Magija pirotskog ćilima
Izložba “Magija pirotskog ćilima” u Silosima u Beogradu predstavlja više od 60 ćilima velikih formata iz kolekcije porodice Nikolić, uz brojne manje prostirke, šustikle i antikvarne primerke nameštaja. Izložbu prate do 2. jula izvođenja pozorišnih predstava, bazar pirotskih proizvoda, radionice tkanja sa pirotskom šarom, dečje radionice crtanja pirotskih ornamenata, promocija knjige “Ornamenti Srbije” i video rad “Kaleidoskop” slikarke i istoričarke umetnosti dr Milice Živadinović, te kratki dokumentarni film u režiji Maje Uzelac.
Izložba je otvorena izvođenjem predstave “Darovni ćilim Cvete Agnine” prema istoimenom komadu Piroćanca Momčila Antića, koju su na dijalektu južne Srbije izvele glumice Angelina Lukić i Sara Jovanović, u režiji Juga Đorđevića.
Kondićeva šara, zeleni, 138x205 cm
Vlasnik porodične kolekcije pirotskih ćilima Miomir Nikolić istakao je da je “velika sreća i privilegija posedovati nešto tako magično kao što je to pirotski ćilim. A sa njim ide i ništa manja odgovornost da se on sačuva kroz generacije, kao i da se sa ovakvim događajima oživi i ponovo raširi ta jedinstvena veština tkanja jer je to jedini način da se očuva naš nacionalni simbol”.
U ime producenata izložbe, osnivačica Gaia pokreta Anastasija Ćetković istakla je da se pirotski ćilim “oduvek pravio za porodični dom i povezivao je zajednicu poput svojih nežno utkanih niti”, zbog čega se nada da će izložba u Silosima povezati sve posetioce koji će dalje “proneti glas o ovim izuzetnim delima naše narodne umetnosti”.
Izložba “Magija pirotskog ćilima”, čiji su koautori profesori Fakulteta primenjenih umetnosti dr Leonora Vekić i dr Zlatko Cvetković, obuhvata informativne panele na kojima posetioci mogu da saznaju više o fenomenu pirotskog ćilima koji je još na svetskoj izložbi u Beču 1886. godine prepoznat kao fenomen jer ima isto lice i naličje, po čemu je jedinstven širom planete. Na svetskim izložbama je redovan do 1940. kao nacionalni simbol Srbije, a 1922. godine je bio vodeća dekoracija venčanja kralja Aleksandra i kraljice Marije Karađorđević. I britanska kraljica Elizabeta, kao i brojni državnici i slavne ličnosti, dobijali su na poklon pirotske ćilime, od kojih su mnogi danas neprocenjive vrednosti.
Izložbu će pratiti i monografija u kojoj je katalogizirano stotinu ćilima iz kolekcije porodice Nikolić.
Drvo života, 132 х 204 cm
Pirotski ćilim izrađuje se isključivo od kvalitetne vune, a osim na podovima, koristi se i za prekrivanje nameštaja i zidova. Neretko se viđaju i jastuci, torbice, te čitav niz dekoracija.
Pirotsko ćilimarstvo upisano je 2012. godine u Nacionalnu listu nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije pod zaštitom Uneska i tom prilikom je izdvojeno 96 ornamenata i 122 šare, od kojih za svaku postoji narodno verovanje na koji način utiče na svog vlasnika i dom u kojem se nalazi.
Izložba je i svojevrsni omaž Pirotu, jednom od najstarijih gradova na Balkanu, odakle stižu i čuveni delikatesi poput peglane kobasice i kačkavalja, koji će uz druge radinosti biti predstavljeni na Bazaru pirotskih čarolija 23. juna, takođe u Silosima.
Izložbu je donatorski podržala kompanija Esensa.
*Naslovna fotografija: Đulovi plavi, 205 х 273 cm / Silosi Beograd
(SEEcult.org)
