Počeo 16. Palić
Festival evropskog filma Palić svečano je otvoren 18. jula uz duhovite opaske legendarnog britanskog reditelja Kena Rasela (Russell), jednog od dobitnika nagrade “Aleksandar Lifka”, a do 24. jula prikazaće više od 70 filmova, uključujući 14 u glavnom takmičarskom programu, koji izazivaju i smeh i suze, a odnose se i na porodične i na društvene teme.
Festival evropskog filma Palić svečano je otvoren 18. jula uz duhovite opaske legendarnog britanskog reditelja Kena Rasela (Russell), jednog od dobitnika nagrade “Aleksandar Lifka”, a do 24. jula prikazaće više od 70 filmova, uključujući 14 u glavnom takmičarskom programu, koji izazivaju i smeh i suze, a odnose se i na porodične i na društvene teme.
Iako znatno manjeg budžeta zbog ekonomske krize, Palićki festival u 16. izdanju obuhvata devet programa - glavni Takmičarski i program “Paralele i sudari”, kao i “Mladi autori Evrope”, “Novi mađarski” i “Novi finski film”, “Underground Spirit”, “Ecodox”, “Srpski film u tranziciji” i omaže posvećene Raselu i srpskom glumcu Predragu Mikiju Manojloviću, takođe dobitniku nagrade “Aleksandar Lifka”.
Otvarajući 16. Palić, britanski veteran i filmski buntovnik Rasel rekao je da mu je veoma značajna nagrada “Lifka”, koju mu je za doprinos evropskoj kinematografiji uručio direktor Palićkog festivala Radoslav Zelenović.
Rasel je rekao da je na Palić došao i da bi upoznao talentovanog japanskog reditelja - majmuna, autora eksperimentalnog filma koji je proistekao iz dokumentarca “Kapucin” o majmunima i njihovom odnosu prema filmu, koji će biti prikazan u programu “Mladi autori Evrope”.
"On je najtalentovaniji majmun na svetu i uveren sam da ćete uživati kada ga upoznate", rekao je Rasel, koji je prošle godine na 10. Motovun festivalu u Hrvatskoj dobio nagradu “Maverick”, namenjenu autorima koji su zadužili filmsku istoriju kršenjem tabua, izvrtanjem ustaljenih normi i proširivanjem granica filmskog izraza.
Rasel će se 19. jula sastati sa publikom i odgovarati na pitanja na sceni “Jadran” u Subotici, na projekciji svog čuvenog filma “Tomi” (1975) - ekranizacije rok opere grupe Hu (The Who).
Publiku na Letnjoj pozornici na otvaranju 16. Palića pozdravio je i ministar kulture Srbije Nebojša Bradić, koji je ukazao na značaj filmskih autora koji slobodno prikazuju uznemirujuće slike današnjeg sveta, ističući da palićki festival pokušava da odgovori na pitanje o ulozi pojedinca u svetu u kojem vladaju moć i pohlepa.
Festivalski program zvanično je startovao austrijsko-francusko-turskim filmom “Sloboda na tren” Araša Riahija (Arash), prisustvovali su i ministar životne sredine i prostornog planiranja Oliver Dulić, pokrajinski sekretar za kulturu Milorad Đurić i gradonačelnik Subotice Saša Vučinić.
“Sloboda na tren” jedan je od 12 filmova u konkurenciji u okviru glavnog takmičarskog programa, budući da su domaći film “Ordinary People” Vladimira Perišića i ovogodišnji kanski pobednik “Bela traka” Mihaela Hanekea (Michael), kojim će 16. Palić biti zatvoren, van konkurencije.
Prema navodima selektora Takmičarskog programa Nikolaja Nikitina, filmovi koje je odabrao spadaju među najinteresantnija i najizazovnija nova evropska autorska ostvarenja, koja će pokazati koliko su bliske komedija i drama, odnosno smeh i plač.
Nijedan film u glavnom programu, prema navodima Nikitina, ne predstavlja crno-belu sliku teme kojom se bavi, pa iako selekcija izgleda na prvi pogled mračno, sadrži i pojedine komične filmove, koji se takođe osvrću na aktuelna društvena i politička pitanja, poput izraelskog filma “Izgubljena ostrva” Rešefa Levija (Reshef Levy) ili rumunskog “Najsrećnija devojka na svetu” Radua Judea.
Deo filmova posvećen je savremenim političkim temama - kulturnoj različitosti i ličnoj i nacionalnoj istoriji, poput “Bele trake”, a deo se bavi savremenim pitanjima, poput filma “Rusija 88” Pavela Bardina - prvog u Rusiji koji obrađuje temu skinhedsa i neonacista.
Film “Izgubljena ostrva”, prikazan prve večeri, porodična je autobiografska drama čija se radnja odvija u Izraelu 80-ih godina, a govori o potrebi izbora između odanosti porodici i ostvarenja svog sna.
Publika će 19. jula videti još dve porodične drame - niskobudžetni film o osveti “Katalin Varga” debitanta Pitera Striklenda (Peter Strickland), koji je nagrađen Srebrnim medvedom ove godine u Berlinu, te “Posetilac” finskog reditelja J.P. Valkeapaa o majci i sinu koji žive na seoskoj farmi, dok je otac u zatvoru. Njihov jednostavan život remeti dolazak ranjenog stranca, koji im donosi poruku od oca...
