Ponovljena muzejska groznica

Noć muzeja, manifestacija na evropskom nivou koja se ove godine poklopila sa Međunarodnim danom muzeja, održana je 18. maja u 40 zemalja Evrope, uključujući i većinu u regionu, a jedna od najmasovnijih ponovo je bila u Srbiji, gde je, prema navodima organizatora, samo u Beogradu i Novom Sadu zabeleženo 310.000 poseta. I ove godine rekorder je Francuska, u kojoj je bilo dva miliona posetilaca Noći muzeja.

Noć muzeja u Srbiji, prema navodima organizatora, zadržala je treće mesto po veličini u Evropi, a samo u Beogradu, gde je održana deseti put, zabeleženo je 190.000 poseta na 60 lokacija. Istovremeno, najveći muzeji u Beogradu (Narodni i Muzej savremene umetnosti) zatvoreni su već godinama zbog rekonstrukcije, a i ostali muzeji i galerije kubure sa posetom.

Publika je imala priliku da pogleda 115 sadržaja na 60 lokacija, a program je pripremio i Narodni muzej, čija je stalna postavka zatvorena već deset godina i koji se iste noći predstavio i izložbom u Viminacijimu, povodom državnog obeležavanja jubileja Milanskog edikta.

Beogradska Noć muzeja održana je uporedo sa programom u još sedamdesetak gradova širom Srbije, a najveće interesovanje izazvale su bajke u Etnografskom muzeju, vojni orkestri u Vojnom muzeju, stručno vođene šetnje po Novom groblju, savremena brazilska umetnost u Paviljonu “Cvijeta Zuzorić”, život Obrenovića u Konaku kneza Miloša, ali i Palata Srbije i novo zdanje Jugoslovenske kinoteke koje je, inače, još pre nekoliko godina trebalo da bude otvoreno za stalne programe.

       Mala fabrika efekata, Kalemegdan

Ljubitelji filma imali su u Noći muzeja priliku da premijerno obiđu zgradu Kinoteke u Uzun Mirkovoj i vide, između ostalog, štap Čarlija Čaplina, originalnu kameru braće Limijer iz 1896. godine i druge poslastice dragocene zbirke o počecima fotografije i filma.

Na Novom groblju posetiocima je ponuđeno da se, uz stručno vođenje, upoznaju sa skulpturama više od sto autora i prošetaju Alejom velikana.

Među atrakcijama Noći muzeja je i izložba posvećena grupi Depeche Mode, otvorena u Ustanovi kulture Parobrod veče uoči koncerta tog popularnog britanskog benda na beogradskom Ušću.

Širom Srbije u Noći muzeja ponuđeno je više od 340 programa, a za razliku od Beograda i Novog Sada, u većini ostalih gradova ulaz je bio besplatan.

Novi Sad je zabeležio 120.000 poseta na 40 lokacija, a građane su najviše zanimali programi koje su pripremili Muzej Vojvodine i Muzej savremene umetnosti Vojvodine, gde je ukupno zabeleženo 14.800 ulazaka. Veliku pažnju izazvao je i program Galerije Matice srpske, a organizatori se ponose i time što se čekalo u redovima za ulazak u unutrašnjost sata na Petrovardinskoj tvrđavi, brod Rečne flotile, kao i za program “Lice sa novčanice” u OTP banci.

     Red na Petrovardinskoj tvrđavi

U Novom Sadu je ove godine zabeleženo 20.000 ulazaka više nego 2012, a program je ponovo organizovala Asocijacija za vizuelnu umetnost i kulturu Visart, kao deo nacionalne manifestacije kojom rukovodi Umetničko-produkcijska grupa “Noć muzeja” iz Beograda.

U Kragujevcu je zabeleženo više od 20.000 poseta, a posebnu pažnju izazvali su Muzeju stara livnica izložbom fotografija “Zastava oružja”, Narodni muzej, kao i koncerti grupa Block Out i Parlament. U Subotici se najviše šetalo kroz Gradski muzej, čija je izložba bila posvećena 225 godina od rođenja Vuka Karadžica i 165 godina od pobede njegove reforme. Reklame u Vojvodini od 1941. godine izazvale su veliku pažnju pa su subotički muzeji, galerije i izložbeni prostori zabeležili 12.000 poseta. Bor je imao 2.000 poseta, a predstavio je rituale i običaje iz gradske i seoskih sredina srpskog i vlaškog stanovništva kada su svadbe u pitanju. Izložbu “Udaj se za mene” upotpunile su modna revija venčanica i blokovi ljubavne poezije i aforizama na temu braka. U Šapcu su na 13 lokacija najčešće šetale porodice sa decom, a najpopularnija je bila izložba modela šešira u Narodnom muzeju, kao i program povodom 200 godina od izlaska prvog dnevnog lista “Novina serbskih”.

Od 17 lokacija u Nišu, najinteresantnije za obilazak bili su Narodni muzej, u kojem je otvorena izložba skulptura Antuna Augustinčića, Ćele kula, ali i dečja izložba “Budućnost u boji” u Dečjem centru Niš.

