Nova sezona Kinoteke
Jugoslovenska kinoteka započela je novu sezonu ciklusom “Život posle života” (Life after Life), a do kraja septembra nudi i “Film i smrt”, ciklus filmova povodom 20 godina makedonske državnosti, temate posvećene strip junaku Konanu, Holivudu i Žanu Koktou (Jean Cocteau) i, tradicionalni program “Bitef na filmu”, u okviru 45. BITEF-a. Kinoteka će obeležiti i 50 godina od rođenja pokojne Sonje Savić, a odaće počast i nedavno preminuloj divi srpskog glumišta Oliveri Marković, kao i glumcima Dušanu Janićijeviću, Džefu Konaveju (Jeff Conaway), Piteru Folku (Peter) i Majklu Sarazinu (Michael Sarazzin) i španskom scenaristi i piscu Horheu Semprumu (Jorge Semprun).
Ciklus “Life after life”, od 2. do 6. septembra, predstavlja filmove “Mumija” (1932) Karla Frojnda (Freund), “Frankenštajnova nevesta” (1935) Džejmsa Vejla (James Whale), “Život posle smrti” (1936) Majkla Kurtiza (Michael Curtiz), “Spoun” (1997) Marka A. Z. Dipea (Dippé), “Nosferatu: Fantom noći” (1979) Vernera Hercoga (Werner Herzog), sa Klausom Kinskim i Izabelom Ađani (Isabelle Ađani), te “Vrana” (1994) Aleksa Projasa (Alex Proyas), “Navaho grom” (1983) Fabricija de Angelisa (Fabrizio), “Pobesneli Maks” (1979) Džordža Milera (George Miller) i “21 gram” (2003) Alehandra Gonzalesa Injaritua (Alejandro González Iñárritu).
Publika će videti i britanski “1984” (1956) Majkla Andersona, “Fontanu” (2006) Darena Aronofskog (Darren Aronofsky), “Distrikt 9” Nila Blomkampa (Neill), te “Farenhajt 451” (1966) Fransoa Trifoa (François Truffaut), “V kao Vendeta” (2006) Džejmsa Mektiga (James McTeigue) i “Mašinistu” (2004) Breda Andersona (Brad Anderson) s Kristijanom Bejlom (Christian Bale) i Dženifer Džejson Li (Jennifer Jason Leigh) u glavnim ulogama.
Od 7. do 13. septembra u Jugoslovenskoj kinoteci gostuje Makedonska - ciklusom filmova nastalih tokom proteklih 20 godina državne nezavisnosti te bivše jugoslovenske republike, čiji su reditelji Darko Mitrevski, Stole Popov, Antonio Mitriќeski, Milčo Mančevski, Ivo Trajkov, Teona Strugar Mitevska...
Retrospektiva novije makedonske kinematografije počinje značajnim dokumentarnim delom “Makedonija u slici” Arsenija Jovkova iz 1923. godine, koji je realizovan povodom 20-godišnjice Ilindenskog ustanka. Ideja za snimanje tog filma i sredstva za realizaciju projekta i potiču od Ilindenske organizacije oko koje su se okupili progresivni politički emigranti iz Makedonije.
Dani Makedonske kinoteke obuhvataju i filmove “Bal-kan-kan” Mitrevskog, a narednih dana i “Tetoviranje” (1991) Popova, “Preko jezera” (1997) Mitriќeskog, sa Nikolom Ristanovskim i Agnješkom Vagner u glavnim ulogama, te nagrađivana “Prašina” Mančevskog sa Džozefom Fajnsom (Joseph Fiennes) i Dejvidom Venamom (David Wenham), “Velika voda” (2004) Trajkova, “Preokrenuto” (2007) Igora Ivanova Izija i drama Teone Strugar Mitevske o vremenu tranzicije “Ja sam iz Titovog Velesa” (2007).
Povodom izlaska strip izdanja “Konan - Divlji mač Simerije” (knjige 1 i 2), u izdanju Darkvuda, koje će biti predstavljeno 14. septembra u Muzeju Kinoteke, priređen je i filmski temat “Konan ponovo među Srbima”.
