Protiv umetnosti
Kopistički opus Gorana Đorđevića, koji je svojevremeno proglasio kopiju značajnijom od originala, izražavajući tako specifičan stav protiv umetnosti, biće predstavljen u Salonu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu i Galeriji Studentskog kulturnog centra kroz dva različita izložbena formata - rekonstrukciju i savremenu instalaciju.
Kopistički opus Gorana Đorđevića, koji je svojevremeno proglasio kopiju značajnijom od originala, izražavajući tako specifičan stav protiv umetnosti, biće predstavljen u Salonu Muzeja savremene umetnosti u Beogradu i Galeriji Studentskog kulturnog centra kroz dva različita izložbena formata - rekonstrukciju i savremenu instalaciju.
Izložba “Protiv umetnosti. Goran Đorđević: kopije 1979-1985” zajednički je projekat Đorđevića i kustosa Branislava Dimitrijevića, Dejana Sretenovića i Jelene Vesić, a biće predstavljen od 27. avgusta u Salonu MSUB i od 31. avgusta u Galeriji SKC-a.
Đorđević je na umetničkoj sceni aktivan od sredine 70-ih, kao jedan od protagonista tzv. “analitičke linije” beogradskog konceptualizma, a od 1979. godine u potpunosti se okrenuo projektima kopiranja koje je izvodio do 1985. godine. Iako su mnogi radovi iz njegovog kopističkog opusa izlagani na samostalnim i grupnim izložbama u zemlji i inostranstvu oni, uz nekoliko izuzetaka, nisu privlačili pažnju lokalnih kritičara, niti su uvrštani u istorijske preglede umetnosti toga vremena.
Razlozi za neprihvatanje tog opusa su brojni i, prema navodima MSUB, treba ih tražiti u očuvanju bazičnih postulata umetničkog delovanja i smisla umetnosti. Proizvodnja kopija ikoničkih originala moderne umetnosti, umnožavanje bezvrednih amaterskih slika ili uslikavanje kopija na kič-reprodukcijama, ne može se lako objasniti u tradicionalnim parametrima umetničke kreativnosti vezane za pojmove originalnosti, unikatnosti, izražajnosti i autorstva. S druge strane, Đorđevićev umetnički gest nije bilo moguće svrstati niti u jednu od trendovskih odrednica s kraja 70-ih i početka 80-ih godina, kojima je operisala tadašnja likovna kritika (npr. nova umetnička praksa, slikarstvo nove predstave...).
Iz današnje perspektive, jasno je da se radi o projektu koji se kretao linijom mišljenja koja se može uporediti sa njujorškim kopističkim aproprijacionizmom koji se simultano pojavio, a čiji su glavni protagonisti bili Šeri Livajn, Majk Bajdlo, Ričard Prins i drugi.
Đorđević je, međutim, bio samosvojan i u odnosu na taj trend po tome što je kopiju proglasio “značajnijom od originala” i što je kopiranje shvatio kao “stav protiv umetnosti” - stav koji instituciju umetnosti anarhistički uteruje u besmisao, uključujući i vlastitu govornu poziciju “umetnika” koji deluje unutar sistema umetnosti.
Đorđevićev kopizam je kategoriju kopije emancipatorski proširio izvan svih dotad osvojenih granica i pridodao joj moć da “pripoveda neku drugu priču” u odnosu na onu koju pripoveda sam original.
Postavka izložbe “Protiv umetnosti. Goran Đorđević: kopije 1979-1985” osmišljena je kao kombinacija principa rekonstrukcije originalnih postavki (tj. aranžmana objekata) i principa savremene instalacije koja podrazumeva promenu konteksta i značenja, stvarajući nove aranžmane i nove odnose.
Izložba je bliska logici retrospektive kao metatekstualne ravni “pogleda unazad” analogne retrospekciji koju Đorđevićevi radovi zauzimaju u odnosu na pripovest umetnosti.
Pored postavke u Salonu MSUB, u Galeriji SKC-a je rekonstruisana prva samostalna izložba Đorđevićevih kopija koja je 1980. održana u istom prostoru pod istaknutim nazivom “Protiv umetnosti”, a koja u celini retrospektivnog pogleda na Đorđevićev kopizam funkcioniše kao izložba-artefakt i repriza originalne postavke.
Đorđević je rođen 1950. godine, a u periodu od 1980. do 1985. imao je više od 15 samostalnih izložbi u Beogradu, Berlinu, Zagrebu, Ljubljani, Osijeku, Hamburgu, Zagrebu i Hanoveru.
Izlagao je u tom periodu i na desetak grupnih izložbi, počev od “Nove umetničke prakse” u Galeriji SKC-a u Beogradu (1981) do “Pejzaža” u Salonu MSUB (1984) i “Artists Call” u Judson Memorial Ćurć u Njujorku (1984).
Izložba u Salonu MSUB biće otvorena do 23. oktobra, a u SKC-u do
24. septembra.
Sajt MSUB je www.msub.org.rs
*Foto: Goran Đorđević, Autoportret, 1984. (detalj)
(SEEcult.org)
