Otvoren 11. Zagrebdox

Projekcijom filma “Besne bakice” o dve 90-godišnjakinje zabrinute za sudbinu unuka zbog ekonomske i klimatske situacije u svetu, 22. februara počeo je 11. ZagrebDox, najveći međunarodni festival dokumentarnog filma u Hrvatskoj i regionu, koji predstavlja do 1. marta više od 150 naslova u 16 programa, uz niz razgovora sa mnogobrojnim gostima.

Publici 11. ZagrebDoxa, koji je otvoren u svih pet dvorana Cineplexxa Centra Kaptol, obratio se video porukom i reditelj norveško-dansko-italijanskog filma “Besne bakice” Havard Bustnes, a nakon projekcije i protagonistkinje Shirley i Hinde iz Sijetla, koje zbog neizvesne budućnosti svojih unuka kreću u filmu u obračun sa krizom kako bi izborile ekonomski rast.

Direktor ZagrebDoxa Nenad Puhovski istakao je na otvaranju da je susret između svetskog, evropskog, regionalnog i pre svega hrvatskog filma nit vodilja koja je vrlo važna za taj festival, ali je naglasio i važnost razgovora o prikazanim filmovima.

“Najvažnijim mi se čini kreativan razgovor o filmovima. Zbog toga smo ove godine uveli novi program, ZagrebDoXXL, čija je svrha proširiti za gledaoce platformu razgovora sa zanimljivim sagovornicima i stručnjacima kako bi se ostvarilo više dijaloga, jer mi se čini da ga u ovoj zemlji još uvek nedostaje. Mi ga na skroman način pokušavamo progurati onoliko koliko možemo”, rekao je Puhovski.

     Poruka reditelja Besnih bakica publici ZagrebDoxa

Uz 25 filmova u međunarodnoj i 18 u regionalnoj konkurenciji, te devet zvaničnih programa (Biografski dox, Glazbeni globus, Happy Dox, Kontroverzni dox, Majstori doxa, Stanje stvari, Teen Dox, Factumentarci i ADU Dox), 11. ZagrebDox donosi i tri nove sekcije Triler dox, Blistok i ZagrebDoXXL, kao i dve retrospektive hrvatskih dokumentaraca u selekciji filmske kritičarke i filmološkinje Diane Nenadić – autorsko veče Vinka Brešana i retrospektivu hrvatskih muzičkih dokumentaraca.

      Vinko Brešan i Veljko Bulajić

Festival je proglasio otvorenim zamenik načelnika Ureda za obrazovanje, kulturu i sport Grada Zagreba Tedi Lušetić, koji je zahvalio organizatorima što i ove godine omogućavaju gledaocima praćenje recentne svetske produkcije dokumentarnog filma. Posebno je izrazio zadovoljstvo velikim brojem filmova hrvatskih autora, a ove godine ih je čak 36, među kojima je devet premijera.

U regionalnoj konkurenciji, u sklopu Dox događanja, premijerno će biti prikazani hrvatski filmovi “Besplatno” Vlatke Vorkapić, “Bolesno” Hrvoja Mabića, “Lijepo mi je s tobom, znaš” Eve Kraljević, “Rakijaški dnevnik” Damira Čučića, “Riba ribi grize rep” Nevena Hitreca i “Veruda – film o Bojanu” Igora Bezinovića. Premijere će imati i “Utopija” Mladena Ćapina (Kontroverzni dox), “Povratak vlaka” Igora Husaka (ADU Dox) i “Limb” Davora Kanjira (Factumentarci).

      Lijepo mi je s tobom, znaš

U regionalnoj konkurenciji prikazuje se dokumentarac “Posljednjih 100” Morane Komljenović, a u Glazbenom globusu “Izgubljeno Dugme” reditelja Renata Tonkovića, Maria Vukadina i Roberta Bubala. Petar Krelja predstaviće u programu Majstori doxa “Oluje se uvijek vraćaju kući”, a u retrospektivi hrvatskih muzičkih dokumenataraca dva starija naslova. Uz autorsko veče Vinka Brešana, niz dokumentarca sa hrvatskim predznakom našlo se i u programima ADU Dox i Factumentarci.

Međunarodnu konkurenciju 11. ZagrebDoxa otvara 23. februara poetični dokumentarac o ljudima sa samog severa Rusije i takozvanoj ruskoj duši u kojoj fatalizam i crni humor postoje rame uz rame, film “Ispod leda” u režiji Robina Dimeta.

     Besne bakice, film odabran za otvaranje 11. ZagrebDoxa

Regionalnu konkurenciju otvara francusko-italijanski film “Kamena rijeka” u režiji Giovannija Donfrancesca o evropskim klesarima koji su početkom 20. veka prešli okean i u gradiću Bare u Vermontu otvorili najveće kamenolome granita na svetu.

Program Biografski Dox startuje filmom “Prognostičar” Marcusa Vettera i Karin Steinberger o Martinu Armstrongu, čoveku koji je razvio izuzetno precizan kompjuterski program za predviđanje svetskih ekonomskih kretanja, što se baš i nije svidelo američkim bankarima i FBI-ju. Nakon projekcije, sledi sesija Q&A s rediteljem Marcusom Vetterom.

     Prognostičar, Martin Armstrong

Program Glazbeni globus otvara 3D spektakl “Pod elektronskim nebom” Emijem nagrađenih reditelja Dana Cutfortha i Jane Lipsitz o najvećem svetskom festivalu dens muzike, Electric Daisy karnevalu.