Ciklus posvećen tom kultnom strip junaku obuhvata dve verzije filma “Konan Varvarin” - Džona Milijusa (John Milius) iz 1982. godine, sa Arnoldom Švarcenegerom (Schwarzenegger), Džejmsom Erl Džonsom (James Earl Jones) i Maksom fon Sidovim (Max von Sydow) i verziju Markusa Nispela (Marcus) iz 2011. godine, s Džejsonom Momoaom (Jason Momoa). Biće prikazan i “Veliki beli svet” (1996) Dena Ajrlenda (Dan Ireland).
Tematski dan “Holivud ili propast”, 16. septembar, nazvan je prema američkom filmu Frenka Tešlina (Frank Tashlin) iz 1956. godine, kojim i počinje, a obuhvata i “Sjaj i bedu Holivuda” (1975) Džona Šlezingera (John Sćlesinger), s Donaldom Saterlendom (Sutherland) i Karen Blek (Black), te “Grad ilzuija” (1952) Vinsenta Minelija (Vincente Minnelli), s Lanom Tarner (Lana Turner) i Kirkom Daglasom (Kirk Douglas) u glavnim ulogama.
Publika Kinoteke ima priliku da 17. septembra pogleda i temat posvećen filmu i smrti, odnosno “Damu u hermelinu” (1948) Ernsta Lubiča (Lubitsch) i Ota Premingera (Otto), “Atalantu” (1934) Žana Vigoa (Jean Vigo) i “Da živi Meksiko!” (1979) Sergeja Ejzenštejna (Sergei M. Eisenstein), sa Sergejem Bondarčukom (Sergei Bondarchuk) i Grigorijem Aleksandrovim (Grigori Aleksandrov) u glavnim ulogama.
Za kraj meseca, 27. septembar, Kinoteka je pripremila i temat posvećen Koktou, odnosno njegovim filmovima “Lepotica i zver” (1946) i “Orfejev testament” (1960), u kojem sam i igra.
Najstariji prateći program Beogradskog internacionalnog teatarskog festivala - “BITEF na filmu”, koji se tradicionalno održava u Kinoteci, a i ove godine ga je priredila Vera Konjović, posvećen je načinu rada učesnika glavnog programa 45. BITEF-a - Jožefu Nađu, Janu Fabru (Fabre), Franku Kastorfu (Castorf) i Hajneru Gebelsu (Heiner Goebels).
“BITEF na filmu” počinje 19. septembra francuskim dokumentarcem “Polednji pejsaž” (Dernier paysage) u režiji i prema scenariju proslavljenog kanjiškog koreografa Jožefa Nađa, koji i učestvuje u tom ostvarenju sa Vladimirom Tarasovim. Iste večeri biće prikazan i belgijski dokumentarni film “Ratnici lepote” Pjera Kolibefa (Pierre Coulibeuf) o koreografskim i teatarskim kreacijama svestranog Jana Fabra.
Kastorf se predstavlja “Pohlepom”, igranim filmom iz 2009. godine u kojem igraju Irina Kastrinidis i Milan Pešel (Milan Peschel), a nastao je prema predstavi “Pohlepa za zlatom” koju na scenu berlinskog teatra Volksbühne postavio prema filmu Eriha fon Štrohajma “Pohlepa”.
Nesvakidašnji način rada Gebelsa, koji treći put gostuje na BITEF-u, publika će moći da upozna 21. septembra kroz film “Iskustvo stvari” (2009) Marka Pera (Marc Peroud), takođe mnogostrukog umetnika.
Omaž programe Kinoteka započinje 15. septembra - na 50. rođendan legendarne glumice i svestrane umetnice Sonje Savić (1961-2008) - promocijom knjige “Sonja Savić - otvorena stranica”. To izdanje kuće Intelekta iz Valjeva priredili su Zdenka Tomić i Milomirka Cica Jovović, a promocija će biti praćena filmovima “Una” (1984) Miloša Miše Radivojevića i “Jug jugoistok” (2005) Milutina Petrovića.
