Rekordan, jubilarni SFF
Sarajevo Film Festival (SFF) izrastao je u proteklih 20 godina u jednu od najvećih međunarodnih filmskih manifestacija u Jugoistočnoj Evropi, kojem je i posvećen takmičarskim programima, a u jubilarnom izdanju od 15. do 23. avgusta predstavlja rekordan broj filmova, uključujući svetske i regionalne premijera autora koji hrabro upiru prst na probleme današnjice.
SFF će prikazati oko 250 filmova iz šezdesetak zemalja, raspoređenih u dvadesetak programskih celina, uključujući takmičarske programe igranog, dokumentarnog i kratkog filma iz regiona, te selekciju “U fokusu” koja takođe doprinosi daje uzbudljivom pregledu dešavanja u regionu.
Za razliku od prethodnih godina, kada je otvaran domaćim filmom, 20. SFF će prekinuti tu tradiciju, pa će imati tri svečane projekcije na lokacijama koje su u proteklih 20 godina postale njegov zaštitni znak – u Narodnom pozorištu, Letnjem kinu i bioskopu Meeting Point.
Gala projekcijom na otvorenom filma “Pasja ljubav” (2000) Alehandra Gonzalesa Inarutua, kojoj će prisustvovati glavni glumac Gael Garsija Bernal, SFF odaje priznanje savremenoj meksičkoj kinematografiji, koja će biti posebno obeležje ovogodišnjeg programa.
Bernal je, inače, dobitnik počasnog Srca Sarajeva, uz dizajnerku i rediteljku Agnes B, a susrešće se i sa mladim filmskim nadama iz regiona u okviru Talent kampa koji SFF realizuje sa Berlinalom. Treći dobitnik počasnog Srca Sarajeva je sarajevski reditelj i oskarovac Danis Tanović, kome će priznanje biti uručene na zatvaranju 20. SFF-a.
Crveni tepih SFF-a postavljen je ispred Narodnog pozorišta, gde će biti održana gala projekcija omnibusa “Mostovi Sarajeva”, uz TV prenos. U produkciji Obala Art Centra i francuske kuće Cinétévé, to je film sastavljen od 13 kratkih ostvarenja istaknutih evropskih autora (Aida Begić, Leonardo Di Costanza, Jean-Luc Godard, Kamen Kalev, Isild Le Besco, Sergei Loznitsa, Vincenzo Marra, Ursula Meier, Vladimir Perišić, Cristi Puiu, Marc Recha, Angela Schanelec i Teresa Villaverde), koja na kritičan način promišljaju različite univerzalne teme koje Sarajevo simbolizuje. Film će biti prikazan u prisustvu većine autora, a zbog velikog interesovanja, za 16. avgust najavljene su dve dodatne projekcije tog omnibusa, koji je prikazan već i na festivalima u Paliću, Puli i nedavno u Herceg Novom,. Nakon Sarajeva videće ga i publika Dokufesta u Prizrenu, te Film foruma u Zadru, Festivala filmske režije u Leskovcu, Tuzla film festivalu, Zagreb film festivalu, Cinedays u Skoplju i Festivalu autorskog filma u Beogradu.
Prve festivalske večeri biće prikazan i islandski film “O konjima i muškarcima” Benedikta Erlingssona, a projekciji u bioskopu Meeting Point prisustvovaće glavni glumac Igvar Sigurdsson.
Za nagradu Srce Sarajeva, koju će dodeliti žiri na čelu sa mađarskim rediteljem Belom Tarom, odabrano je devet igranih filmova, a van konkurencije je film “Beli bog” mađarskog reditelja Kornela Mundruca, koji će imati gala projekciju, te dva omnibusa – koprodukcija Nemačke, SAD i BiH “Kvintet” i srpski film “Jednaki”, koji će imati svetske premijere. Režiju filma “Kvintet” potpisuju Sanela Salketić, Ariel Shaban, Roberto Cuzzill, Elie Lamah i Mauro Mueller, dok su omnibus “Jednaki” režirali Miloš Petričić, Mladen Đorđević, Dejan Karaklajić, Ivica Vidanović, Igor Stoimenov i Darko Lungulov, prema scenariju Milice Piletić.
