MeMORARIUm

Umetnica Dominika Morariu predstavila je tokom januara u prostoru Konkordije Gradskog muzeja u Vršcu ciklus radova “MeMORARIUm”, koji je u septembru imala priliku da vidi i beogradska publika u Galeriji Studentskog kulturnog centra, a reč je o delima zasnovanim na kreativnoj igri segmentima oblika i sećanja iz svojevrsnog herbarijuma-dnevnika umetnice. Dela iz tog ciklusa za ishodište imaju ličnu priču, epizodu iz života umetnice, obeleženu posebnom, iskrenom i intenzivnom zainteresovanošću za svet biljaka, za „zakonitosti i različitosti“ tog sveta, „lepotu strukture i oblika“, „čudesne moći isceljenja“...

Vešto skovan naziv ciklusa ne samo što potvrđuje napomenu o ličnoj priči, već nesumnjivo odražava naročite značenjske konsekvence iskustva koje iza nje stoji, a koje je i iskustvo introspekcije i refleksije. Koincidencija ili ne – logika skrivena iza strukture odabranog termina poklapa se s logikom izloženih vizuelnih kreacija.

Postavka u Galeriji SKC (5–19. septembar 2016) na videlo je iznela pravu riznicu minijaturnih slika-kolaža, knjižica-objekata, mini-reljefa, skulpturica i ansamblaža, raznovrsnih, neobičnih, nežnih, krhkih i delikatnih struktura.

Na izložbi u Gradskom muzeju u Vršcu u fokusu je poseban segment ciklusa – serija transpatrentnih printova na kliritu i odrazi njihove sadržine na belini galerijskih zidova.

I u svoj svojoj sićušnosti i gotovo fragilnoj suptilnosti, Dominikine kreacije reprezentuju čitave svetove i entitete za sebe, u smislu oblikovanja autonomne likovne realnosti, i u smislu prodora u oblast neočiglednog i nevidljivog, očišćenog od balasta banalnog. Kao produkti prevashodnog fokusiranja na skriveno, na međusobne relacije i sintagme, specifične strukturalne ritmove i harmonije mini-entiteta što grade višeslojnu sadržinu, svi ti mali svetovi, mikrouniverzumi, na svoj način bliski umetničkom i duhovnom nasleđu pionira apstrakcije Klea, Kandinskog, Miroa, te sasvim opozitni paradigmama savremenog vizuelnog spektakla, prikazuju nam se i kao delovi jedinstvene, likovno i tematski koherentne i čvrsto organizovane intermedijalne celine.

Istovremeno predstavljanje u više medija novina je u opusu umetnice, kao što je novina i posebna, konceptualno zaokružena zaokupljenost jednim motivom – njegovim formalnim i značenjskim potencijalom, modalitetima i preobražajima. No ako se ima u vidu karakterističan diskurs Dominikinog prekodvodecenijskog delovanja u oblasti vizuelnog, način na koji se u njenim radovima oblikuje i gradi sadržina – i u čisto likovnom i u tehničkom smislu – jasno se sagledava plodno tlo za oba iskoraka. Istrgnuti ili preuzeti iz dnevnika-herbarijuma, s poštovanjem za ono što su bili ili što simbolišu (i na nivou opšteg, kao i posebnog), segmenti oblika iz bašte i tragovi iskustva „čuvara bašte“ postavljeni su u novi vizuelni i značenjski kontekst, poredak i odnose – slojevite i asocijativne, umetnici svojstvene.

Karakterističan je i sam čin njihovog apliciranja, odnosno način na koji ostvaruju nove ili pridodate uloge i stiču mesto među Dominikinim kleovskim crticama, zapetama, kvačicama, tačkicama, polumesecima, piktogramima, palimpsestima, u naborima gužvanog i ispravljanog papira ili drugim teksturama. Postaju deo precizno izbalansiranog kompozicionog sklopa, udružuju se i spajaju s naivnim infantilnim crtarijama i ideogramima, znakovima-simbolima. Preuzimaju ulogu linije, konture, okvira, bivaju akteri ili koakteri čudesnog ritma i sazvučja, integrišu se u prepoznatljiv jezik apstrakcije i onda kada asociraju ili aludiraju na figuru i kada umetnica dopusti ekskurse u figuraciju. Na velika vrata ulaze u lično nasleđe naročite likovnosti, i tu, čak i tako izmešteni iz prirodnog, organskog, ili izvornog okruženja, zalepljeni, utisnuti u vosak ili zapakovani u providne folije i kutijice, suvi i uveli, preneti u formu transparentnog printa i svojevrsnih svetlosnih instalacija..., emituju signale nepopravljive vere u lepotu-dobrotu (grč. „kalos“). Konačno, vidimo ih i usvajamo kao nove elemente prepoznatljivih i već potvrđenih šifri i kodova za evokaciju, izražavanje ili označavanje neuhvatljivog i neizrecivog. Jer kada se razgrnu svi slojevi, identiteti i sadržaji od kojih su satkani Dominikini suptilni mini-univerzumi, i kada se razlože komponente višemedijske celine – iza svega, ili iznad svega, u najdaljoj ili najvišoj sferi, ostaje mesto za tajnu, ono neuhvatljivo i neizrecivo. Slici i ideji o kontinumu jednog osobenog umetničkog senzibiliteta taj topos se ne može oduzeti.

Vesna Milanović