Mileniji Marušić ŽAD nagrada za životno delo Jelisaveta Načić
Žensko arhitektonsko društvo (ŽAD) dodelilo je nagradu za životno delo “Jelisaveta Načić” za 2024. godinu arihitektici Mileniji Marušić za izuzetan doprinos struci tokom profesionalne karijere.
ŽAD dodelom nagrade za životno delo “Jelisaveta Načić” Mileniji Marušić želi da novim generacijama skrene pažnju na stvaralački pristup iza kojeg stoji “arhitekta koja strastveno brani principe humanosti i postulate naše struke”, navedeno je u obrazloženju o dodeli nagrade, inspirisane ličnošću i delima prve žene arhitekte u Srbiji.
Milenija Marušić je plodonosnu karijeru započela sredinom 60-ih godina 20. veka u okviru Instituta za arhitekturu i urbanizam Srbije (IAUS). U autorskom timu, sa suprugom Darkom Marušićem, realizovala je veliki broj projekata, među kojima se izdvajaju južni delovi blokova 61 i 62 na Novom Beogradu (sa D. Marušić, M. Miodragović, 1971-76), naselje Cerak Vinogradi (sa D. Marušić, N. Borovnica, 1979-88), stambeni kompleks Cvećara na Dedinju (sa D. Marušić, Ž. Gašparović 1991-93), stambeno-poslovni objekat u Bulevaru kralja Aleksandra u Beogradu (sa D. Marušić 1989-2000), stambeno-poslovni objekat u Bulevaru revolucije (sa D. Marušić, 1989-98) i zgrada Metals banke u Novom Sadu (sa D. Marušić 1989-2007), te vrtić Plava ptica (sa D. Marušićem 2009-2011).
Milenija i Darko Marušić dobitnici su brojnih nagrada, među kojima su Velika nagrada Saveza arhitekata Srbije za celokupno stvaralaštvo 1993, nagrada ULUPUDS-a za životno delo 2018, nagrade iz Fonda Đorđa Tabakovića za izuzetan stvaralački i pregalački doprinos u oblasti arhitekture 2018. Za naselje Cerak Vinogradi nagrađeni su i Oktobarskom nagradom Beograda 1981. godine, a za grupaciju porodičnih kuća Cvećara i stambeno-poslovni objekat u Novom Sadu dobitnici su nagrade lista Borba za najbolje arhitektonsko ostvarenje u SR Jugoslaviji 1993. i 1998. godine.
Gotovo svi objekti koje su projektovali su u nekom statusu zaštite statusa kulturnog dobra Srbije. Naselje Cerak Vinogradi uvršteno je u stalnu kolekciju Muzeja moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku 2019. godine.
“Izuzetnost lika i dela autorskog para Marušić je teško opisati nabrajanjem nagrada jer njihovo stvaralaštvo najbolje opisuju načela projektovanja koje su primenjivali: načelo kontekstualnost, načelo jedinstva prostora (nepostojanje granice između arhitekture i urbanizma), načelo ambijentalnosti i načelo evolucije ideje. Primenjujući načela projektovanja autori su u svojstvu glavnih projektanata radili kompletnu dokumentaciju - urbanističke projekte, arhitektonske projekte objekata i partera, projekte enterijera, projekte vizuelnih komunikacija, vršili su projektantski nadzor nad izvođenjem i učestvovali u „životu“ objekata nakon useljenja korisnika. Jasno uočjiv kvalitet rada i jedinstvenost stvaralaštva produkt su njihove promišljenosti, principielnosti, sveobuhvatnosti, posvećenosti, istrajnosti, pedantnosti i ljubavi prema arhitekturi”, navedeno je u obrazloženju ŽAD.
Ličnost i profesionalni integritet Milenije Marušić, kao i činjenica da je, uglavnom u muškom društvu, koračala hrabro i ceo život istrajavala u odbrani kvaliteta i lepote arhitekture su podsticaj za sve.
Nagrada će biti svečano uručena 1. marta u 18.30 časova u prostoru Silosa na Dorćolu, nakon otvaranja pete ŽAD izložbe “Oživljavanje”.
Izložba će biti otvorena do 3. marta, a obuhvata i tri panel diskusije: Arhitektonski doprinosi rekonstrukciji objekata i oživljavanju gradova, Privremeno korišćenje i održavanje istorijskog, industrijskog i urbanog nasleđa u očuvanju resursa i identiteta gradova i Uspešne ženske prakse i biznisi u arhitekturi.
*Naslovna fotografija: Milenija Marušić, lična arhiva
(SEEcult.org)