U trci za nagrade, prema rečima selektorke Elme Tataragić, našli su se naslovi zasnovani na premisi da film nije slika, već niz slika koje stvaraju vlastiti mikrokosmos koji se kritički odnosi spram sveta u kojem živimo i iz kojeg autori crpe svoje priče.
Ovogodišnja selekcija tako donosi filmove koji, stvarajući vlastite, nove svetove, hrabro upiru prst na probleme današnjice. Ne nude konačne odgovore na probleme koje tematizuju, već daju prostor za razmišljanje i razgovor, pozivajući na dijalog.
Od devet naslova u trci za Srce Sarajeva čak pet je debitantskih.
Film “Ja sam Beso” reditelja Lashe Tskvitinidzea iz Gruzije priča je o odrastanju u gruzijskoj provinciji razapetoj između modernog i tradicionalnog u atmosferi tranzicije, u svoj njenoj okrutnosti, ali i dekadentnosti. Adám Császi u debitantskom filmu “Zemlja oluja” bavi se pitanjem homoseksualnosti, a drugi gruzijski film “Neveste” rediteljke Tinatin Kajrishvili priča je o ženi u 30-im godinama čiji partner služi desetogodišnju zatvorsku kaznu.
“Macondo” rediteljke Sudabeh Mortezai iz Austrije donosi priču o drugoj strani austrijskog društva, o izbeglicama i njihovoj borbi da se prilagode novoj sredini. U trci za nagrade je i debitantski film “Pesma moje majke” turskog reditelja Erola Mintasa. Grčki film “A Blast", drugi igrani film Syllasa Tzoumerkasa, tragična je priča o osveti, ispričana kroz komadiće sadašnjosti isprepletene s bliskom i daljom prošlošću, koja stvara devastirajuću sliku o savremenoj Grčkoj.
Andrea Štaka vraća se u trku za nagrade SFF-a filmom “Cure – život druge” – pričom o jednoj epizodi u životu tinejdžerke koja iz Švajcarske dolazi u ratni Dubrovnik. U koprodukciji Švajcarske, Hrvatske i BiH, to je priča o otkrivanju identiteta, o odrastanju, ali i o neprilagođenosti, koja okuplja internacionalnu ekipu glumaca. Uz Luciu Radulović i Sylvie Marinković, u filmu igra i ekipa glumaca sa prostora bivše Jugoslavije (Mirjana Karanović, Marija Škaričić, Leon Lučev, Perica Martinović, Edi Jertec, Franjo Dijak…)
Osim Andree Štake, Takmičarski program ima još jednog laureata SFF-a - Isu Qosju, koji dolazi s filmom “Tri prozora i vešanje”. Film je smešten u kosovsko selo, a tematizuje tradiciju i pitanje ponosa u suočavanju s istinom. Jedan od značajnijih svetskih savremenih umetnika, reditelj Kutluğ Ataman, pridružuje se konkurenciji SFF-a filmom “Janje” – pričom o deci.
Takmičarski program kratkog filma donosi deset naslova, od kojih će svetske premijere imati kiparski “Uspavanka jednog leptira” (Tonia Mishiali) i crnogorski “Zakloni” Ivana Salatića, dok će međunarodne imati hrvatski “Manjača” Tina Žanića i bugarski “Olovno srce” Slave Doytcheve.
