Preminuo Adam Zagajevski
Veliki poljski i svetski pesnik i esejista Adam Zagajevski preminuo je 21. marta u Krakovu u 76. godini, saopštio je Arhipelag, njegov izdavač na srpskom.
Rođen 1945. godine u Lavovu, u današnjoj Ukrajini, Zagajevski je studirao filozofiju i psihologiju u Krakovu, gde je, radeći kao profesor filozofije, živeo do 1980. godine. Bio je istaknuti predstavnik poljskog književnog Novog talasa. Njegove pesme pisane tokom 70-ih i 80-ih godina XX veka predstavljaju jedan od najupečatljivijih primera socijalnog verizma u evropskoj poeziji tog vremena.
Početkom 80-ih, Zagajevski se preselio u SAD, gde je bio univerzitetski profesor u Teksasu. Deo godine živeo je i u Parizu, a posle pada Berlinskog zida, ponovo je gradovima u kojima živi pridružio i Krakov, u kome je poslednjih godina najviše i boravio.
Druga velika faza u poeziji Zagajevskog počela je 90-ih godina, a obeležena je poetikom magijskog verizma, okrenuta tihom, suptilnom i promišljenom preispitivanju ljudske svakodnevice, kao i malim čudima i mistici malih stvari u svakodnevnim okolnostima.
Zagajevski je bio jedan od najprevođenijih poljskih pesnika, čije su pesme i eseji objavljeni na svim vodećim svetskim jezicima. Rano je počeo da bude prevođen na srpski jezik, uglavnom u prevodima Petra Vujičića i Biserke Rajčić. Cenjen i poštovan u nekoliko generacija srpskih pesnika, Zagajevski je boravio u aprilu 2008. godine u Beogradu i Novom Sadu, kao gost svog srpskog izdavača Arhipelaga. Njegovo književno veče u Kulturnom centru Beograda jedan je od najposećenijih književnih događaja u Beogradu u toj deceniji. Iz pesnikovog susreta s Beogradom nastala je i pesma "Autoportret", koja je objavljena u knjizi Nevidljiva ruka: „april u Beogradu, boginje nedavnog rata, / nabujao Dunav podseća na bezbrižnu mladost u Nemačkoj...“
Gojko Božović i Adam Zagajevski na književnoj večeri u Beogradu, foto: Arhipelag
Zagajevski je dobitnik većine najprestižnijih međunarodnih nagrada za poeziju, među kojima su i nagrade Grifin, "Princ od Asturije", Zlatni venac 57. Struških večeri poezije, te Evropska nagrada za poeziju "Petar Krdu" koja mu je dodeljena u Vršcu 2014. godine, Međunarodna nagrada "Književni plamen" koja mu je dodeljena u Podgorici 2018, kao i nagrada "Atlas evropske lirike" koju je primio u Banjaluci 2019. Godinama je pominjan i kao jedan od najozbiljnijih kandidata za Nobelovu nagradu za književnost.
Poznate su njegove knjige pesama: Saopštenja, Mesarnice, Pismo. Oda množini, Putovati u Lavov, Platno, Ognjena Zemlja, Žeđ, Antene i Nevidljiva ruka. Najvažnije knjige eseja Zagajevskog su Mali Larus i Odbrana vatrenosti.
U izdanju Arhipelaga objavljene su pesničke knjige Zagajevskog Antene i Nevidljiva ruka, kao i knjiga eseja Odbrana vatrenosti.
(SEEcult.org)