Počinju i projekcije novih programa Blistok i Triler dox, koji predstavlja 23. februara film “Hitan poziv” režisera Pekke Lehta, zasnovan na priči o nerazrešenom ubistvu koje ostaje jedan od najbizarnijih slučaja u novijoj finskoj istoriji. Lehto će sa scenaristom Mikom Purolom biti prisutan na Q&A sesiji.

Među rekordnih 150 gostiju - koliko ih je najavljeno, biće i nagrađivana rediteljka Kim Longinotto koja učestvuje sa dva filma “Snovolovka” i “Ljubav je sve: 100 godina ljubavi i udvaranja”, a održaće i masterklas. 

     Snovolovka

Masterklas će održati i proslavljeni reditelj Želimir Žilnik iz Srbije, koji će premijerno prikazati film “Destinacija_Serbistan” o azilantima i zakonskim procedurama kroz koje prolaze u Srbiji. Svedočenja azilanata, neregularnih imigranata, ali i predstavnika državnih institucija i nevladinih organizacija, delovi su priče o sistemu azila u Srbiji, kroz koji svakodnevno prolaze desetine ljudi iz Sirije, Avganistana, Somalije, Gane i drugih udaljenijih zemalja sveta.

     Destinacija_Serbistan

U Zagreb stiže i Laurent Bécue-Renard o čijem će se filmu “O ljudima i ratu” povesti tematski razgovor u programu ZagrebDoXXL, a autor će nakon projekcije učestvovati i u sesiji Q&A-a. Na ZagrebDox se vraća Pawel Lozinski, ovoga puta filmom “Werka”, a iz Poljske dolazi i Julia PopƗawska koja će prikazati “Mesto”, te ruska rediteljka Julia Mironova, autorka dokumentarca “Kamčatka – lek za mržnju”.

O nemačkom dokumentarcu “Titovi odredi smrti” – jednim od naslova Kontroverznog doxa, publika će nakon projekcije moći da razgovara sa Philippom Grüllom i Frankom Hofmannom, rediteljima tog filma razotkriva jugoslovenske špijune odgovorne za zločine nad hrvatskim emigrantima u Nemačkoj.

      Titovi odredi smrti

ZagrebDox će posetiti i Aleksandar Nikolić, reditelj britanskog filma “Srpski odvjetnik”, koji dolazi sa glavnim protagonistom Markom Sladojevićem, jednim od advokata Radovana Karadžića.

Među gostima su najavljeni i francuski reditelj Daniel Touati (Brat i sestra), te bliskoistočne rediteljke Firouzeh Khosrovani (Svečanost i dužnost) iz Irana i Nurit Kedar (Doživotni zatvor) iz Izraela. Sa severa Evrope dolaze danski reditelj Søren Steen Jespersen, autor filma “Ratnici sa severa”, koji će biti prikazan u novom programu Blistok.

     Ratnici sa severa

Međunarodnim žirijem predsedava hrvatski reditelj Vinko Brešan, a čine ga i rediteljka Ágnes Sós, čiji je film "Bujica ljubavi" nagrađen posebnim priznanjem 2014. u regionalnoj konkurenciji, te urednik i producent Ventana-Filma Hans Robert Eisenhauer. Filmove iz regionalne konkurencije ocenjivaće producent i distributer nemačke producentske kuće MA.JA.DE Heino Deckert, zatim reditelj Marius Iacob, koji je osvojio posebno priznanje za "24 kante, 7 miševa, 18 godina" na ZagrebDoxu 2013. godine, te hrvatska književnica Ivana Simić Bodrožić.

O najboljem filmu autorke ili autora do 35 godina odlučuje Mladi žiri, čine ga Carlo Zoratti, reditelj dokumentarca "Posebna potreba" koji je 2014. nagrađenog Malim pečatom, zatim reditelj Hrvoje Mabić, čiji je "4. majmun" nagrađen prošle godine posebnim priznanjem u kategoriji Movies That Matter, te filmska kritičarka Jelena Pašić.

O filmu koji na najbolji način promoviše ljudska prava (Movies That Matter) odlučivaće redatelj Vitaly Mansky, rediteljka i umetnica Tamara Erde, koja će predstaviti i vlastiti rad u dokumentarcu "Ovo je moja zemlja" (Teen Dox), te politološkinja Ana Matan.

Najbolji film sa temom bliskom mladima ocenjuje žiri učenica i učenika Privatne umetničke gimnazije u Zagrebu.

ZagrebDox se održava uz podršku Grada Zagreba, Hrvatskog audiovizualnog centra (HAVC) i programa Kreativna Europa (potprograma Media), a generalni sponzor je Hrvatski Telekom.

U proteklih deset godina ZagrebDox je privukao više od 200.000 posetilaca na oko 2.000 projekcija na kojima je prikazano više od 1.500 filmova.

Prošle godine, na jubilarnom, 10. ZagrebDoxu, najboljim filmom u međunarodnoj konkurenciji proglašen je čileanski “Poslednja postaja” o starim ljudima koje su odbacili društvo i njihove porodice, dok je u regionalnom takmičarskom programu pobedio “Sacro GRA” Đanfranka Rozija o životu ljudi na auto-putu oko Rima, koji je pobedio i na 70. Mostri u Veneciji.

Festivalski sajt je zagredox.net, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org.

* Foto: Nina Đurđević

(SEEcult.org)