Muzej SPC u Sentandreji - najveći srpski muzej van granica Srbije
Novi Muzej Srpske pravoslavne eparhije budimske u Sentandreji u Mađarskoj svečano je otvoren 25. maja kao najveći srpski muzej van granica Srbije, a prema rečima ministra kulture i informisanja Vladana Vukosavljevića označava severnu tačku srpskog kulturnog prostora.
“Južna tačka srpskog kulturnog prostora nalazi se na Atosu, u manastiru Hilandaru, a severna upravo ovde, u slavnoj Sentandreji”, rekao je Vukosavljević na otvaranju novog muzeja, čije je uređenje izložbenog prostora Ministarstvo kulture i informisanja Srbije sufinansiralo 2018. godine iznosom od pet miliona dinara, dok su 2019. obezbeđena sredstva u iznosu od 330.000 evra za završetak radova u okviru obnove i adaptacije zgrade.
Vukosavljević je rekao da će taj muzej Srpske pravoslavne crkve (SPC) biti “nova, sadržajna tačka na ovom mestu bogatog pamćenja”, saopštilo je Ministarstvo kulture.
“Pomisao na Sentandreju izaziva u nama i osećanje ponosa i osećanje melanholije. Prvo, zbog bogatog nasleđa naših davnih sunarodnika, a drugo zbog činjenice da su protok vremena i istorijski procesi učinili da je ovde preostalo malo Srba”, rekao je Vukosavljević, koji je posebno zahvalio Vladi Mađarske na velikoj pomoći za okončanje obnove tog muzeja prema planu.
Vlada Mađarske je krajem 2016. godine, preko Ministarstva za ljudske resurse, obezbedila sredstva za prioritetne projekte SPC u iznosu od 1,6 milijardi forinti (više od pet miliona evra). Od tog iznosa, 750 miliona forinti (oko 2,5 miliona evra) bilo je namenjeno obnovi kompleksa Preparandije (nekadašnje učiteljske škole) u koji je po završetku radova smešten Muzej Srpske pravoslavne eparhije budimske.
“Srpska komponenta ovdašnje bogate kulturne istorije biće ovom muzejskom postavkom obuhvatnije predstavljena, a u samom je gradu očigledna u liku sedam prelepih crkava koje su Srbi gradili, od epohe Velike seobe pod Patrijarhom Čarnojevićem. Sentandreja pokazuje da je srpski narod svoj životni opstanak izjednačavao sa potrebom održanja svoje kulture, duhovne i materijalne. Gde god je dospeo, odmah je uz domove gradio svoje hramove, svoja stecišta i sabirališta, svoje duhovne i kulturne orijentire”, istakao je Vukosavljević.
Ministar je rekao i da svaki narod, pored dominantnih procesa globalizacije, mora da se trudi da sačuva osobenosti i da je multikulturalnost veliko bogatstvo.
“Uvereni smo da će i ovim kulturnim toposom biti osnažene veze između dve države, Mađarske i Srbije, i da će ova postavka učiniti da se naši mađarski prijatelji bolje upoznaju sa kulturom susednog srpskog naroda. Mađarsku i Srbiju vezuje mnogo toga. Između ostalog, ponosni smo na to što veliki broj pripadnika mađarskog naroda živi u Srbiji, kao i na to što su oni punopravni građani Srbije, koju s pravom smatraju za svoju domovinu. Isto tako, cenimo i poštujemo to što Srbi u Mađarskoj uživaju sva prava zagarantovana svetskim standardima u oblasti zaštite nacionalnih manjina”, poručio je Vukosavljević.
Otvaranju Muzeja, koji svedoči o prisustvu srpske kulture na prostoru Eparhije budimske pre i nakon Velike seobe Srba 1690. godine, prisustvovali su i patrijarh srpski Irinej, državni sekretar za veze sa crkvama i manjinskim zajednicama u Vladi Mađarske Šoltes Mikloš, generalni sekretar predsednika Srbije Nikola Selaković, ministar prosvete, nauke i tehnološkog razvoja Mladen Šarčević i druge visoke zvanice.
Nova stalna izložbena postavka sa više od 450 eksponata sadrži vredna umetnička dela na čijem prikupljanju su radile Galerija i Biblioteka Matice srpske.
Vizuelni identitet celokupnog izložbenog prostora, kao i osmišljavanje koncepcije stalne izložbene postavke, realizuje se u saradnji sa Galerijom Matice Srpske iz Novog Sada.
(SEEcult.org)
