog pesnika, saopštila je izdavačka kuća “Stubovi kulture”, čiji je Ivanji autor od 1997. godine.

Eseji u toj knjizi obrađuju teme genija, nasilja, sveta, ljubavi, prirode i sećanja, a izlazi povodom nove stalne postavke Geteovog muzeja koja će biti svečano otvorena 29. avgusta u kući u kojoj je veliki pesnik proveo veći deo života i u kojoj je umro.

Ivanji u eseju posebno ukazuje na blizinu koncentracionog logora Buhenvald, koji se nalazi oko šest kilometara od Muzeja - u šumi u kojoj je Gete napisao neke od najlepših pesama.

U logoru Buhenvald je i sam Ivanji bio zatocen za vreme Drugog svetskog rata, a u eseju razmatra i odnos Getea u svojstvu ministra prema sili i nasilju: u slučaju jedne čedomorke u Vajmaru odbio je pomilovanje, iako je o sudbini čedomorke Margarete pre toga tako dirljivo pisao u svom “Faustu”.

Ivanji, rođen 1929. godine u Zrenjaninu u jevrejskoj porodici, proveo je 1944. i 1945. godinu u koncentracionim logorima Aušvic i Buhenvald, kao i u radnim komandosima Buhenvalda.

Završio je srednju tehničku školu u Novom Sadu, studirao arhitekturu i germanistiku u Beogradu. Bio je nastavnik, novinar, dramaturg, pomoćnik upravnika Savremenog i Narodnog pozorišta u Beogradu, diplomata i Titov prevodilac za nemački jezik.

U opusu Ivanjija posebno su poznati romani: “Čoveka nisu ubili” (1954), “Dioklecijan” (1973), “Na kraju ostaje reč” (1980), “Smrt na Zmajevoj steni” (1982), “Jedna mađarska jesen” (1986), “Konstantin” (1988), “Preskakanje senke” (1989), “Barbarosin Jevrejin u Srbiji” (1998), “Guvenanta” (2002), “Balerina i rat” (2003), “Čovek od pepela” (2006), “Staljinova sablja” (2008) i “Julijan” (2009), te knjige pripovedaka: “Svako igra svoju ulogu” (1964), “Druga strana večnosti” (1994) i “Poruka u boci” (2005), kao i politička publicistika “Pisma iz Havane” (1984) i “Titov prevodilac” (2005) i zbirka eseja “Nemačke teme” (1975).

Ivanjijeve knjige prevedene su na nemački, italijanski, mađarski, slovački i slovenački jezik, a i sam je preveo više desetina knjiga sa nemačkog i mađarskog jezika na srpski, kao i niz knjiga sa srpskog na nemački jezik.

Uporedo sa bogatom spisateljskom karijerom, Ivanji je od 1965. godine pa do Titovog poslednjeg putovanja na Kubu 1979. godine, bio njegov lični prevodilac prilikom susreta sa državnicima, partijskim rukovodiocima i novinarima sa nemačkog govornog područja.

(SEEcult.org)