Kinoteka će 18. septembra odati i počast španskom piscu, scenaristi i političaru Horheu Semprunu (1923-2011), koji je preminuo početkom leta u Parizu, a poznat je po scenarijima za filmove Alana Renea (Alain Resnais) i Koste Gavrasa (Costa).
Biće prikazan i kultni Gavrasov film “Z” (1969) sa Ivom Montanom (Yves Montand) i Irenom Papas (Irene), te Reneove filmove “Rat je završen...” (1966) i “Žena na prozoru” (1976), kao i “Putevi na jug” (1978) Džozefa Louzija (Joseph Losey), takođe snimljen prema Semprunovom scenariju.
Američkom glumcu Piteru Folku (1927-2011), najpoznatijem po ulozi detektiva Kolomba, Kinoteka će odati počast od 22. do 24. septembra filmovima “Velika trka” (1965) Blejka Edvardsa (Blake Edwards), “Penelope” (1966) Artura Hilera (Arthur Hiller), “Iskrcavanje u Anciju” (1968) Edvarda Dmitrika (Edward Dmytryk) i Duilija Koletija (Duilio Coletti), “Poziv na večeru sa ubistvom” (1976) Roberta Mura (Moore), te “Po svaku cenu” (1969) Đulijana Montalda (Giuliano) i “Koračaj ili umri” (1964) Đuzepea de Santisa (Giuseppe).
Kinoteka će 25. i 26. septembra odati počast i legendarnoj srpskoj pozorišnoj, filmskoj i televizijskoj glumici Oliveri Marković (1925-2011), koja je preminula početkom jula u Beogradu posle duge i teške bolesti.
Omaž Oliveri Marković počinje filmom “Sibirska ledi Magbet” (1963) Andžeja Vajde (Andrzej Wajda), u kojem je igrao i Ljuba Tadić. Biće prikazana i kultna ratna komedija “Balkan ekspres” (1983) Branka Baletića, zatim mitski film o titoističkoj eri “Tito i ja” (1992), koji je režirao njen sin Goran Marković, te “Pad u raj” (2004) Miloša Radovića.
Kinoteka će 28. septembra podsetiti i na pokojnog američkog glumca Džefa Konaveja (1950-2011) - filmovima “Noć orlova” (1976) Džona Stardžesa (John Sturges) i “Briljantin” (1978) Randala Klajzera (Randal Kleiser).
Publika Kinoteke podsetiće se 29. septembra i pokojnog glumca Dušana Janićijevića (1932-2011) - filmovima “Stojan Mutikaša” (1954) Fedora Hanzekovića i “Zadah tela” (1983) Živojina Pavlovića.
Za 30. septembar i 1. oktobar najavljen je omaž američkom glumcu Majklu Sarazinu (1940-2011) - filmovima “Na putu za Šajloh” (1968) Viljema Hejla (William Hale), “Konje ubijaju, zar ne?” (1969) Sidnija Polaka (Sydney Pollack), “Divlja trka” (1976) Čarlsa Baila (Charles) i “Nasrtanje (1982) Dejvida Šmelera (David Schmoeller).
Kinoteka će 12. i 13. septembra podsetiti i na poljski dokumentarni “crni talas” (1956-1958) u svom Studiju za elektronske medije “Vlada Petrić”, a 14. septembra odaće i počast pokojnom Adolfasu Mekasu.
Jugoslovenska kinoteka i novu sezonu započinje u zgradi svog muzeja u Kosovskoj, dok čeka sve potrebne dozvole za preseljenje u zdanje u Uzun Mirkovoj koje je najavljeno za jesen.
Završetak radova na rekonstrukciji zgrade u Uzun Mirkovoj označen je svečano 6. juna ove godine, na Dan Kinoteke i godišnjicu prve filmske projekcije u Beogradu i na Balkanu (1896). Iako je rekonstrukcija zdanja u Uzun Mirkovoj završena, useljenje je ponovo odloženo zbog potrebe nabavke preostale opreme i dobijanja neophodnih dozvola za početak rada na novoj lokaciji, koja će biti multifunkcionalni kulturni centar.
Sajt Kinoteke je www.kinoteka.org.rs, a ceo program nalazi se i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