Regionalne premijere imaće nemačko-hrvatski film “Kokoška” Une Gunjak, gruzijski “Nevidljivi prostori” Dee Kulumbegashvili, azerbejdžanski “Poslednji” Sergeya Pikalova, mađarsko-rumunski “Pogubljenje” Petre Szőcs, mađarski “Provincija” Gyorgya Mor Karpatija i “Višak vetra” Daneta Komljena iz Banjaluke, koprodukcija Francuske, BiH i Srbije, koja će imati svetsku premijeru u Lokarnu.
Prema rečima Elme Tataragić, koja potpisuje i selekciju kratkih filmova, reč je o deset priča o slobodi mladih i hrabrih autora koji propituju granice filmskog jezika i stvaraju snažne interpretacije sveta oko nas.
Takmičarski program dokumentarnog filma, čija je selektorka Rada Šešić, postavlja pitanje stanja u Evropi danas, 25 godina posle pada Berlinskog zida. Dokumentaristi iz regiona, kako je istakla selektorka, lucidno, inteligentno i kreativno donose svoje refleksije na ekonomsko i političko stanje Evrope danas; nezaposlenost, neimaština, nezadovoljstvo, frustracije, migracije, raslojavanje…
Program otvara austrijski film “Svakodnevna pobuna” braće Riahi, koji je deo ogromnog multimedijalnog projekta usmerenog na praćenje nenasilnih protesta i
društvene nesposlušnosti širom sveta. Taj autorski projekat kreiran je tako da se konstantno obogaćuje i obnavlja, pomaže i savetuje miroljubive protestante i demonstrante. Otuda i pitanje koje proizlazi izo vogodišnje selekcije - doprinose li dokumentarci promenama u društvu? Film koji zatvara program također je signifikantan – “Deca tranzicije” Matije Vukšića, koji ukazuje da liberalni kapitalizam uspostavlja nove vrednosti, usađuje razdor i netrpeljivost među imućnih i siromašnih, a dečja psihologija često puca pod takvim pritiskom.
Kao poslastica, najavljena je gala projekcija hrvatsko-srpskog filma “Moj zanat” Mladena Matičevića iz Srbije o legendarnom hrvatskom kantautoru i pevaču Arsenu Dediću.
U okviru programa “U fokusu” biće prikazani, između ostalog, i film “Neposlušni” mlade rediteljke Mine Đukić iz Srbije, te “Zimski san” turskog reditelja Nurija Bilge Džejlana, dobitnika Zlatne Palme u Kanu.
SFF odaće počast i nedavno preminulom srpskom glumcu Bori Todoroviću - gala projekcijom kultnog filma “Maratonci trče počasni krug” Slobodana Šijana, kojoj će prisustvovati članovi Todorovićeve porodice i mnogobrojni prijatelji i kolege iz celog regiona bivše Jugoslavije.
Podsećajući se na jednu od velikih uloga Todorovića, 20. SFF želi da "oda počast umetniku koji je obeležio kinematografiju ex-jugoslovenskog područja", saopštili su organizatori jubilarnog izdanja sarajevskog festivala, koje će biti održano od 15. do 23. avgusta.
Namera SFF-a, kako je saopšteno, jeste da "novoj generaciji autora i glumaca, te mladim ljubiteljima filmske umetnosti, predstavi istinske velikane naše scene iz proteklog perioda, da neguje istoriju filma našeg regiona kao osnovu iz koje nadolazeće generacije mogu crpiti inspiraciju za svoj budući rad".
SFF u jubilarnom izdanju pokreće nov program “Pretpremijere”, u okviru svog industrijskog segmenta, u saradnji sa vodećim distributerskim kompanijama i producentskim kućama u regionu. Cilj je stvaranje platforme za market filmskih naslova iz regiona koji će u narednih nekoliko godina postati mesto okupljanja svih filmskih profesionalaca regiona, te najbolje mesto za postavljanje šire distribucije i lansiranje promotivnih aktivnosti za naslove koji imaju komercijalni potencijal na bioskopskim blagajnama u regionu u vrhu tekuće sezone (jesen/zima). SFF time želi da kod prikazivača, medija i javnosti dovede u ravnopravan položaj distribuciju regionalnih naslova sa naslovima holivudske i evropske produkcije.
