Između solidarnosti i nasilja

Forum Skopje, međunarodna javna debata o savremenoj arhitekturi, okuplja od 24. do 28. maja stručnjake, umetnike i studente iz Makedonije, regiona i sveta, koji će učestvovati na prezentacijama, predavanjima i u javnim debatama objedinjenih temom “Skoplje - grad solidarnosti”.

Forum Skopje, međunarodna javna debata o savremenoj arhitekturi, okuplja od 24. do 28. maja stručnjake, umetnike i studente iz Makedonije, regiona i sveta, koji će učestvovati na prezentacijama, predavanjima i u javnim debatama objedinjenih temom “Skoplje - grad solidarnosti”.

Forum Skopje počinje prezentacijom studentskih projekata u Nacionalnoj galeriji Makedonije - Maloj stanici, uz predavanje arhitekte Ivana Mirkovskog, jednog od organizatora, o urbanom dizajnu.

Zvanično otvaranje je 25. maja, takođe u Maloj stanici, predavanjem Antonija Petrova sa Harvarda o Skoplju između 1963. i 2014. godine, odnosno periodu od katastrofalnog zemljotresa do planiranog završetka obimnog vladinog projekta koji će prilično izmeniti lice makedonske prestonice.

Na otvaranju Foruma Skopje biće predstavljena i instalacija “Rising up House” grčkog umetnika Triantafyllosa Tranosa.

Za 26. maj najavljena je debata “Skoplje - grad EU”, uz učešće Zorana Talera, člana Evropskog parlamenta iz Slovenije, dok će 27. maja biti održana regionalna debata na temu “Javni prostor između solidarnosti i nasilja”, a u završnici panel “Grad solidarnosti”, na kojem će učestvovati, između ostalih, i arhitekta Srđan Jovanović Weiss (NAO) iz Srbije, koji živi i radi u SAD, Philipp Ursprung iz ETH u Cirihu, arhitekta Sergej Nikoljski iz Beča i Volker Gessendorfer iz Coophimmel(b)lau Vienna.

Regionalni panel “Javni prostor između solidarnosti i nasilja” deo je projekta “Let’s Talk Critic Art” portala SEEcult.org iz Beograda, Kulturpunkt iz Zagreba, SCCA-Ljubljana/Artservisa i Foruma Skoplje, a u diskusiji, koju je osmislio Nebojša Vilić, učestvovaće Stevan Vuković iz Beograda, Marko Golub iz Zagreba i Nika Grabar iz Ljubljane.

Vilić je zasnovao koncept te debate na navodu: “Violence may be in some sense ‘encoded’ in the concept and practice of public art, but the specific role it plays, its political and ethical status, the form in which it is manifested, the identities of those who wield or suffer it, it is always nested in particular circumstances”. (W. J. T. Mitchell, “The Violence in Public Art”, pp. 37-8 in W. J. T. Mitchell (ed.) (1992) Art in Public Sphere. Chicago: University of Chicago Press).

Prema njegovim rečima, upravo taj navod podvlači tri glavne linije umetnosti u otvorenom javnom prostoru, koje se vezuju za Skoplje kao "Grad solidarnosti".

Prvi je aspekt, svakako, izvod o "određenim okolnostima" - odnos ideološkog i političkog kao konstituenta pojavnosti figurativnosti (kao narativnost) u državnim porudžbinama skulptura u centralnom gradskom području. Drugi se aspekt odnosi na odrednicu "političkog" statusa u javnoj umetnosti, odnosno, političko kao ostvarivanje politike umetnosti - ostvarivanje javnog interesa u zoni javnog prostora. I treći, istovremeno i spajajući i razdvajajući aspekt, vezan je za "etički" status umetnosti u javnom prostoru.

Skoplje, kao "grad solidarnosti" tokom sredine i kasnih 60-ih, postao je poslednjih nekoliko godina "grad nasilnosti", naveo je Vilić, dodajući da je sam Grad našao između etičkog statusa međunarodne kampanje levičarske strukture SFR Jugoslavije (katastrofa skopskog zemljotresa nije saglediva isključivo kroz broj poginulih - 1.700 žrtava i stepenu rušenja - 85 odsto centralnog gradskog područja, već i kroz činjenicu da je međunarodnu zajednicu na solidarnost podstakla činjenica da to bila prva većih razmera gubitka nakon Drugog svetskog rata) i ideološke strukture novog nacionalizma u novim, demokratskim, procesima tranzicije vladajućih desničarskih partija.

Debata će stoga pokušati da rasčlani taj složeni odnos ideologije, politike i etike kroz ili preko odnosa (likovne) umetnosti poručene od države i javnog otvorenog prostora.

Učesnici će pokušati da odrede i ideološki, politički i etički diskurs prema Gradu Skoplju u smislu diskurzivnosti tekuće internacionalizacije solidarnosti u desničarskom (ideološkom) miljeu. I, konačno, cilj je postaviti moguće veze neoliberalnog (odgovornog) pojedinca i
konzervativne (nacionalne) grupe.

Više informacija, kao i ilustracije današnjeg izgleda Skoplja moguće je pronaći u Vilićevoj knjizi "Siluvajte go Skopje!”, koja se može besplatno preuzeti sa sajta www.nvilic.blogspot.com

U okviru regionalnog projekta “Let’s Talk Critic Art”, početkom aprila održani su u Zagrebu i okrugli sto i javni intervju o kulturi i medijima, a ranije su održani i okrugli stolovi o položaju samostalnih umetnika u regionu - početkom oktobra 2009. u Ljubljani, te o dometima kritičke umetnosti - početkom decembra 2009. u Beogradu.

Sa učesnicima iz regiona objavljeni su i intervjui na portalima Kulturpunkt.hr i SEEcult.org, koje je moguće naći OVDE

Projekat "Let's Talk Critic Art" realizuje se uz podršku Evropske kulturne fondacije.

Sajt Foruma Skopje je www.forumskopje.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)