Opus Mrđana Bajića u MSUB-u
Izložba “Nepouzdani pripovedač” Mrđana Bajića u Muzeju savremene umetnosti u Beogradu (MSUB), koja će biti otvorena 24. septembra, predstavlja višedecenijski stvaralački opus tog beogradskog vajara i jednog od najprominentnijih aktera savremene umetničke scene u Srbiji.
Postavljena na svih pet nivoa i u neposrednom okruženju MSUB-a, izložba je strukturirana kroz hronološke i tematske celine (‘80 vs ‘90, Yugomuzej, Nepouzdane priče) koje prate sve faze razvoja Bajićevog skulptorskog rada i građenja specifične autorske poetike, pristupa i izraza u mediju skulpture. Postavkom su, kako je naveo MSUB, obuhvaćeni Bajićevi sada već amblematski radovi i projekti koji su poslednje četiri decenije obeležili umetnička dešavanja u Srbiji, u regionu i internacionalno, uključujući i novu interpretaciju projekta “Yugomuzej”, kao i produkciju namenski rađenu za izložbu, čiji kustoski tim čine: Miroslav Karić, Aleksandra Mirčić i Žaklina Ratković.
Nakon Bajićevih prvobitnih istraživanja medijskih potencijala skulpture i odnosa ideja-forma-prostor tokom 1980-ih godina, usledio je period njegovih intenzivnih ispitivanja trodimenzionalnosti forme i izražajnih mogućnosti materijala, u koje počinje da uvodi arhitektonsko-konstruktorsku metodologiju, kasnije definisanu terminom skulptotektura (Lidija Merenik) koja do danas ostaje ključna u tumačenjima njegovog rada i postupaka daljih usložnjavanja i eleboriranja skulptorskih celina koje su neretko podrazumevale i višemedijske izraze.
Mrđan Bajić, Ćupovi I – IX, terakota, poliester, akril, 23 x 18 x 15 (x 9) cm, 1985. MSUB, foto: Bojana Janjić / MSUB
Pored skulptorskih ostvarenja, koja predstavljaju vrsne primere skulpture u proširenom polju, izložba obuhvata i – za Bajića važan i neodvojiv – crtački opus, kao deo istraživačkih procesa i svakodnevne misaone prakse. Crtež ili često, crtež- kolaž, za Bajića su idejna polazišta u testiranju konačnih skulptoralnih formi, nepresušni izvor predložaka i skica za realizovane ili, nikad izvedene radove, mišljene za izlagačke i javne prostore. Izložbene celine, takođe, daju uvide u širok opseg tema kojima se umetnik bavio, u pronicljive i suptilne kritičke refleksije kako istorijsko-društvenih, političkih, kulturoloških konteksta i narativa ovdašnjih prostora, najpre iniciranih neposrednim turbulentnim dešavanjima u poslednjoj deceniji XX veka, tako i globalnih civilizacijskih fenomena kojima su obeležena njegova tematska interesovanja poslednju deceniju i po.
Mrđan Bajić, Yugomuzej, instalacija (drvo, gvožđe, aluminijum, tekstil, karton, elektro-instalacija), 380 x 500 x 500 cm, 1998-2007. MSUB, foto: Bojana Janjić / MSUB
Daljem sagledavanju autorskog rada Bajića značajno doprinose i pojedinačni izložbeni segmenti posvećeni saradnjama sa drugim umetnicima poput britanskog umetnika Ričarda Dikona, kao i umetnikovom dugogodišnjem profesorskom angažmanu na Fakultetu likovnih umetnosti (FLU) u Beogradu i edukaciji generacija mladih umetnika.
U saradnji sa katedrom za istoriju umetnosti Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, FLU i Srpskom akademijom nauka i umetnosti (SANU), čiji je Bajić član, studenti istorije umetnosti kreirali su bazu umetnika koji su studirali kod njega i na taj način napravili svojevrstan pregled savremene skulptorske scene u Srbiji poslednjih 30 godina.
U okviru izložbe planirana su tematska vođenja, razgovori i predavanja na kojima će domaći i inostrani istoričari umetnosti, kustosi i teoretičari govoriti o različitim aspektima Bajićevog umetničkog delovanja, ali i o pitanjima u vezi sa savremenom skulptorskom praksom.
Promocija pratećeg kataloga izložbe sa autorskim tekstovima prof. dr Lidije Merenik, prof. dr Antonela Tolvea, kustosa Žakline Ratković i Miroslava Karića, biće održana 15. oktobra.
Mrđan Bajić, Kuća koja peva la la la, kombinovana tehnika na papiru, 170 x 125 cm, 2022, foto: Vladimir Popović
Mrđan Bajić (1957, Beograd) završio je VIII beogradsku gimnaziju 1976. godine, kada upisuje FLU u Beogradu. Diplomske (1981) i postdiplomske (1983) studije završio u klasi profesora Jovana Kratohvila na Vajarskom odseku. Asistent je na Vajarskom odseku FLU od 1985. do 1990. godine, kada odlazi u Pariz gde radi u okviru Cité Internationale des Arts (1990-1992), Usine éphémère, Asnières (1992-1993) i Pollock-Krasner Foundation Grant (1993-1995). U Beograd se vraća krajem 1996. i naredne godine postaje profesor na FLU, od kada vodi nastavu na Vajarskom odseku. Od 2002. godine vodi klasu na istom odseku za studente završnih godina osnovnih i master studija. Kao gostujući umetnik, držao je predavanja na likovnim akademijama i katedrama za istoriju i teoriju umetnosti u: Ričmondu, Stokholmu, Sidneju, Budimpešti, San Francisku, Banja Luci, Karlsrueu, Berlinu, Njujorku itd.
Bajić je u periodu od 1998. do 2002. radio na projektu “Yugomuzej” koji je predstavljen u Beogradu (CZKD, 2001), Beču (Kunsthalle Wien project space, 2003) i na 25. Bijenalu u Sao Paolu (2002).
Predstavljao je Srbiju na Bijenalu u Veneciji 2007. godine projektom “Reset”.
Mrđan Bajić, Generalštab, drvo, aluminijum, terakota, keramičke glazure i poliuretanske boje, 57 (147) x 47 x 36 cm, 2014/2015, Kolekcija Marjanović, foto: Vladimir Popović
Bajić je dobitnik ordena Viteza umetnosti i književnosti francuskog Ministarstva kulture 2015.
Izabran je za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti 2021. godine.
Izložba “Nepouzdani pripovedač” u MSUB biće otvorena do 23. januara 2023.
Realizaciju izložbe pomogli su: Ministarstvo kulture i informisanja Srbije, Sekretarijat za kulturu Beograda, FLU, SANU, Hartefakt i sponzori.
*Naslovna fotografija: Mrđan Bajić, Brandeburška kapija, kamen, inoks, 250 x 180 x 700 cm, 2020/22. Produkcija: Fondacija Lana Bekavac, Aranđelovac, snimila: Bojana Janjić / MSUB
(SEEcult.org)