U prvoj godini segmenta filmskog marketa "Pretpremijere Trailers" vodećim ljudima najvećih prikazivačkih lanaca i oko 30-ak nezavisnih prikazivača iz Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Makedonije i Crne Gore, vodeće distributerske i producentske kuće predstaviće 19 naslova iz najnovije regionalne produkcije, od čega čak 7 iz Srbije, 4 iz Hrvatske, po jedan iz Crne Gore i BiH, te 4 naslova u regionalnim koprodukcijama.
Gosti programa "Pretpremijere", između ostalih, biće vodeće ljudi prikazivačkih lanaca Cinestar i Cineplexx koji zajedno kontrolišu oko 250 bioskopskih dvorana u pet zemalja u regionu, kao i veliki broj lokalnih prikazivača iz tih zemalja, te predstavnici najvećih distributerskih kompanija regiona Blitz film i video, Continental film, MegaCom Film i Taramount film i producentskih kuća.
Između ostalog, prikazivačima i predstavnicima filmskih festivala regiona biće predstavljeni i naslovi koji imaju i zvanične projekcije u drugim programima 20. SFF-a, kao što su “Cure – život druge”, “Otok ljubavi”, “Mostovi Sarajeva” i “Devet položaja samoće”, a prvi od dva naslova iz Srbije koji su svoju svetsku premijeru doživeli u programu Istočno od Zapada u Karlovim Varima biće 21. avgusta “Spomenik Majklu Džeksonu”, crna komedija Darka Lungulova, autora koji je svojim prvencem “Tamo i ovde” osvojio nagradu za najbolju njujorssku priču na Trajbeka festivalu 2004.
“Spomenik Majklu Džeksonu”, koji je regionalnu premijeru doživeo nedavno na 61. Pulskom filmskom festivalu, predstaviće autorska ekipa koju, uz reditelja i scenaristu Lungulova, čine i producentkinja Snežana Penev i glumci Nataša Tapusković, Mirjana Karanović i Branislav Trifunović.
Drugi naslov iz Srbije koji će pretpremijernu projekciju, u distribuciji MegaCom Film, doživeti na SFF-u je socijalna drama “Varvari” mladog Ivana Ikića, koju će, posle specijalnog priznanja žirija u Karlovim Varima, predstaviti Ivan Ikić, producent Milan Stojanović i glavni glumci Željko Marković i Nenad Petrović Fleš.
Medju atrakcijama “Pretpremijera” je i apsolutni pobednik 61. Pule - akciona ratna drama “Broj 55” hrvatskog reditelja Kristijana Milića, nagradjena sa osam Zlatnih arena, kao i njegov prvenac “Zivi i mrtvi” 2007. godine.
Prošle godine, na 19. SFF-u, gruzijski film “U procvatu” Nane Ekvtimishvili i Simona Großa pobedio je u kategoriji igranog filma, a trijumfovao je i film “Odbrana i zaštita” hrvatskog reditelja Bobe Jelčića, koji je osvojio Specijalnu nagradu žirija i Srce Sarajeva za najboljeg glumca - Bogdana Diklića iz Srbije.
Najboljim kratkim filmom proglašen je rumunski “Sena oblaka” Radua Žudea, a Specijalnu plaketu žirija dobili su Ana Nedeljković i Nikola Majdak mlađi iz Srbije za film “Rabittland”.
Nagrada Srce Sarajeva za najbolji igrani film vredna je 16.000 evra, specijalna nagrada žirija 10.000 evra, dok najbolji glumac i glumica dobijaju po 2.500 evra, koliko dobija i najbolji kratki film.
Sajt SFF-a je www.sff.ba, a program se nalazi i u Kalendaru Portala za kulturu jugoistočne Evrope SEEcult.org
(SEEcult.org)