U Nišu je uoči Noći muzeja održana i svečana skupština Muzejskog društva Srbije, na kojoj su dodeljene godišnje nagrade “Mihailo Valtrović”, a dobitnici su Ljubica Miljković, nagrađena za životno delo, Muzej istorije Jugoslavije i Petar Petrović za projekat godine, te Prirodnjački muzej u Beogradu kao najbolji  muzej protekle godine.

Noć muzeja obeležena je i širom Bosne i Hercegovine, a pojedinim programima je iskorišćena za skretanje pažnje na težak položaj ustanova kulture. U Zemaljskom muzeju, koji je zatvoren pre tačno godinu dana zbog nedostatka sredstava za rad, vrata su ponovo simbolično otvorena kako bi javnost bila obaveštena o situaciji u kojoj se nalazi, a u večernjim satima upaljena su svetla radi podsećanja da i taj muzej još postoji.

Završni događaj sarajevske Noći muzeja održan je na Vilsonovom šetalištu, ali je, prema navodima Radija Sarajevo, policija prekinula program oko ponoći, dok je na bini bio bend Loudest Silence.

Ars Aevi predstavio je koncept izložbe “Kolekcija Ars Aevi u progresu 1993-2013”, koja će biti predstavljena i na 55. Bijenalu u Veneciji, Collegium artisticum ponudio je posetiocima izložbu “Zanemareni Evropljani”, Brusa Bezistan izložbu posvećenu istoričaru i hroničaru Hamdiji Kreševljakoviću,  Umetnička galerija BiH  izložbu “Ruralno, nekad (i sad) – iz fundusa Umjetničke galerije BiH”, a Galerija BlackBox organizovala je promotivnu prodaju fotografija.

Povodom Međunarodnog dana muzeja i Noći muzeja, u Istorijskom muzeju organizovana je akcija “Očistimo muzej za jedan dan”, a pored stalnih postavki, posetioci su mogli da obiđu i izložbu “Nedovršene modernizacije: između pragmatizma i utopije” Maroja Mrduljaša i Vladimira Kulića, koja je otvorena u okviru Dana arhitekture u Sarajevu, a prethodno je gostovala u više gradova u regionu. Noć muzeja organizovana je prvi put i u Tunelu spasa, uz besplatan ulaz.

U Bošnjačkom institutu održan je okrugli sto na temu “Sumrak institucija kulture u BiH - kritički osvrt na stanje kulture i i kulturnih institucija u BiH”, u organizaciji Udruženja umetnika Bellarte.

Dan i Noć muzeja obeleženi su i u Tuzli, Travniku, Zenici... kao i u Banjaluci, gde je u Muzeju savremene umetnosti u toku izložba savremene umetnosti Republike Srpske “Mogu biti gadno strpljiv(a)” kustosa Predraga Terzića, koju je prethodno videla i beogradska i sarajevska publika.

U Hrvatskoj, koja Noć muzeja tradicionalno organizuje u januaru, obeležen je Međunarodni dan muzeja, ali je Ministarstvo kulture pozvalo bilo muzeje da program produže i u noćne sate i omoguće posetiocima besplatan ulaz.

Povodom Evropske noći muzeja, Muzejsko udruženje istočne Hrvatske predložilo je Hrvatskom muzejskom društvu (HMD) da se Noć muzeja organizuje u maju, istovremeno sa evropskom, ali je HMD ocenilo da je taj predlog nedovoljno argumentovan, ponovivši razloge za Noć muzeja u januaru, koju organizuje od 2005. godine. HMD je, između ostalog, navelo da je Noć muzeja održana ove godine u januaru u više od 90 gradova, te da je broj posetilaca premašio 300.000. Termin u januaru, kako je navelo HMD, odabran je iz razloga pomanjkanja kulturnih događaja u prvom kvartalu godine.

Noć muzeja, koju je na evropskom nivou iniciralo 2005. francusko Ministarstvo kulture, bila je posvećena ove godine obrazovanju u umetnosti i kulturi, pa su muzeji i škole bili ohrabreni da ponude modele novih pristupa za otkrivanje i interpretaciju muzejskih zbirki.

U Francuskoj je Noć muzeja ove godine, kako je saopštilo Ministarstvo kulture, privukla dva miliona posetilaca.

Osnovna ideja manifestacije Evropska noć muzeja je produžen rad muzeja i besplatan ulaz, uz nesvakidašnje i atraktivne programe, koji bi doprineli razvoju i stvaranju nove publike.

Evropska noć muzeja poklopila se ove godine s Međunarodnim danom muzeja, koji se tradicionalno proslavlja 18. maja širom sveta, a prema preporuci Međunarodnog saveta muzeja (ICOM), ovoga puta je bio posvećen temi “Muzeji (sećanje + kreativnost) = društvene promene”.

Međunarodni dan muzeja obeležava se od 1977. širom sveta u cilju unapređenja svesti o važnosti muzeja za razvoj društva, a temu proslave svake godine određuje Komitet ICOM-a, ostavljajući muzejima da osmisle način obeležavanja svog dana, koji ponekad traje i čitavu nedelju.

(SEEcult.org)