Selimović u pozorištu
Izložba “Meša Selimović u pozorištu” biće otvorena 29. marta u Muzeju pozorišne umetnosti Srbije, u okviru obeležavanja stogodišnjice rođenja tog istaknutog književnika, a obuhvata najznačajnije dramatizacije i inscenacije njegovih romana "Derviš i smrt" i "Tvrđava". Na otvaranju će biti prikazani i delovi predstava "Derviš i smrt" i "Tvrđava" Kruševačkog pozorišta, u adaptaciji i režiji Nebojše Bradića, aktuelnog ministra kulture Srbije, kao i predstave “Derviš i smrt” Narodnog pozorišta i Beogradu, u režiji Egona Savina.
Izložba “Meša Selimović u pozorištu” biće otvorena 29. marta u Muzeju pozorišne umetnosti Srbije, u okviru obeležavanja stogodišnjice rođenja tog istaknutog književnika, a obuhvata najznačajnije dramatizacije i inscenacije njegovih romana "Derviš i smrt" i "Tvrđava".
Na otvaranju će biti prikazani i delovi predstava "Derviš i smrt" i "Tvrđava" Kruševačkog pozorišta, u adaptaciji i režiji Nebojše Bradića, aktuelnog ministra kulture Srbije, kao i predstave “Derviš i smrt” Narodnog pozorišta i Beogradu, u režiji Egona Savina.
Autorka izložbe i kataloga je muzejska savetnica Olga Marković.
Izložbu će otvoriti ministar kulture Bradić, a uvodnu reč daće direktorka Muzeja Ksenija Radulović i autorka izložbe, dok će dramski umetnik Ljubomir Bandović kazivati pojedine odlomke iz dela Selimovića.
Stogodišnjica rođenja Selimovića (1910-1982), kako je najavljeno ranije u Ministarstvu kulture, biće obeležena tokom 2010. u Srbiji nizom programa, uključujući naučni skup, izložbu, dodelu književne nagrade, objavljivanje edicije odabranih dela, kao i snimanje dokumentarnog filma i regionalnu turneju predstave “Derviš i smrt” Narodnog pozorišta iz Beograda, nastale prema slavnom romanu iz 1966. za koji je dobio niz priznanja.
Program povodom jubileja rođenja Selimovića trebalo bi da omogući otkrivanje novih viđenja njegovog stvaralaštva, zaključio je početkom februara Odbor za obeležavanje tog jubileja.
Centralni događaj proslave biće dvodnevni naučni skup u organizaciji Srpske akademije nauka i umetnosti, čiji je Selimović bio član, a planiran je za kraj aprila - u vreme rođenja tog velikog pisca.
Program je obuhvatio i dodelu nagrade “Meša Selimović” Kompanije “Novosti”, koju je dobio Živorad Nedeljković za knjigu pesama “Ovaj svet”, u izdanju Arhipelaga (2009).
Najveći deo aktivnosti koji se odnose na jubilej biće realizovan u programu “Godine knjige i jezika”, kojem će Ministarstvo kulture, kako je najavilo, posvetiti značajnu pažnju.
Tokom 2010. godine, između ostalog, planira se i objavljivanje jubilarne edicije odabranih dela Selimovića u izdanju “Novosti”.
Jubilej Selimovića biće i prilika za snimanje novog dokumentarnog filma u produkciji RTS posvećenog Selimovićem stvaralaštvu, kao i za regionalnu turneju predstave “Derviš i smrt” Narodnog pozorišta, u dramatizaciji Borislava Mihajlovića Mihiza i režiji i adaptaciji Savina. Ta drama, sa makedonskim glumcem Nikolom Ristanovskim u glavnoj ulozi Ahmeda Nurudina, premijerno je izvedena krajem decembra 2008. u Narodnom pozorištu u Beogradu.
Odborom za obeležavanje stogodišnjice rođenja Selimovića predsedava ministar kulture Bradić, a članovi su specijalni savetnik ministra Zoran Hamović, akademik Predrag Palavestra i direktori Drame Narodnog pozorišta Ivana Dimić, Muzeja pozorišne umetnosti Ksenija Radulović, “Novosti” Manojlo Vukotić i Televizije RTS Nikola Mirkov.
Selimović, jedan od najvećih pisaca sa prostora bivše Jugoslavije, koji je bio redovni član akademija nauka BiH i Srbije, rođen je 26. aprila 1910. u Tuzli, a preminuo je 1982. u Beogradu.
U rodnom gradu proveo je prve dve godine rata i bio uhapšen zbog saradnje sa partizanima, a u maju 1943. prešao je na oslobođenu teritoriju, postao član KPJ i Agitpropa za istočnu Bosnu, a potom i politički komesar Tuzlanskog odreda.
Njegov brat Šefkija streljan je 1944. godine, posle čega je Selimović premešten u Beograd, ali je nedugo zatim kažnjen isključenjem iz Partije i premešten iz Beograda u Sarajevo, gde je radio kao profesor Više pedagoške škole.
U izdanju “Svjetlosti” objavio je prvu knjigu “Uvrijeđeni čovjek”, postao član Udruženja književnika BiH i ponovo primljen u Partiju 1949.
Kasnije je dobio i nagrade AVNOJ-a, Šestoaprilsku nagradu, Orden republike sa zlatnim vencem...
Dopisni član SANU postao je 1968. godine, a redovni 1974.
Prvi roman, “Tišine”, objavio je 1961. godine, a potom je postao i glavni urednik “Svjetlost”, a onda i predsednik Udruženja književnika BiH.
Slavni roman “Derviš i smrt”, za koji je dobio niz nagrada (NIN-ova 1966, Negoševa 1969, Goranova 1967...), objavio je 1966. godine, kao rezultat dugogodišnje okupacije smrću brata Šefkije, ali i kao reakciju na režim koji se obračunavao sa političkim osuđenicima.
Nakon “Derviša”, čija se radnja događa u 18. veku, Selimović je napisao roman “Tvrđava” (1970), a autor je, između ostalog, i “Ostrva” (1974) i posthumno objavljenog “Kruga” (1983), te autobiografskog dela “Sećanja”.
“Bosna-film”, čiji je jedno vreme bio i direktor, snimila je prema njegovim scenarijima filmove “Kuća na obali” i “Palma u snijegu”.
Selimović je, između ostalog, dobio specijalnu diplomu Pulskog festivala za humanističku sadržinu scenarija za film “Tuđa zemlja” koji je prema njegovoj pripoveci režirao slovenački režiser Jože Gale.
Bio je i direktor Drame Narodnog pozorišta u Sarajevu od 1957. godine, a krajem 50-ih je sa Vladom Jablanom režirao i Tolstojev “Rat i mir”.
Selimovićevim imenom nazvana, je pored nagrade kompanije “Novosti”, i književna nagrada za najbolji roman na području Bosne i Hercegovine, Srbije, Hrvatske i Crne Gore, koju dodeljuje Tuzla i jedina je na prostoru bivše Jugoslavije koja ravnopravno tretira dela nastala na jezicima proizašlim iz nekadašnjeg zajedničkog jezika.
Jubilej Selimovića biće obeležen i u BiH tokom 2010. godine, u organizaciji tuzlanskih i sarajevskih vlasti i PEN centra, na inicijativu Akademije nauka i umjetnosti BiH.
(SEEcult.org)