Takmičarski program obuhvata i filmove “Bazar” Bena Hopkinsa, “Contact High” austrijskog reditelja Mihaela Glavogera (Michael Glawogger), koji je prikazan nedavno i u Karlovim Varima, zatim belgijski “Moskva - Belgija” (Christophe Van Romaey), mađarski “Sedmi krug” Arpada Sopsitsa, kao i nemački “Mirna vremena” (Neele Leana Vollmar).
U takmičarskom programu je i film “Đavolja Varoš” Vladimira Paskaljevića, koji će imati srpsku premijeru posle nedavne međunarodne u Karlovim Varima, a predstoji mu i festival u Montrealu, u konkurenciji za najbolji film u protekloj godini.
Reč je o tragikomediji koja, kroz mozaičku strukturu i niz izukrštanih ljudskih sudbina - tipova savremene srpske svakodnevice, pokušava da odslika neke od problema savremenog srpskog društva, a glavne uloge igraju Lazar Ristovski, Danica Ristovski, Slavko Štimac, Marta Bereš…
Žirijem, koji će dodeliti Zlatni toranj za najbolji film, Palićki toranj za najbolju režiju i Specijalnu nagradu, predsedava dugogodišnji direktor Filmskog festivala u Veneciji Alberto Barbera, a članovi su i reditelj Szabolcs Tolnai iz Subotice, glumac Samuel Finzi iz Bugarske, novinarka Gloria Scola iz Španije i direktor Bečkog filmskog fonda Peter Zewrel.
Dva domaća filma biće prikazana i u programu “Paralele i sudari” - omnibus “Neko me ipak čeka” Marka Novakovića i debitantski igrani film Darka Lungulova “Tamo i ovde”, koji je već dobio niz nagrada, uključujući za režiju na nedavnom SOFEST-u u Sopotu i nagradu za najbolji film o Njujorku na uglednom njujorškom Trajbeka festivalu.
Selektor programa “Paralele i sudari” Petar Mitrić odabrao je još šest filmova koji se takmiče za nagradu “Gorki List” za toleranciju, koju će dodeliti međunarodni žiri kritike.
To su bugarski “Zift” Javora Gardeva u strip maniru, ruski “Pomoć poludelog” Borisa Hlebnjikova, poljski “Offsiders” Kasie Adamik, “Muzika” slovačkog reditelja Juraja Nvote i “Seoski učitelj” Bogdana Slame.
Na otvaranju festivala uručena je i nagrada Underground Spirit nemačkom reditelju Uliju M. Šipelu (Schuppel), koji se proslavio filmom “Road to God Knows Where” (1990) o turneji čuvenog australijskog muzičara i kantautora Nika Kejva (Nick Cave) i njegovog benda Bed Sids (The Bad Seeds), za koga je snimao i muzičke spotove. Šipel je i autor prvog dugometražnog igranog filma snimljenog digitalnom tehnikom “Planet Alex” (2001), koji je takođe osvojio niz priznanja, uključujući Tigra na festivalu u Roterdamu.
Predstavnici većine filmova iz svih programa biće gosti na Paliću, kao i Miki Manojlović, koji je odnedavno i na čelu Filmskog centra Srbije.
Prošle godine bile su čitave ekipe pojedinih filmova, dok će ove biti uglavnom po jedan predstavnik, a razlog je smanjenje budžeta za oko 40 odsto (250.000 evra u odnosu na prošlogodišnjih 400.000).
Prema rečima direktora Palićkog festivala Radoslava Zelenovića, koji je i na čelu Jugoslovenske kinoteke, ovogodišnja podrška svela se na Ministarstvo kulture Srbije, Pokrajinski sekretarijat za kulturu i grad Suboticu, dok je situacija sa sponzorima dramatična.
Uglavnom se zato i štedelo na gostima, a i muzički program, koji će biti održan od 19. do 23. jula u Jedriličarskom klubu, obuhvata uglavnom domaće bendove (Nikad dosta, Goribor, Ola Horhe i Lira vega), uz elektro-pop muzičarku Leila Albayaty iz Berlina.
Okrugli stolovi 16. Palića posvećeni su ekološkim izazovima Srbije i kinematografiji u doba tranzicije, a zbog nedostatka sredstava, takođe će okupiti uglavnom domaće učesnike.
Palićki festival prvi je u regionu koji izlazi u susret licima sa oštećenjem sluha tako što će svi domaći filmovi biti prikazani sa titlom na srpskom jeziku. Reč je o projektu Komore mladih Novi Sad, koji podrazumeva titlovanje sto naslova domaće kinematografije za lica sa oštećenjem sluha. Tu ideju podržalo je Ministarstvo kulture Srbije, a 16. Palićki festival se uključio tako što će sa srpskim titlom prikazati filmove “Đavolja varoš”, “Ordinary People”, “Neko me ipak čeka” i “Tamo i ovde”.
Sajt festivala je www.palicfilmfestival.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
