Jun u Kinoteci

Među atrakcijama junskog programa Jugoslovenske kinoteke, koji počinje filmovima u izboru dama, a završava se ostvarenjima po željama gledalaca, publika će moći da isprati 12. Festival nitratnog filma, jedan od retkih te vrste u Evropi, te Festival indonežanskog filma i trodnevni ciklus Frensisa Forda Kopole (Francis Coppola), 39. Reviju filmskog stvaralaštva dece i omladine, kao i ciklus inspirisanim predstojećim Svetskim prvenstvom u fudbalu, nazvan “Lopta je okrugla”.

Među atrakcijama junskog programa Jugoslovenske kinoteke, koji počinje filmovima u izboru dama, a završava se ostvarenjima po željama gledalaca, publika će moći da isprati 12. Festival nitratnog filma, jedan od retkih te vrste u Evropi, te Festival indonežanskog filma i trodnevni ciklus Frensisa Forda Kopole (Francis Coppola), 39. Reviju filmskog stvaralaštva dece i omladine, kao i ciklus inspirisanim predstojećim Svetskim prvenstvom u fudbalu, nazvan “Lopta je okrugla”.

Junski program Kinoteke počinje ciklusom “Dame biraju”, koji do 4. juna obuhvata ostvarenja “Mahagoni” (1975), “Beli jorgovan” (1937) “Ljubav Mardžori Morningstar” (1958) sa Džin Keli (Gene Kelly) i Natali Vud (Natalie Wood), “Žena sa napuljskih ulica” (1954) sa Lanom Tarner (Turner), te “Fani” (1960), “Velika korida” (1956), “Plavi anđeo” (1959) Edvarda Dmitrika (Edward Dmytryk), “Dan velikih valova” (1978), “Tri života jedne žene” (1940) sa Bet Dejvis (Bette Davis) i “Herijeta Krejg” (1950) Vinsenta Šermana (Vincente Sherman) s Džoan Kraford (Joan Crawford).

Glavni segment junskog programa Kinoteke - 12. Festival nitratnog filma, predstavlja od 6. do 12. juna više od 30 ostvarenja iz njenog i 12 stranih arhiva, među kojima su mnoge restaurisane kopije slavnih autora koje će publika videti prvi put, a neka dela će se ponovo pojaviti posle višedecenijskog boravka u tmini.

Pod sloganom “U zapaljivom (nitratnom) ritmu”, Festival počinje na Dan Jugoslovenske kinoteke, koji je i datum prve filmske projekcije u Beogradu i na Balkanu, a ponovo će okupiti arhiviste i istraživače iz cele Evrope, naročito s prostora bivše Jugoslavije.

U selekciji Aleksandra Saše Erdeljanovića, publika će videti radove reditelja kao što su Karl Teodor Drejer (Carl Th. Dreyer), Robert Vine (Robert Wiene), Martin Frič, Bela Gal (Bela Gaal), Rejmon Bernar (Raymond Bernard), Voja Nanović, Đovani Pastrone (Giovanni Pastrone), Abel Gans (Abel Gance), Josip Novak, Luiđi Mađi (Luigi Maggi), Karl Grune, Oktavijan Miletić, Luj Fejad (Louis Feuillade), Mario Kosta (Mario Costa), Nikolaj Sanišvili, Sesil B. De Mil (Cecil B DeMille), Erih Vašnek (Erich Waschneck), Maks Kalmić...

U okviru Festivala nitratnog filma biće svečano otvoren i potpuno rekonstruisan Arhiv Jugoslovenske kinoteke, koji obuhvata i depoe sa nitratnim, samozapaljivim kopijama.

Kinotečani će ipak još neko vreme sačekati dovršetak rekonstrukcije njenog novog sedišta u Uzun Mirkovoj, u kojem je prošle godine obeležena i njena 60-godišnjica. Povodom jubileja Kinoteke, svečano je otvoren Centar za digitalnu restauraciju filmova u Arhivu u Košutnjaku, u prisustvu grčkog filmskog umetnika Tea Angelopulosa, specijalnog gosta 11. Festivala nitratnog filma.

Za rekonstrukciju zgrade Kinoteke, inače, Vlada Srbije je odobrila ove godine iz Nacionalnog investicionog plana oko 240 miliona dinara.

Povodom 12. Festivala nutratnog filma, Kinotekin Studio za digitalne medije “Vlada Petrić” predstavlja od 14. do 16. juna nepoznato brazilsko filmsko remek-delo “Limite” iz 1931. godine (Žorž Sadul).

Kinoteka od 13. do 16. juna predstavlja i ciklus filmova “Lopta je okrugla”, povodom Svetskog prvenstva u fudbalu.

Ciklus obuhvata jugoslovenske filmove “Drug predsednik centrafor” (1960) Žorža Skrigina, sa Mijom Aleksićem i Oliverom Marković, “Šeki snima - pazi se” (1962) Marijana Vajde, s Dragoslavom Šekularcem i Lolom Novaković, te Majdin dokumentarac “Zvezda, Zvezda... ili, 100 minuta sa Crvenom zvezdom” (1961) i dokumentarni film “Partizan igra” (1962) Aleksandra Aranđelovića.

Biće prikazani i nemački dokumentarci “Svjetsko nogometno prvenstvo 1954” (1954) Gerharda Grindela i Horsta Vigankova (Wigankov) i “Najveća fudbalska predstava na svetu” (1962) Alberta Sedlera (Saedler), te mađarski “Dva poluvremena u paklu” (1961) Fabrija Zoltana i srpski “Kad porastem biću kengur” (2004) Radivoja Raše Andrića.

Publika Kinoteke videće i Festival indonežanskog filma od 17. do 20. juna, koji obuhvata ostvarenja čiji su reditelji Nan Ašnas (Achnas), Sekar Aju Asmar (Ayu) i Nia Dinata, kao i kolektivno delo “Žene imaju priču” (Nia Dinata, Upi, Lasja F. Susatjo i Dan Fatima T. Roni Dan).

Tradicionalna, 39. Revija filmskog stvaralaštva dece i omladine predstavlja od 23. do 27. juna najmlađe filmske stvaraoce - od sedam do 19 godina, učenike osnovnih i srednjih škola iz Srbije i njihove filmove. Očekuje se oko 60 filmova do deset minuta (za srednjoškolce do 20), a organizator je Centar organizacija amaterskog filma Srbije i program je besplatan.

Ljubitelji Frensisa Forda Kopole imaće priliku 21. juna i potom 27. i 28. juna da odgledaju njegova ostvarenja “Sada si odrastao dečak” (1966) i “Dolina radosti” (1968), kao i legendarnu trilogiju “Kum” iz 1972. i 1974, odnosno 1990. godine.

Sajt Kinoteke je www.kinoteka.org.rs, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

*Foto: "Alhambra" (ŠPA, oko 1936-39), 12. Festival nitratnog filam

(SEEcult.org)