Pisci predlažu ministru kulture

Grupa od oko 40 uvaženih pisaca, književnih kritičara i urednika u Srbiji predložila je ministru kulture Ivanu Tasovcu niz mera koje bi dovele do redefinisanja stanja na književnoj sceni kao oblasti umetničkog stvaralaštva koja je u velikoj meri institucionalno zapuštena.

Prema toj inicijativi, neophodno je formiranje komisije za dodeljivanje stipendija piscima, rešavanje problema otkupa knjiga za javne biblioteke, uređenje časopisne scene, kao i podrška izdavaštvu, književnim manifestacijama od značaja i podrška i osnaživanje književnog stvaralaštva za decu i mlade.

Predlozi grupe pisaca i kritičara, kako su istakli, podrazumevaju postojanje jasne kulturne politike koju bi trebalo definisati uz pomoć pojedinaca koji su se u svojoj oblasti delovanja pokazali kao najveći mogući profesionalci.

Uvereni u mogućnost saradnje sa Ministarstvom kulture i informisanja, potpisnici te inicijative naveli su u pismu ministru da literatura ne zahteva prevelika novčana ulaganja, a može mnogo da pomogne proklamovanim ciljevima prezentacije kulture u Srbiji u evropskim i svetskim razmerama.

Predložena komisija koja bi piscima dodeljivala stipendije za nesmetan rad, kako je navedeno, radila bi isključivo na osnovu kriterijuma kvaliteta predloženog sinopsisa.

Stipendije bi bile osmišljene kao tromesečne, polugodišnje i godišnje, u mesečnom iznosu od 60.000,00 dinara. Broj stipendija bi se prilagodio budžetu Ministarstva kulture, a rad komisije bio bi dostupan na uvid javnosti.

“Insistiramo na nezavisnom i transparentnom radu svake predložene komisije, te na eliminaciji uticaja izdavača, reprezentativnih udruženja, urednika, političkih struktura, kao i pojedinaca koji su učestvovali u devastaciji kulturnog prostora u prethodnih godinu i po dana, ali i samih autora”, poručili su pisci, otvoreni za dijalog sa ministrom o kriterijumima za izbor članova svih komisija, trajanju, kao i mogućnostima produženja ili skraćenja mandata.

Predloženo je i rešavanje problema otkupa knjiga za javne biblioteke i to kroz formiranje komisije za otkup koja bi se sastojala od stručnjaka iz oblasti izdavaštva i bibliotekarstva, uz određeni vid insistiranja na otkupu dela savremene srpske literature.

Posebno je ukazano i na potrebu uređenja časopisne scene u Srbiji, zemlji sa više od 90 književnih časopisa koji izlaze neredovno.

Predložena je standardizacija časopisa u svakom smislu (vizuelno-dizajnerskom, lektorsko-korektorskom, kvalitativnom u smislu prevoda i premijerno objavljenih tekstova). Evaluacijom i uvođenjem preciznih standarda postalo bi jasno koji su kriterijumi nužni, te bi se finansijska sredstva odvajala na bazi stabilnih normativa, a ne proizvoljnih, nejasnih i zlonamernih odluka. Kao posledica takve evaluacije, kako su ocenili pisci, nastala bi hijerarhijska rang-lista časopisa, iz koje bi bilo vidljivo koji su časopisi poštovanjem standarda stekli prioritetni značaj, a koji će morati da pronađu izvore finansiranja mimo Ministarstva kulture.

Predlaženo je stoga da se ta lista svake kalendarske godine preispita i u skladu sa standardima i postojećim rezultatima ponovo uspostavi

Pisci predlažu i podrška izdavaštvu koja bi se odvijala u dva pravca. To bi značilo pomoć kapitalnim i važnim izdanjima, s posebnim naglaskom na afirmaciju domaćeg književnog stvaralaštva, uz nastavak sistemske podrške prevodima knjiga domaćih autora, što se pokazalo kao dobra praksa u poslednjih nekoliko godina.

U okviru pomoći izdavaštvu, predlaženo je i učlanjenje Srbije u evropsku mrežu Traduki koja potpomaže izdavaštvo i prevođenje.

Članarina na godišnjem nivou iznosi 20.000 evra, a fondovi koje bi mogli da se povuku iz Tradukija iznose 60.000 evra, što znači da na svaki uloženi evro izdavači iz Srbije mogu da izvuku tri.

Predložena je i podrška književnim manifestacijama od značaja na način identičan kao kod časopisa, s tim da bi u ovom slučaju kriterijumi podrazumevali veličinu i značaj manifestacije u evropskim i regionalnim okvirima, a tek potom u nacionalnim.

Takođe, predložena je podrška i osnaživanje književnog stvaralaštva za decu i mlade kako u vidu časopisa, tako i u vidu aktivne kampanje za prezentaciju kvalitetnog književnog stvaralaštva za osnovnoškolski uzrast.

“Smatramo da je predstavljanje i približavanje književnosti u najmlađem uzrastu osnova za svaki dalji rad”, poručili su pisci, ističući da su za potpunu transparentnost svih predloženih procesa.

Takođe, izrazili su spremnost da predlože sa svoje strane nekoliko profesionalaca koji bi učestvovali u efikasnom i partnerskom dijalogu sa ministrom kulture.

Inicijativu su potpisali književnici Filip David, Svetislav Basara, Veselin Marković, Srđan Valjarević, David Albahari, Saša Ilić, Mirjana Đurđević, Vladimir Arsenijević, Srđan Tešin, Mića Vujičić, Ibrahim Hadžić, Enes Halilović, Srđan Srdić, Tomislav Marković, Marjan Čakarević, Dragoljub Stanković, Dragana Mladenović, Andrija Matić, Miloš Živanović, Bojan Babić, Zvonko Karanović, Mileta Prodanović, koji je i istaknuti slikar, Aleksandar Novaković, Siniša Tucić, Petar Matović i Željko Mitić.

Potpisnici inicijative su i književni kritičari Saša Ćirić, Tijana Spasić, Vladimir Arsenić, Jasmina Vrbavac, Irena Javorski i Ivan Radosavljević, koji je i prevodilac, kao i urednica književnog programa u Kulturnom centru Beograda Olivera Stošić Rakić, urednica festivala Krokodil Ana Grmuša Pejović, urednica izdavačke kuće “Književna radionica Rašić” Aleksandra Rašić Radosavljević i hungarolog Marko Čudić.

(SEEcult.org)