Počinju 44. Mokranjčevi dani

Festival “Mokranjčevi dani”, posvećen Stevanu Stojanoviću Mokranjcu (1856-1914), svečano počinje 11. septembra u Negotinu, rodnom gradu velikog srpskog kompozitora i dirigenta, a narednih pet dana okupiće u takmičarskom programu natpevavanja domaće i vokalne umetnike iz Makedonje, Slovenije, Hrvatske, Rumunije i Mađarske.

Festival “Mokranjčevi dani”, posvećen Stevanu Stojanoviću Mokranjcu (1856-1914), svečano počinje 11. septembra u Negotinu, rodnom gradu velikog srpskog kompozitora i dirigenta, a narednih pet dana okupiće u takmičarskom programu natpevavanja domaće i vokalne umetnike iz Makedonje, Slovenije, Hrvatske, Rumunije i Mađarske.

Festival će tradicionalno početi zajedničkim nastupom horova - učesnika “Natpevavanja”, koji će izvesti Mokranjčevu Šestu rukovet.

Među učesnicima, koji će tokom takmičarskog dela programa obavezno morati da izvedu Mokranjčevu XV Rukovet, najavljeni su mađarski Hor “Mecsek“ iz Pečuja (dirigent Atila Kertes), “Ipavska” iz Slovenije (Matijaš Šček), riječki Hor “Rijeka primorja” (Darko Đekić), “Canticum Novum” iz Beograda (Stefan Zekić) i makedonski hor “Vardar” iz Skoplja (Ilija Atanos).

Na 44. “Mokranjčevim danima” učestvuje i lokalna etno grupa Marinika, kao i Vasil Hadžimanov Bend i mađarski Hor Jaž Voices, koji će izvesti obrade Mokranjčeve muzike, te prošlogodišnji pobednik natpevavanja horova - hrvatski “Rondo Histriae”.

U okviru pratećeg programa 44. “Mokranjčevih dana”, duvački kvintet Beogradske filharmonije premijerno će izvesti festivalsku narudžbinu “15 rukohvata po Stevanu”, čiji je autor Zoran Hristić.

Gostovaće i Pozorište na Terazijama, mjuziklom “Cigani lete u nebo”, a u završnici će se predstaviti i Romafest Gypsy Dance Theatre iz Rumunije.

U okviru 44. “Mokranjčevih dana”, biće održana i naučna tribina posvećena stogodišnjici filmske muzike, a povodom 60 godina Jugoslovenske kinoteke, najavljena je i prezentacija Mokranjčeve muzike na filmskom platnu.

Filmsku muziku izvešće i Beogradski revijski orkestar, pod vođstvom dirigenta Nenada Pročkovića.

Najavljeno je i poetsko i veče posvećeno kamernoj muzici slavne kompozitorke Ljubice Marić, čiji se jubilej - stogodišnjica rođenja, obeležava ove godine u Srbiji nizom manifestacija, a uključen je i na UNESCO-vu listu godišnjica 2009.

Biće otvorena i izložba slika nedavno preminule Olje Ivanjicki, kao i izložba “Eho muzike” Likovne kolonije Vratna, a najavljen je i izlet u selo Mokranje, gde će nastupiti dečji hor RTS-a.

Mokranjac je u svoje vreme bio progresivni Evropejac, teoretičar, organizator muzičkog života, osnivač i utemeljivac institucija, a istovremeno kompozitor duboko ukorenjen u kulturno nasleđe i baštinu.

Koristeći ljudski glas kao najraskošniji instrument, Mokranjac nije bio samo utemeljivač horske muzike u Srbiji, već i najprecizniji muzički hroničar svog vremena.

Rodni Negotin mu je sačinio legat organizujući festival “Mokranjčevi dani” od 1966. godine, najstariji festival te vrste muzike u Srbiji.

Mokranjac je najveći deo života proveo u Beogradu, a umro je kao izbeglica u Skoplju na početku Prvog svetskog rata.

Mladi Mokranjac je tokom redovnog školovanja u Negotinu, Zajecaru i Beogradu pouke o muzici dobijao površno i neredovno. Ipak, imao je prilike da sluša raznovrsno narodno pevanje i crkveno pojanje, tada još izuzetno živo u usmenoj tradiciji.

Gimnazijsko školovanje nije mu bitno olakšalo sticanje znanja o muzici.

Uz podršku i pomoć Prvog beogradskog pevačkog društva i uz državnu stipendiju, studije muzike je započeo u Minhenu (1879), a nastavio i dovršio u Lajpcigu i Rimu. Po povratku u Beograd (1887) postao je dirigent crkvenog hora Kornelije Stanković i Prvog beogradskog pevačkog društva.

Za Beogradsko pevačko društvo, koje je pod njegovim rukovođenjem ispisalo zlatne stranice svoje istorije, ostao je vezan do kraja života i kao dirigent i kao kompozitor.

Kao kompozitor, Mokranjac je dosledno išao putem negovanja nacionalnog muzickog stila, koji je u srpskoj muzici polovinom 19. veka započeo Kornelije Stanković, a sa pođednakim žarom radio je i na polju svetovne i na polju crkvene muzike.

Realistički je sagledao prilike u Beogradu i tadašnjoj Srbiji, pa se opredelio za horsko a capella stvaralaštvo, koje je u toj sredini imalo i slušaoce i izvođače. Crkvenom pojanju je bio posvećen celog života, a slušao ga je i učio još kao dete u negotinskoj crkvi. Na njegovom beleženju je radio više od jedne decenije, a rezultat su tri obimne knjige notnih zapisa.

Na osnovu tradicionalnih napeva, pisao je horsku duhovnu muziku od studentskih dana do kraja života. Na temeljima narodne umetnosti stvorio je muzička dela neprolazne vrednosti, a delujući kao dirigent, izveo ih je u mnogim gradovima Evrope i Balkana.

Vek i po od rođenja Mokranjca obeležen je 2006. godine, a tom slavnom kompozitoru bile su posvećene i 38. Beogradske muzičke svečanosti (BEMUS).

Sajt “Mokranjčevih dana” je www.mokranjcevi-dani.com, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org

(SEEcult.org)